Wychowanie u ludów pierwotnych
[Ł.Kurdybacha, S.Wołoszyn, R.Alt, B.Malinowski]
I: pierwotna horda - okres dzikości
Wychowanie polegało na bezpośrednim oddziaływaniu starszych, bez posługiwania się wypracowanymi środkami pedagogicznymi - samorzutne wrastanie w grupę
II: okres ustroju rodowego - średni i wyższy stopień dzikośći i niższy i średni stopień barbarzyństwa
Role wychowawców spełnia rodzina oraz tzw. republiki dziecięce - domy młodzieży - zespoły skupiające chłopców od 6 - 7 roku życia
świadomy dobór metod i dostosowanie ich do celu wychowawczego
nauka zdobywania środków do życia [sporządzanie broni, narzędzi pracy]
poznawanie przyrody, życia zwierząt
kształtowanie tężyzny fizycznej
przygotowywanie do czynnego udziału w życiu dorosłych [poprzez zabawy, naśladownictwo]
kształtowanie dyscypliny [podporządkowanie się woli rodu]
wpajanie zasad moralnych rodu [szczególnie pracowitość, dyscyplinę], kształtowanie dumy rodowej [historia rodu, wierzenia, ceremonie, zaklęcia, tańce]
Ród kontrolował efekty wychowania domowego - inicjacja - „szkoła leśna” - pierwotna szkoła uobywatelnienia [forma egzaminu, wtajemniczenia, dająca prawa obywatelskie oraz wiarę, że dzięki niej człowiek staje się silny i może stawić czoła siłom przyrody]
Okres demokracji wojskowej [wyższy stopień barbarzyństwa]
Podział plemion na pasterskie i rolnicze, łączenie pokrewnych plemion w naród [socjalizacja w domu rodzinnym]
Wojna formą zdobycia bogactwa i władzy, uwarstwienie społeczne
Wiedza zastrzeżona dla uprzywilejowanych [starszyzna pełniąca funkcje wychowawcze żąda zapłaty, inicjacja za opłatą, biedni mają ograniczone możliwości uzyskania praw obywatelskich]
Przewartościowywanie jeńców wojennych na niewolników
Nowe zawody - nauka poza domem rodzinnym [pismo literowe, elementy arytmetyki, przedmioty zawodowe]
Wyodrębnienie się odrębnych sposobów kształcenia [kształcenie warstwy szlacheckiej, zanikające publiczne wychowanie biednych, spadających powoli do roli niewolników]
Wychowanie w starożytnych Chinach
Organizacja szkolnictwa oraz egz. państwowe od 2432 r. p.n.e.
Kodyfikacja szkolnictwa, treści wychowawczych w VI w. p.n.e. [6 ksiąg Konfucjusza „Przemian”, „Dokumentów”, „Pieśni”, „Wiosny i jesieni”, „Dialogów”]
Ideał wychowawczy: 6 cnót [mądrość, uczynność, dobroć, sprawiedliwość, wierność, zgodność]; 6 sztuk [znajomość ceremoniału dworskiego, muzyka, strzelanie z łuku, kierowanie wozem, pisanie, liczenie]
Najważniejsze przedmioty nauczania: moralność, łucznictwo
Muzyka, taniec - czynnikami jedności narodowej
Podział szkół: wyższe [w stolicy i 18 prowincjach] niższe [w miastach], miejskie, wiejskie [elementarne dla chłopców 8 - 15 letnich o niższym poziomie];szkoły wojskowe [wychowanie fizyczne i wojskowe zastrzeżone dla szlachty]
Ideałem był człowiek uczony [to czego się uczył było oderwane jednak od potrzeb życia - nauczanie pamięciowe, wychowanie miało utrwalać porządek społeczny - absolutną władzę ojca, przełożonego; cesarz - ojcem narodu; kształtować religijny szacunek do przodków]
Dziewczęta nie podlegały kształceniu w szkole [kobieta moralna to osoba niewykształcona, pokorna, pracowita];w XIV w. wydano dla potrzeb wychowania domowego podręcznik „Cztery księgi dla dziewcząt”- wpajały zasady moralne, pokorę i zamiłowanie do pracy
Forma egz. państwowych z VI w. p.n.e. przetrwała do 1902 r.
niższy stopień: wymagana znajomość dzieł Konfucjusza i zachowania się (trwał dobę), dając tytuł „kwitnącego talentu”;
II stopień: wymagana znajomość historii Chin, prawa, ekonomii, zag. wojskowych i rolniczych (trwał 9 dni, zdawał go co 120) - „promowany uczony” - odpowiednik współczesnego magistra], dawał prawo noszenia ozdobnej czapki, wywieszania flagi państwowej na bramie domu;
III stopień: egzamin odbywał się co 3 lata w Pekinie dając tytuł „zdolny do urzędu” (trwał 13 dni, był prowadzony przez członków akademii cesarskiej zwanej „lasem ołówków”
- Alfabet liczył 30 tysięcy znaków
Wychowanie w starożytnym Egipcie
Socjalizacja pierwotna w domu rodzinnym, jej zakres wyznaczała kasta [kapłani, wojownicy, hodowcy, handlarze, przewoźnicy]
Nieliczne szkoły państwowe [pisanie, liczenie, wychowanie moralno - religijne, nauka poznawania Nilu]; po ukończeniu szkoły kandydat na „pisarza” terminował w jednym z urzędów
II stopniowy system szkół wojskowych [podoficer. oficerskie]
Od XII w.p.n.e. absolwent szkoły pisarzy uzupełniał wykształcenie w szkole kapłańskiej [estetyka, filozofia, prawo, wytworne maniery]; nauka przepojona boską czcią faraona
IX w.p.n.e. - przejęcie całego szkolnictwa przez kapłanów [szkoła w Memfis, Tebach, Heliopolis] - uczono pisania (1500 znaków), matematyki, nauk przyrodniczych, religii, moralności
5