pyt 1. znaczenie pamięci dla funkcjonowania człowieka
Jak nazwał ją Maruszewski, pamięć „jest podstawowym mechanizmem przechowywania doświadczenia”. To właśnie dzięki zapamiętywaniu jesteśmy w stanie kumulować wiedzę na temat korzystnych i niekorzystnych sposobów działania, a dzięki przypominaniu - wykorzystywać te informacje w napotkanych przez nas sytuacjach. Bez pamięci nie byłaby więc możliwa żadna nauka. Naprawdę trudno wyobrazić sobie codzienne funkcjonowanie bez udziału tego procesu - problemem byłoby nie tylko wykonywanie prostych czynności, ale także orientacja w czasie i miejscu, a w końcu - także we własnej osobie i historii.
Właściwie do wykonania każdego, nawet najprostszego zadania konieczne jest sięgnięcie do pokładów pamięci. Pamiętanie osób przyczynia się do rozwoju naszego społecznego, a także osobistego życia. Pamięć informacji i umiejętności ważnych w naszym zawodzie jest niezbędne do jego prawidłowego wykonywania. Pamięć emocji związanych z danym wydarzeniem skłania nas bądź zniechęca do jego wykonania.
Wagę pamięci oraz jej wpływ na nasze codzienne funkcjonowanie można dostrzec w momentach, kiedy nas ona zawodzi. Błędy te mogą prowadzić zarówno do osobistych jak i społecznych strat, od prozaicznego wracania się po zapomniane przedmioty po katastrofy spowodowane błędami kontrolerów lotu. Przypadki osób, które całkowicie lub częściowo utraciły zdolność zapamiętywania jeszcze dobitniej pozwalają nam docenić wagę pamięci. Bez pamięci nie tylko nie bylibyśmy w stanie odpowiadać na pytania, ale żylibyśmy nieustannie chwilą obecną, słowami Baddeleya- w nieustannej teraźniejszości, bez wspomnień z przeszłości, bez poczucia ciągłości własnego ja, bez możliwości przewidywania przyszłości.
Pyt. 3 Związek pamięci i osobowości.
Od dawna psychologia docenia rolę funkcjonowania pamięci w rozumieniu tego, jak ludzie myślą, czują i zachowują się. Postrzeganie, przetwarzanie a ostatecznie - zwłaszcza pamiętanie różnych zdarzeń ma duży wpływ na naszą osobowość. To pamięć sprawia, że nie jest ona wyłącznie produktem naszego biologicznego dziedziczenia. Nasza indywidualność wynika z tego, że te same fakty potrafimy postrzegać i zapamiętywać w różny, unikalny dla każdego z nas sposób. Szczególną rolę dla osobowości odgrywa z pewnością zwłaszcza pamięć autobiograficzna, która jest podstawą naszej wiedzy o sobie, własnej historii oraz relacji ze światem.. Również zgodnie z wieloma nurtami psychologii, pamięć wydaje się kluczowa w formowaniu się a także życiowym rozwoju naszej osobowości. W teoriach psychodynamicznych na kształt naszej osobowości wpływają, zwykle nieświadome, wspomnienia z lat dziecięcych. Teoria behawioralna podkreśla z kolei, iż na utrwalanie się określonych sposobów funkcjonowania wpływają zapamiętane w drodze warunkowania konsekwencje naszych zachowań jak również przechowywane w pamięci emocjonalnej uczucia z nimi związane. Wagę tego, co pamiętamy dla kształtu naszej osobowości oraz sposobów funkcjonowania podkreślają także koncepcje narracyjne. Teorie konstruktów osobistych Kelley'ego również podkreślają znaczenie pamięci - aby stworzyć i korzystać z wzorców, nadawać im znaczenie (a więc tworzyć konstrukty) a następnie przewidywać na ich podstawie, pamięć jest elementem niezbędnym. Także schematy Ja, będące postawą rozumienia osobowości w teorii poznawczo-informacyjnej opierają się na tym, w jaki sposób zapamiętamy doświadczenia związane z danym schematem. To pamięć przechowuje również różne przekonania oraz założenia o otaczających nas ludziach i świecie, które w także wywierają niebagatelny wpływ na naszą osobowość. Klinicznie dowiedziono również, że zmiany w pamięci mogą powodować zmiany w osobowości.
