ekonomia-transf, Politologia UKSW, I rok, Ekonomia A. Dylus


POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (1)

→ błyskawiczne przejście do gosp. rynkowej

→ jednoczesne zastosowanie wielu środków dla odblokowania rynkowych mechanizmów:

• dla umożliwienia funkcjonowania prawa podaży i popytu nastąpiło: „uwolnienie” cen, demonopolizacja państw. handlu zagr., otwarcie granic dla importu, ograniczenie wydatków państwa - zwł. subwencji i inwestycji;

• w celu zmniejszenia popytu na dobra inw. i konsumpc. i dla opanowania hiperinflacji: ograniczono dynamikę płac, podwyższono stopę proc., zredukowano zakres kredytów preferencyjnych;

• w ramach reformy pieniężnej nastąpiła: dewaluacja złotego, wprowadzenie jego wewn. wymienialności, ustabilizowanie kursu walutowego oraz reforma systemu bankowego i zagwarantowanie Bankowi Centralnemu (NBP) politycznej niezależności.

W/w przedsięwzięcia = „plan Balcerowicza”; cel: osiągnięcie równowagi rynkowej i opanowanie inflacji; priorytet uzyskuje stabilizacja gosp.

Argumenty na rzecz takiego priorytetu: prywatyzację można rozpocząć tylko w warunkach rynkowej stabilności, gdyż:

Mimo to plan Balcerowicza budził wielkie emocje i kontrowersje. Miał gorących zwolenników i nieprzejednanych przeciwników.

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (2)

Makroekonomiczna charakterystyka transformującej się gospodarki

BEZROBOCIE = nowa „kwestia społeczna”

HANDEL ZAGRANICZNY

→ po rozwiązaniu RWPG nastąpiło załamanie się rynków wschodnich;

→ państwa zachodnie (UE) przeżywają recesję i niechętnie rozluźniają protekcjonist. bariery, np. dla towarów ze stali, rolnych, tekstylnych;

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (3)

Prywatyzacja (a)

Mała prywatyzacja = spontaniczny, oddolny proces tworzenia nowych prywatnych firm, zwł. handlowych i usługowych oraz prywatyzacja drobnych firm i sklepów państwowych (w ramach tzw. ścieżki likwidacyjnej)

→ w latach 1990-92 liczba małych i średnich przeds. (MŚP) podwoiła się (ich ilość 1992: 1,6 mln; obecnie: ok. 2,5 mln); zatrudniały one 2,6 mln osób

→ największą dynamikę wykazuje handel, w latach 1990-94 liczba sklepów wzrasta 10-krotnie.

Wielka prywatyzacja → mniej udana

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (4)

Prywatyzacja (b)

Program powszechnej prywatyzacji (PPP)1

→ proces nieudany, przeciągany w czasie, modyfikowany

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (5)

Prywatyzacja (c)

Program powszechnej prywatyzacji (PPP)2

Zasady PPP

→ 33% udziałów otrzymuje wiodący NFI (zapewnia mu to kontrolę)

→ 27% jest rozdzielonych proporcjonalnie między pozostałe NFI

→ 15% kapitału akcyjnego otrzymują bezpłatnie załogi

→ 25% zachowuje Skarb Państwa

→ 4 przedstawicieli typuje wiodący NFI

→ 2 reprezentuje pozostałe NFI

→ 2 reprezentuje załogę spółki

→ 1 reprezentuje Skarb Państwa

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (6)

Prywatyzacja (d) - Program powszechnej prywatyzacji (PPP)3

→ dokument stwierdzający prawo własności części majątku należącego do NFI; jest to papier wartościowy na okaziciela (jak pieniądz), zabezpieczony przed podrobieniem;

→ przetarg na dystrybucję ŚU wygrał Bank PKO;

→ od 22.11.1995 każdy obywatel (który 31.12.1994 ukończył 18 lat) mógł odebrać ŚU; 1 rok czasu na odebranie, odnotowano je pieczęcią w dowodzie; opłata rejestracyjna: 20 zł

→ 26 mln odebranych ŚU (na 28 mln uprawnionych); początkowa wartość 1 ŚU - ok. 130 - 150 zł

→ ograniczony termin ważności ŚU; jeśli po 1 roku od zakończenia wydawania nie zostanie wymienione na akcje NFI - traci wartość;

→ ŚU były prawnie dopuszczone do obrotu publicznego; handel nimi był prowadzony przez biura maklerskie, banki, kantory walutowe; ich wart. wyznaczał rynek;

→ początkowo ich akcje były imienne, handlowano nimi w obrocie pozagiełdowym - niepublicznym np. między pracownikami, sprzedaż NFI;

→ aby akcje spółek parterowych, będące papierami na okaziciela, trafiły do obrotu publicznego, NFI musiały spełnić surowe wymogi: przedstawić bilanse, sporządzić prospekty emisyjne, poddać je nadzorowi Komisji Papierów Wartościowych i Giełd

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (7)

Prywatyzacja (e)

Ścieżka likwidacyjna: sprzedaż całego majątku przeds. lub jego części

Ścieżka kapitałowa: poprzez rynek kapitałowy

→ Z ekonom. punktu widzenia taka struktura polskiej prywatyzacji, która nie gwarantuje znaczącego dopływu prywatnego kapitału umożliwiającego inwestowanie, nie jest korzystna.

