Płyn MR
Lokalizacja:
przestrzeń podpajęczynówkowa
komory
kanał środkowy rdzenia
Miejsca pozbawione bariery krew-mózg:
podwzgórze
tylny płyt przysadki
dno komory IV
szyszynka
Bariera krew-mózg odpowiada za stałość płynu MR.
Płyn jest produkowany przez sploty naczyniówkowe w komorach. Wchłanianie płynu odbywa się w przestrzeni podpajęczynówkowej do zatok żylnych.
Objętość płynu: 150ml, produkcja dobowa płynu: 550ml.
Ciśnienie w pozycji leżącej: 60-200 mm H2O, 150-240 cm H2O w pozycji siedzącej. W infekcjach CUN ciśnienie płynu rośnie.
Barwa: wodojasna, przejrzystość pełna
Skład prawidłowego płynu MR:
cytoza 0-5/mm3
białka 0,2-0,4 g/l
albuminy 56-75%
IgG 0,01-0,04 g/l
indeks IgG <0,8
glukoza 45-90 mg/dl (2,2-3,9 mmol/l)
Na+ 137-145 mmol/l
K+ 2,7-3,9 mmol/l
Cl- 120-130 mmol/l
osmolalność 289
pH 7,31-7,34
Obecność prążków Ig i ↑ [IgG] może wystąpić w przypadku:
zapalenia opon i mózgu
kiły
AIDS
podostre stwardniejące zapalenie mózgu
zespół Guillaina-Barrego
ropnia mózgu
SM
Rola płynu MR:
ochronna - zwłaszcza na podstawie
odżywcza
mózg zanurzony w płynie MR traci na ciężarze
przenosi informacje humoralne, odpornościowe
wyrównuje ciśnienie śródczaszkowe
Nakłucie lędźwiowe: w pozycji leżącej na boku, w linii łączącej krawędzie talerzy biodrowych (wysokość L4-L5), koniecznie sprzętem jednorazowym (ryzyko ch. Creutzfeldta-Jakoba). Po nakłuciu pacjent powinien leżeć 24 godziny.
Wskazania do nakłucia lędźwiowego:
krwawienie podpajęczynówkowe, gdy nie ma możliwości wykonania KT lub gdy KT nie rozstrzyga wątpliwości diagnostycznych
zapalenie opon MR, mózgu, rdzenia lub korzeni nerwowych
choroby demielinizacyjne
kiła, AIDS
w celu podania dokanałowo leków, środków kontrastowych
Przeciwwskazania do nakłucia lędźwiowego:
ZWCS - przed wykonaniem nakłucia należy zbadać dno oka
skaza krwotoczna
ropnie w okolicy lędźwiowej
brak zgody pacjenta
Powikłania nakłucia lędźwiowego:
popunkcyjny ból głowy
infekcja przestrzeni płynowych
zapalenie opon MR
popunkcyjne krwawienie nad- i podtwardówkowe
Nakłucie podpotyliczne: pomiędzy kością potyliczną a kręgiem obrotowym.
Próba Queckenstedta - wykonywana podczas nakłucia lędźwiowego w celu sprawdzenia drożności kanału rdzeniowego. Po uciśnięciu żył szyjnych następuje zatrzymanie odpływu krwi z mózgu → ↑ ciśnienia płynu MR w obrębie czaszki → ↑ ciśnienia płynu w obrębię kręgosłupa. Jeśli przestrzeń podpajęczynówkowa w kręgosłupie jest niedrożna (np. zamknięta przez guz) to wzrost ciśnienia nie zostanie zarejestrowany we wkłuciu lędźwiowym. Nagłe zwolnienie ucisku powoduje gwałtowny spadek ciśnienia płynu w przestrzeni podpajęczynówkowej. Przy częściowej niedrożności czas narastania ciśnienia jest krótszy niż czas powrotu do wartości początkowej. Blok wentylowy - ciśnienie narasta, ale nie powraca do wartości początkowej.
Próba Stockey'a - jw., uciska się jamę brzuszną. Próby tej obecnie nie wykonuje się.
Krwisty płyn MR:
świeża krew - przewaga świeżych erytrocytów
stare krwawienie - obecne erytromakrofagi (makrofagi z ziarnami hemosyderyny)
Płyn skrwawiony - kolejne porcje są różnie zabarwione krwią, po odwirowaniu płyn jest przejrzysty (płyn krwisty - ksantochromiczny), w osadzie nie ma erytromakrofagów i wyługowanych erytrocytów.
Badanie płynu MR
przejrzystość i barwa
mętny, biało-żółty - bakteryjne zapalenie opon
opalizujący - wirusowe zapalenie opon
po odstawieniu wytrąca się pajęczynka z włóknika - gruźlicze zapalenie opon
czerwona:
krwawienie podpajęczynówkowe
uraz czaszkowo-mózgowy
płyn skrwawiony
żółta:
żółtaczka
gruźlicze zapalenie opon MR
płyn zastoinowy (zespół Froina)
posiew
mikroskopowe - widoczna np. dwoinka zapalenia opon
laboratoryjne
cytoza (<5/mm3) (pleocytoza - ↑)
.bakteryjne zapalenie opon - kilka tysięcy, gł. granulocyty
wirusowe zapalenie opon - do kilkuset, gł. limfocyty Adama
gruźlicze zapalenie opon - do kilkuset limfocyty
[białka] (0,2-0,4 g/l)
bakteryjne zapalenie opon - >2 g/l, ilość białka jest proporcjonalna do stopnia uszkodzenia bariery krew-mózg
wirusowe zapalenie opon - ↑, ale mniejszy niż w bakteryjnym
gruźlicze zapalenie opon - ↑, nawet do >10 g/l - zależy od czasu trwania procesu
płyn zastoinowy - guzy rdzenia powodujące niedrożność przestrzeni podpajęczynówkowej - znaczny ↑ - >5 g/l (płyn łatwo krzepnie - zespół Sicarda-Froina [Fruena])
[glukozy] (45-90 mg/dl)
bakteryjne zapalenie opon - ↓
wirusowe zapalenie opon - norma
gruźlicze zapalenie opon - ↓
badanie cytologiczne
Rozszczepienie białkowo-komórkowe:
jest to ↑ [białka] przy braku pleocytozy
występuje w zespole Guillaina-Barrego
Współczynnik białkowy: ??????????????????????????????????????????????
norma 0,1-0,45.
Wskaźnik Linka-Tiblinga:
norma 0,8
wzrost świadczy o zwiększonym wytwarzaniu IgG w CUN w przebiegu reakcji zapalnej.
1/3