Stany równowagi rynkowej

Mechanizm rynkowy można najprościej objaśnić jako procesy wzajemnego dopasowania się wielkości popytu i podaży za pomocą ceny, w celu osiągnięcia równowagi rynkowej.

Na rynku wolnokonkurencyjnym dochodzi do konfrontacji popytu i podaży. Cena, przy której popyt zgłaszany przez konsumentów jest zgodny z podażą oferowaną przez sprzedawców. Cenę tę nazywamy ceną równowagi rynkowej, o rynku natomiast mówi się, że osiągnął równowagę.

Równowaga rynkowa jest to sytuacja, kiedy wielkość popytu równa się podaży przy danej cenie rynkowej. Cena ta jest ceną równowagi rynkowej.

Niedobór jest wtedy, kiedy wielkość popytu przewyższa wielkość podaży przy cenie poniżej równowagi rynkowej.

Nierównowaga rynkowa

Nadwyżka jest wtedy, kiedy wielkość podaży przewyższa wielkość popytu przy cenie powyżej ceny równowagi rynkowej.

Zjawiska nierównowagi występują okresowo i podlegają regulacjom przez mechanizm rynkowy. Mechanizm rynkowy, wykorzystując prawo popytu i prawo podaży likwiduje niedobory i nadwyżki. W sytuacji niedoboru konkurują ze sobą konsumenci, natomiast w sytuacji nadwyżki konkurują ze sobą sprzedawcy.

Niedobór → cena wzrasta → zwiększa się wielkość podaży → spada wielkość popytu → po jakimś czasie wielkość popytu zrówna się z wielkością podaży.

Nadwyżka → cena maleje → zmniejsza się wielkość podaży → rośnie wielkość popytu → po jakimś czasie wielkość popytu zrówna się z wielkością podaży.

W praktyce gospodarczej osiągnięcie równowagi na rynku lub jej dłuższe utrzymanie występuje sporadycznie. Przyczyną są także zmiany po stronie innych czynników, innych niż zmiana ceny rynkowej, determinującej popyt i podaż.

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY

Siłę reakcji popytu na zmianę ceny rynkowej mierzy się przy pomocy współczynnika prostej cenowej elastyczności popytu. Informuje ona o wpływie wahań ceny danego dobra na gotowość i zdolność klientów do zakupu tego dobra.

Elastyczność popytu na ten sam towar może być różna przy różnych poziomach cen. Elastyczność zależy od tego, czy dany towar ma łatwo dostępny substytut czy nie. Elastyczność jest tym mniejsza im mniej jest substytutów danego towaru.

Innym czynnikiem wpływającym na wysokość elastyczności jest udział wydatków na dane dobro w całkowitych wydatkach. Wysokość elastyczności może zmieniać się w miarę upływu czasu.

Współczynnik elastyczności mieszanej popytu to stosunek relatywnej zmiany popytu na towar A pod wpływem relatywnej zmiany ceny innego towaru B.

CENY MINIMALNE

Państwo ustala ceny minimalne w celu ochrony interesów określonych grup producentów. Są stosowane w odniesieniu do produktów rolnych aby zapewnić względną stabilność cen tych produktów oraz dochodów rolników. Przez pojęcie ceny minimalnej rozumie się najniższą cenę, którą można ustalić w legalnej transakcji i sprzedaży dóbr.

CENY MAKSYMALNE

Mianem ceny maksymalnej określa się najwyższą cenę, którą można ustalić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży dóbr. Państwo stosuje cenę maksymalną w celu ochrony poziomu życia konsumentów.

---