Postępowanie fizjoterapeutyczne po protezoplastyce stawu kolanowego
W postępowaniu pooperacyjnym należy zapewnić choremu odpowiednie warunki do wygojenia się uszkodzonych tkanek oraz niedopuszczenie do występowania wczesnych
i późnych powikłań.
Celem leczenia usprawniającego jest przywrócenie w operowanym stawie kolanowym ruchomości w jak największym zakresie oraz pełnej nad nim kontroli mięśniowej.
Wyróżniamy 3 okresy leczenia po operacyjnego
Okres wczesny pooperacyjny do 2 tygodni po operacji
Rehabilitacja w szpitalu, bezpośrednio po zabiegu uzależniona jest od przyczyn patologii w stawie, chorób towarzyszących, rodzaju endoprotezy oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.
Rehabilitację prowadzi się do granicy bólu, a przechodzenie do kolejnego etapu leczenia zależy w ogromnej mierze od współpracy chorego z terapeuta
Chłodzenie kolana co 2-3 h (temperatury wyższe niż w krioterapii)
Pozycje ułożeniowe
Zapobieganie przykurczą zgięciowym - ręcznik pod piętę nogi operowanej , kończyna powinna być zabezpieczona po bokach
Ćwiczenia oddechowe
Ćwiczenia przeciw zakrzepowe
Ćwiczenia izometryczne głównie mm czworogłowego w cyklu20-30 serii po 10-15 napięć
Ćwiczenia na szynie CPM - ciągły ruch bierny , 0-40° , indywidualnie
Zgięcie kolana do 95 º ( MAX !!! )
Czynna pionizacja 4-5 doba po operacji
Ćwiczenia odwodzenia i przywodzenia operowanej nogi
W tym okresie zdjęcie szwów ok. 11-12 doby po operacji
Nauka chodu markowanego o kulach , obciążenie kończyny to 10% , stopniowo zwiększamy - w zależności od postepów pacjęta
Okres poszpitalny 2-6 tygodni po zabiegu
Postępowanie usprawniające w tym okresie jest uzależnione od zdolności pacjenta do zgięcia operowanej nogi w stawie kolanowym i jej wyprostu , czynnego unoszenia kończyny i samodzielnego poruszania się za pomocą kul łokciowych
Intensywna rehabilitacja
Zwiększenie zakresów biernych i czynnych ruchów w operowanym stawie
Przywrócenie równowagi i siły mięśniowej w operowanej kończynie , wzmocnienie napięcia mięśniowego , wzmacnianie mm pośladkowy wielki , mm z grupy kulszowo - goleniowej oraz czworogłowego uda -głowa prosta , brzuchaty łydki
Ćwiczenia czynne , czynne z oporem , poizometryczna relaksacja , stretching , szyny rehabilitacyjne - rozciąganie przykurczonych mm czworogłowy uda - głowa prosta , brzuchaty łydki, ćw. izometryczne , ćw. koordynacyjne , ćw. na rotatorach , ćw. synergistyczne
Wyrobienie nawyku poprawnego i estetycznego chodu
Odzyskanie sprawności kończyny dolnej - w miarę możliwości
Stosujemy zabiegi fizykalne które maja na celu zmniejszające dolegliwości bólowych ,zmniejszające sztywność w stawie , regeneracie tkanek , przeciw zapalne
1. Krioterapia
2. Diatermia krótkofalowa ( Terapuls ) ; magnetoterapia ; laseroterapia
3. Hydroterapia (np wirówka , masaż podwodny )
4. Masaż klasyczny
5. Masaż przyrządowy
Ćw. w wodzie ( ćw. indywidualne , ćw. grupowe )
Okres powyżej 8 tygodni po zabiegu
Utrwalenie efektów osiągniętych podczas II okresu
Ćw. ogólno sprawnościowe
Ćw. wzmacniające mm KD
Zabiegi z fizykoterapia ( według zaleceń lekarza - najczęściej zastosowanie przeciwbólowe , przeciw zapalne )
Zalecana jest umiarkowana aktywność fizyczna
Turnusy rehabilitacyjne , sanatoria - tyczy się to szczególnie osób w wieku starszym i podeszłym
Odstawiamy 1 kule potem drugą( około 3-4 m-ca )
Profilaktyka , styl życia , leczenie nie farmakologiczne po protezoplastyce stawu kolanowego i biodrowego
Staw kolanowy
PROFILAKTYKA
Leczenie nie farmakologiczne, profilaktyka :
Edukacja pacjenta
Zmiana stylu życia
Utrzymanie prawidłowej wagi ciała ; odpowiednie odżywianie , ćwiczenia , umiarkowana aktywność fizyczna , unikanie dużych obciążeń , unikanie ciężkiej pracy fizycznej.
