Płyn MR

Lokalizacja:

1. przestrzeń podpajęczynówkowa

2. komory

3. kanał środkowy rdzenia

Miejsca pozbawione bariery krew-mózg:

1. podwzgórze

2. tylny płyt przysadki

3. dno komory IV

4. szyszynka

Bariera krew-mózg odpowiada za stałość płynu MR.

Płyn jest produkowany przez sploty naczyniówkowe w komorach. Wchłanianie płynu odbywa się w przestrzeni podpajęczynówkowej do zatok żylnych.

Objętość płynu: 150ml, produkcja dobowa płynu: 550ml.

Ciśnienie w pozycji leżącej: 60-200 mm H₂O, 150-240 cm H₂O w pozycji siedzącej. W infekcjach CUN ciśnienie płynu rośnie.

Barwa: wodojasna, przejrzystość pełna

Skład prawidłowego płynu MR:

1. cytoza 0-5/mm³

2. białka 0,2-0,4 g/l

3. albuminy 56-75%

4. IgG 0,01-0,04 g/l

5. indeks IgG <0,8

6. glukoza 45-90 mg/dl (2,2-3,9 mmol/l)

7. Na⁺ 137-145 mmol/l

8. K⁺ 2,7-3,9 mmol/l

9. Cl^- 120-130 mmol/l

10. osmolalność 289

11. pH 7,31-7,34

Obecność prążków Ig i ↑ [IgG] może wystąpić w przypadku:

1. zapalenia opon i mózgu

2. kiły

3. AIDS

4. podostre stwardniejące zapalenie mózgu

5. zespół Guillaina-Barrego

6. ropnia mózgu

7. SM

Rola płynu MR:

1. ochronna - zwłaszcza na podstawie

2. odżywcza

3. mózg zanurzony w płynie MR traci na ciężarze

4. przenosi informacje humoralne, odpornościowe

5. wyrównuje ciśnienie śródczaszkowe

Nakłucie lędźwiowe: w pozycji leżącej na boku, w linii łączącej krawędzie talerzy biodrowych (wysokość L4-L5), koniecznie sprzętem jednorazowym (ryzyko ch. Creutzfeldta-Jakoba). Po nakłuciu pacjent powinien leżeć 24 godziny.

Wskazania do nakłucia lędźwiowego:

1. krwawienie podpajęczynówkowe, gdy nie ma możliwości wykonania KT lub gdy KT nie rozstrzyga wątpliwości diagnostycznych

2. zapalenie opon MR, mózgu, rdzenia lub korzeni nerwowych

3. choroby demielinizacyjne

4. kiła, AIDS

5. w celu podania dokanałowo leków, środków kontrastowych

Przeciwwskazania do nakłucia lędźwiowego:

1. ZWCS - przed wykonaniem nakłucia należy zbadać dno oka

2. skaza krwotoczna

3. ropnie w okolicy lędźwiowej

4. brak zgody pacjenta

Powikłania nakłucia lędźwiowego:

1. popunkcyjny ból głowy

2. infekcja przestrzeni płynowych

3. zapalenie opon MR

4. popunkcyjne krwawienie nad- i podtwardówkowe

Nakłucie podpotyliczne: pomiędzy kością potyliczną a kręgiem obrotowym.

Próba Queckenstedta - wykonywana podczas nakłucia lędźwiowego w celu sprawdzenia drożności kanału rdzeniowego. Po uciśnięciu żył szyjnych następuje zatrzymanie odpływu krwi z mózgu → ↑ ciśnienia płynu MR w obrębie czaszki → ↑ ciśnienia płynu w obrębię kręgosłupa. Jeśli przestrzeń podpajęczynówkowa w kręgosłupie jest niedrożna (np. zamknięta przez guz) to wzrost ciśnienia nie zostanie zarejestrowany we wkłuciu lędźwiowym. Nagłe zwolnienie ucisku powoduje gwałtowny spadek ciśnienia płynu w przestrzeni podpajęczynówkowej. Przy częściowej niedrożności czas narastania ciśnienia jest krótszy niż czas powrotu do wartości początkowej. Blok wentylowy - ciśnienie narasta, ale nie powraca do wartości początkowej.

Próba Stockey'a - jw., uciska się jamę brzuszną. Próby tej obecnie nie wykonuje się.

Krwisty płyn MR:

1. świeża krew - przewaga świeżych erytrocytów

2. stare krwawienie - obecne erytromakrofagi (makrofagi z ziarnami hemosyderyny)

Płyn skrwawiony - kolejne porcje są różnie zabarwione krwią, po odwirowaniu płyn jest przejrzysty (płyn krwisty - ksantochromiczny), w osadzie nie ma erytromakrofagów i wyługowanych erytrocytów.

Badanie płynu MR

1. przejrzystość i barwa

1. mętny, biało-żółty - bakteryjne zapalenie opon

2. opalizujący - wirusowe zapalenie opon

3. po odstawieniu wytrąca się pajęczynka z włóknika - gruźlicze zapalenie opon

4. czerwona:

1. krwawienie podpajęczynówkowe

2. uraz czaszkowo-mózgowy

3. płyn skrwawiony

5. żółta:

1. żółtaczka

2. gruźlicze zapalenie opon MR

3. płyn zastoinowy (zespół Froina)

2. posiew

3. mikroskopowe - widoczna np. dwoinka zapalenia opon

4. laboratoryjne

1. cytoza (<5/mm³) (pleocytoza - ↑)

1. .bakteryjne zapalenie opon - kilka tysięcy, gł. granulocyty

2. wirusowe zapalenie opon - do kilkuset, gł. limfocyty Adama

3. gruźlicze zapalenie opon - do kilkuset limfocyty

2. [białka] (0,2-0,4 g/l)

1. bakteryjne zapalenie opon - >2 g/l, ilość białka jest proporcjonalna do stopnia uszkodzenia bariery krew-mózg

2. wirusowe zapalenie opon - ↑, ale mniejszy niż w bakteryjnym

3. gruźlicze zapalenie opon - ↑, nawet do >10 g/l - zależy od czasu trwania procesu

4. płyn zastoinowy - guzy rdzenia powodujące niedrożność przestrzeni podpajęczynówkowej - znaczny ↑ - >5 g/l (płyn łatwo krzepnie - zespół Sicarda-Froina [Fruena])

3. [glukozy] (45-90 mg/dl)

1. bakteryjne zapalenie opon - ↓

2. wirusowe zapalenie opon - norma

3. gruźlicze zapalenie opon - ↓

5. badanie cytologiczne

Rozszczepienie białkowo-komórkowe:

• jest to ↑ [białka] przy braku pleocytozy

• występuje w zespole Guillaina-Barrego

Współczynnik białkowy: ??????????????????????????????????????????????

• norma 0,1-0,45.

Wskaźnik Linka-Tiblinga:

• norma 0,8

• wzrost świadczy o zwiększonym wytwarzaniu IgG w CUN w przebiegu reakcji zapalnej.

1/3

---