To, jak funkcjonowanie pamięciowe wpływa na osobowość widoczne jest zwłaszcza w zachowaniu osób w stanie jej rozpadu czy też u pacjentów z różnymi rodzajami otępień. Pamięć bowiem, rozumiana jako uświadamianie sobie przeszłości i dostęp do niej, warunkuje bowiem podstawową dla poczucia naszej tożsamości (a więc i osobowości) ciągłość doświadczenia Ja, która zostaje u tych pacjentów zerwana.
Co więcej, osobowość wpływa również zwrotnie na pamięć - powodując choćby, że szybciej dostrzegamy, przyjmujemy a nawet przypominamy sobie określone rodzaje informacji (np. osobowość lękowa - informacje zagrażające, osobowość depresyjna - informacje o wydarzeniach o zabarwieniu negatywnym). Pewne cechy osobowości, takie jak wysoka sumienność, mogą także przyczyniać się do lepszego zapamiętywania w obrębie pamięci prospektywnej (plany i działania na przyszłość).
pyt 4. Dowody na istnienie śladu pamięciowego mimo braku odpamiętania.
możliwość świadomego odpamiętania gdy stosujemy inny sposób odpamiętania, czyli związki pomiędzy różnymi jawnymi wskaźnikami odpamiętania- każdy z nas doświadczył tego, iż nie mógł sobie czegoś przypomnieć w jednej sytuacji, ale przypomniał to sobie w innej - tak też może dziać się podczas pomiaru testowego pamięci, ponieważ miary odpamiętania nie są porównywalnie czujne. Dlatego też często testy przypominania wskazują na dużo mniejszy procent zapamiętanej wiedzy, niż testy rozpoznawania (haczyk: sytuacja może ulec zmianie jeśli testy przypominania będą dostarczać lepszych wskazówek niż testy rozpoznawania, co oczywiście jest możliwe). To, co może się więc wydawać niepowodzeniem w odtwarzaniu, może być jedynie brakiem dostępu do potrzebnych wskazówek (patrz też:Tulving i Psotka,1971-lepsze odtwarzanie, gdy jako wskazówki podawano badanym kategorie, niż gdy proszono o samodzielne przypominanie sobie uprzednio zapamiętywanych słów z listy)
możliwość odpamiętania, gdy dostarczone zostaną wskazówki z momentu zapamiętywania, czyli interakcje pomiędzy uczeniem się i pomiarem efektów- jeśli kontekst zapamiętywania nie jest podobny do kontekstu przypominania, dana informacja może nie zostać wydobyta. Sytuacja zmienia się, gdy podczas przypominania dostarczy się wskazówek z fazy zapamiętywania. Przykładowo wydaje nam się, że zupełnie nie kojarzymy danego filmu, ale po rozpoczęciu projekcji przypominamy sobie całą fabułę. Albo: mamy wrażenie, że nie pamiętamy już tekstu danej piosenki, ale gdy pojawia się melodia, od razu zaczynamy nucić słowa. Wydaje się więc, że powrót do kontekstu, w którym dane wspomnienia zostały zapamiętane, czyni je ponownie dostępnymi. Dowodzą tego badania nad zgodnością nastroju (łatwiej przypominamy sobie informacje o zabarwieniu emocjonalnym zgodnym z naszym obecnym stanem) oraz zależnością od kontekstu (płetwonurkom łatwiej przypomnieć sobie pod wodą to, czego uczyli się również pod wodą niż to, czego nauczyli się na lądzie).
pamięć implicite, czyli ukryte wskaźniki pamięci. Ludzie wiedzą bardzo wiele rzeczy, ale nie są świadomi tej wiedzy. Gdy zapyta się ich o coś wprost, nie potrafią odpowiedzieć, ale w odpowiednich okolicznościach ujawniają to, co wiedzą. Dowodzą tego badania nad torowaniem, zjawiskiem końca języka, a także umiejętność nabywania i wykorzystywania wiedzy proceduralnej (np. jazda na rowerze) której zwykle nie można zwerbalizować.