Kinezyterapia
Ćw. wolne , ćw. w odciążeniu , ćw. w odciążeniu z dawkowanym oporem, relaksacja poizometryczna poprzedzona odpowiednim masażem , ćwiczenia z oporem , ćwiczenia na rotatorach.
Fizykoterapia
Krioterapia , ciepłolecznictwo, laseroterapia, prądy interferencyjne, ultradźwięki , pole magnetyczne , masaż wodny wirowy.
Zaopatrzenie ortopedyczne (laski , kule , wkładki , stabilizatory )
Stosuje się laski , kule w celu odciążenie kończyny , stabilizatory gdy występuje niestabilność stawu , wkładki do obuwia w celu wyrównania ewentualnych różnić w długości kończyn.
Staw biodrowy
Leczenie nie farmakologiczne , profilaktyka :
Edukacja pacjenta
Zmiana stylu życia
Utrzymanie prawidłowej wagi ciała ; odpowiednie odżywianie , ćwiczenia , umiarkowana aktywność fizyczna , unikanie dużych obciążeń a jeżeli to nieuniknione ciężar powinien znajdować się jak najbliżej ciała w ręce po stronie „chorego” stawu , unikanie ciężkiej pracy fizycznej.
Nauka chodu o kulach łokciowych , trzymanie kuli po stronie przeciwnej do chorego stawu biodrowego , wchodzenie po schodach rozpoczynać zawsze kończyna „ zdrowa „ a schodzenie w dół zawsze rozpoczynać kończyna „ chora „ .
Wszystkie prace kuchenne powinny być wykonywane na siedząco , przy pracach porządkowych należy używać sprzętu o przedłużonych rączkach .
Posługiwanie się przyrządami pomocniczymi np. szczypce do podnoszenia rzeczy z podłogi , lub do sięgania , łyżka do butów z przedłużona rączka , gąbka do mycia z wydłużoną rączka
Unikanie pozycji
Krzyżowania nóg, zakładania nogi na nogę - utrwalenie przykurczu zgięciowo -przywiedzionego , może doprowadzić do obluzowania protezy lub jej przemieszczenia.
Skrętów tułowia , obrotów na nodze operowanej , schylania się , schylania ze skręceniem tułowia, rotowania kończyny operowanej do wewnątrz -, może doprowadzić do obluzowania protezy lub jej przemieszczenia.
Siadania na niskich krzesłach , łóżkach , ; podczas siedzenia nie powinno się opierać rękami o kończynę operowana.
Odpowiednia pozycja
Kończyna operowana w lekkim zgięciu ok. 20 stopni i odwiedzeniu ok. 30 stopni . Leżenie na plecach z wałkiem , poduchą między nogami.
Leżenie na boku operowanym - kończyna operowana wyprostowana druga zgięta w stawie kolanowym , podłożona poducha wałek pod kolano nogi zgiętej .
Pozycja siedząca - stawy kolanowe znajdują się niżej niż stawy biodrowe , stosowanie krzesła z wysokim siedzeniem lub podkładanie poduch.
Pozycja na krześle - wyprostowana nie powinno pochylać się do przodu.
Wchodzenie do wanny - kd prosta w stawie kolanowym.
Powinno się jak najwięcej odpoczywać w pozycji leżenie na brzuchu podkładając pod niego poduszkę.
Nauka prawidłowego siadania i wstawania
1. Należy zawsze wysuwać operowana KD do przodu
2. W pierwszej kolejności należy przysunąć się blisko krzesła tak aby tyłem KD wyczuwać siedzisko
3. Jedna ręką należy trzymać się balkonika, kuli a drugą ręką przenosimy na poręcz krzesła
4. Należy wysunąć operowaną KD w przód i usiąść
Dostosowanie mieszkania
Stosowanie specjalnych podwyższonych siedzeń w wannach , przy toalecie , poręczy na ścianie w łazience , przy schodach .
Usunięcie małych dywaników, swobodnie leżących na podłodze .
Zaopatrzyć się w poduchy podwyższające siedzenie krzesła , twarde fotele , tapczany ,łóżko na odpowiedniej wysokości.
Źródła :
Małgorzata Paprocka - Borowicz , Marcin Zawadzki :
Fizjoterapia w chorobach układu ruchu