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (8)

Prywatyzacja (f)

Upowszechnienie własności czy koncentracja kapitału?

Prywatyzacja nomenklaturowa: nielegalna lub na wpół legalna redystrybucja majątku państwowego na rzecz osób (związanych z dawnym, partyjnym aparatem władzy) posiadających dostęp do informacji, wpływ na obniżenie wart. aktywów przeds. lub jego wycenę oraz dostęp do środków na zakup akcji lub praw własności.

Reprywatyzacja: zwrot dawnym właścicielom niesłusznie zagarniętego majątku - niedokończona.

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (9)

Społeczne koszty reform

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (9)

Ewaluacja (a)

→ poz.: że była to jedyna możliwa droga wiodąca szybko (po 3 lub 4-letnim okresie przejściowym) i bezboleśnie do gosp. rozkwitu (por. hasło wyborcze postkomunistów z kampanii 1993: „tak dalej być nie musi”);

→ neg.: „etykietowanie” reformatorskich koncepcji hasłami: „skrajny liberalizm”, „manchasteryzm”, „monetaryzm”; zarzuty o uleganiu tajemnym siłom światowej finansjery (zgodne ze spiskową teorią historii), o wyprzedaży majątku narodowego (przeczę im redukcje polskiego zadłużenia, prolongata terminów płatności i minimalne zaang. zagr. kapitału w polskiej gosp.);

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (10)

Ewaluacja (b)

TEMPO REFORM wywoływało najwięcej kontrowersji, stąd określenie „terapia szokowa” lub „wstrząsowa”.

Argumenty „za” szybkim tempem:

→ Wydaje się, że warunki polityczne i społ. akceptacja reform przemawiały za realizacją radykalnej strategii.

POLSKA DROGA DO KAPITALIZMU (11)

Ewaluacja (c)

Popełnione błędy:

(Badania z IX.1993: 45% społ-wa domaga się zwolnienia tempa reform, krytycznie ocenia dokonania, niepokoi się myślą o przyszłość; 75% badanych popiera reformy pod warunkiem większej osłony socjalnej).

MAKROEKONOMICZNA CHARAKTERYSTYKA

TRANSFORMUJĄCEJ SIĘ GOSPODARKI

- PKB: tempo zmian w %; rok poprzedni=100

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

PKB

-8

-7

2,6

3,8

5,2

7,0

6,0

6,8

4,8

4,1

4,0

1,0

Inflacja

585,8

70,3

43,0

35,3

32,2

27,8

19,9

14,9

11,8

7,3

10,1

5,5

Deficyt budż.

4,0

6,4

3,3

3,3

3,3

3,3

2,6

2,4

2,0

2,2

4,5

Stopa bezrob.

6,5

12,2

14,3

16,4

16,0

14,9

13,2

10,3

10,4

13,1

15,1

17,4

Sektor pryw. w PKB

30,9

42,1

47,2

52,0

53,3

60,6

62,7

67,1

69,5

70,4

71,5

72,0



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ekonomia Skrypt, Politologia UKSW, I rok, Ekonomia A. Dylus
Ekonomia test 1, Politologia UKSW, I rok, Ekonomia A. Dylus
Skrypt 1 - Ekonomia, Politologia UKSW, I rok, Ekonomia A. Dylus
ekonomia-materiały2, Politologia UKSW, I rok, Ekonomia A. Dylus
ekonomia-materiały2xc, Politologia UKSW, I rok, Ekonomia A. Dylus
Podstawy ekonomii, Prawo UKSW I rok, II semestr, Podstawy ekonomii
Ekonomia wykłady, Politologia, UMK, I rok, Ekonomia
Podstawy ekonomii zagadnienia, Prawo UKSW I rok, II semestr, Podstawy ekonomii
Podstawy ekonomii wykłady, Prawo UKSW I rok, II semestr, Podstawy ekonomii
administracja semestr II, Politologia UKSW, III rok, Administracja publiczna Jarentowski
WY 12 ST, politologia UMCS, I rok II stopnia
UKSW. Zagadnienia egzaminacyjne.Hist.Powsz.2009 2010, Prawo UKSW I rok
jednolity rynek europejski, Politologia III rok
zajęcia 6 (METODY BADAŃ POLITOLOGICZNYCH), politologia UMCS, I rok II stopnia
Awaryjność transformatorów wykład III rok
odpowiedzi do zadan z logiki2, Prawo UKSW I rok

więcej podobnych podstron