WSPÓŁCZESNE KIERUNKI PEDAGOGICZNE
(PROF. PRUSAK - WYKŁAD I) 13.10.2007.
Temat: Prądy i kierunki w pedagogice XX w.
Prąd w pedagogice to pewien zespół tendencji utrwalonych przez myślicieli.
Prąd musi zawierać 3 elementy:
1. założenia filozoficzne
2. ideały wychowawcze
3. koncepcje celów i zadań
Celem wychowania jest urabianie, wspieranie i wspomaganie.
Kierunek to wynikające z określonego prądu, czy też mieszczące się w grupie jakiegoś prądu konkretne zachowania, np. pragmatyzm.
Kierunek to inaczej system wychowania ograniczający się do jednej dziedziny wychowania (takim kierunkiem była Szkoła Pracy- nowe wychowanie).
I. Znajomość kierunków w pedagogice pozwala na jej analizę poznawczą w zakresie:
1. jakie przekształcenia powoduje w pedagogice i jakie działania.
2. kształtowanie umiejętności.
II. Znajomość kierunków w pedagogice pozwala na zrozumienie wieloznaczności terminów, np. socjalizacja.
III. Znajomość kierunków w pedagogice pozwala na zrozumienie co jest trwałe, a co przemija.
IV. Znajomość kierunków w pedagogice pozwala na wyznaczenie miejsca kierunku w pedagogice.
Źródła pedagogiki XXw. jest:
1) Rozwój nauki, a zwłaszcza nauk przyrodniczych (rozwój nauk przyrodniczych doprowadził do poznania w drodze eksperymentu i obserwacji, dzięki czemu odnosimy się do subiektywnej interpretacji zjawisk).
2) Szybki rozwój techniki, zwłaszcza 5 działów techniki, które powodują pragmatyzm.
3) Rozwój środków komunikacji, który powoduje nowy układ stosunków społecznych dzięki emigracji (mieszanina społeczna).
4) Globalizacja ( takie same rozwiązania, wzorce występują bez względu na szerokość geograficzną- wszystko się wszędzie powtarza).
5) Nowe technologie kształcenia (wykorzystanie radia, TV, Internetu).
Myśl pedagogiczna jest jakby koncepcją, daje możliwość rozumienia życia, świata, zjawisk zachodzących w świecie.
Prądy pedagogiczne XXw.:
L.Chmaj uważa, że poglądy pedagogiczne teoretyków wychowania (pedagogiki) zależy nie tylko od kierunku filozofii, ale także od własnego stanowiska społecznego. Każda teoria służy celom społecznym. Pojmowanie człowieka jako istoty autonomicznej skłoniło teoretyków do szukania ..... Na myśl psychologiczną wpływa biologia.
1) Prąd w pedagogice psychologicznej:
a) uwzględnia potrzeby i zainteresowania dziecka,
b) kładzie nacisk na aktywność i twórczość dziecka
c) uwzględnia instynktowne dążenia i podświadome działania dziecka
d) uwzględnia potrzeby otoczenia (środowisko społeczne)
Czyli dążyła do usunięcia sztywnych metod, które były związane z.......
2) Prąd w pedagogice socjologicznej uwzględnia więź wychowanka ze środowiskiem społecznym, warunkujący jego rozwój psychiczny i moralny.
3) Prąd w pedagogice kultury jest to naturalistyczna koncepcja wychowania (RUSSO):
Kładzie nacisk na:
a) na kształtowanie prawdziwej osobowości
b)przyswajanie tych wartości
c) wzbogacanie życia wewnętrznego
[ Prawda, Sprawiedliwość, Piękno lub Dobro]- jest to TRIADA TEOLOGICZNA
4) Prąd w pedagogice religijnej
a) cel: Zbawienie człowieka
b) człowiek ma obowiązek udziału w życiu społecznym
Pedagogika psychobiologiczna jako kierunek pedagogiki liberalistycznej
( te same założenia co przy naturalistyczno-liberalnej).
Obejmuje pragmatyzm, psychobiol.,psychobehawioryzmy, pedagogikę terapeutyczną.
Pedagogika psychobiologiczna wychodziła z założenia, że znajomość prawd życia jest ważniejsza dla wychowania niż wszelka ich wiedza. Stąd postulat tej pedagogiki, aby w wychowaniu pedagodzy kierowali się prawami życia, troską o zdrowie wychowanka, o jego rozwój fizyczny, przygotowanie jego do walkio byt.
Główny cel wychowania: sprawność fizyczna, zdrowie wychowanka.
Kryterium doboru treści: utylitaryzm (czyli praktyczna użyteczność tej wiedzy, przydatność jej w rozwiązywaniu codziennych problemów).
Wychowanie miało przygotować jednostkę, miało jej dać umiejętność- dzięki temu miał zyskać własne szczęście (jest to droga do umocnienia stosunków politycznych).
BIOLOGIZM- ZDROWIE FIZYCNE
PRAKTYCYZM- WYKORZYSTANIE WIEDZY
UTYLITARYZM- UŻYTECZNOŚĆ WIEDZY
Podstawą wychowania jest poznanie natury ludzkiej i jej praw. A zasadą w wychowaniu- kierowanie się wskazówkami natury (biologizm).
W wychowaniu moralnym uwzględniono prawo biogenetyczne Haeckla (rozwój osobniczy jest powtórzeniem rozwoju gatunkowego-filogeneza). Pedagogika ta wprowadza zasadę następstw naturalnych, która mówi, że moc oddziaływania naturalnego dzięki istniejącemu porządkowi rzeczy odpowiadać musi jego potrzebie.
Wychowanie fizyczne powinno przebiegać zgodnie ze wskazówkami biologii.
Pragmatyzm i personalizm pedagogiczny jako reakcja nowego wychowania przeciw tradycyjnej szkole.
Koncepcja pragmatyzmu: powinna uwzględniać koncepcję W. Jamesa oraz E. Clapareda.
Przedst. Koncepcji szkoły Owidiusza Deecroleya:
1)pragmatyzm pedagogiczny zakładał, że nie żyjemy aby myśleć, ale myślimy żeby żyć.
2) Oceniał każde pojęcie wg jego praktycznej użyteczności.
3)Pragmatyzm przeciwstawiał się abstrakcjom, rozwiązaniom werbalnym, słownym, a zmierzał ku działaniu, ku życiu praktycznemu.
4)Zakładał, że funkcją myśli jest wytwarzanie przyzwyczajeń do działania, czyli ocenia znaczenia (tzn. należy zbadać jakie potrzeby zaspokaja).
Przedstawicielem pragmatyzmu jest W. James (podstawą jego teorii jest biologiczny pogląd na psychikę ludzką i świadomość). W psychice i świadomości człowieka upatrywał środki pomocnicze w przystosowaniu do rzeczywistych warunków życia- do takich środków zaliczał wychowanie. Polega ono (wychowanie) na organizowaniu przyzwyczajeń przez przygotowanie do dążenia do działania.
Wychowanie przebiega w trzech fazach:
a) Popędy u dziecka są wrodzone. Rozszerzanie zakresu czynnych i biernych doświadczeń dziecka (dziecko w tym działaniu kieruje się popędami wrodzonymi).
b) Dziecko uczy się poznawać dokładniej śiat, a wychowanie wyzwala w jego umyśle skojarzenia związane z zainteresowaniami( przy czym zainteresowania też są wrodzone).
c) Polega na ustalaniu sposobu postępowania i życia moralnego. Budowanie charakteru człowieka.