Indywidualny program rewalidacyjno - wychowawczy
na rok szkolny 2008/2009
1.Dane personalne ucznia
2. Charakterystyka ucznia
Chłopiec z głębokim opóźnieniem rozwoju psychoruchowego; pozycja wyjściowa chłopca: siedząca, przemieszcza się na pośladkach; nie mówi, często i głośno wokalizuje; jest pampersowany; spożywa pokarmy papkowate; wymaga karmienia; wykazuje nadwrażliwość dotykową.
rok szkolny 2008/2009 to 3 rok nauki chłopca w zespole rewalidacyjno - wychowawczym.
Występujące zachowania nietypowe: szczypanie, ciągnięcie za ubranie i włosy.
3. Zalecenia specyficzne
a. Zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa poprzez:
• Chronienie dziecka przed bólem, głodem, zimnem i fizycznym niebezpieczeństwem
• Przewidywalność zdarzeń wokół dziecka
• Stopniowe oswajanie dziecka z nowymi sytuacjami
• Zaspokajanie potrzeby przytulania
• Częste stosowanie wzmocnień społecznych (brawo, dobrze)w trakcie nauki
b. Reagowanie w sytuacjach zachowań nietypowych tj.:
• Wnikliwe odczytywanie z zachowania dziecka, czego ono w danej chwili oczekuje i reagowanie na nie
• Skupienie się na unikaniu sytuacji, które prowadzą do zachowań nietypowych
• Zmniejszanie odległości między nauczycielem a dzieckiem, co powoduje, że Paweł przestaje szczypać i ciągnąć za ubranie
• W momencie, kiedy Paweł szczypie należy spróbować wyprostować jego palce
• Stosowanie słownego zakazu „nie wolno” poparte mimiką twarzy
4. Ocena dotychczasowych osiągnięć
• Spożywa pokarmy zmiksowane, papkowate
• Utrzymuje głowę w równowadze
• Zmienia pozycje ciała z pleców na brzuch i odwrotnie
• Przemieszcza się przesuwając się na pośladkach
• Przechodzi do klęku prostego przytrzymując się o przedmioty np. klamka, poręcz
• Wrzuca elementy do otworu
• Chwyta przedmioty całą ręką
• Utrzymuje kontakt wzrokowy z osobami mówiącymi do niego
• Reaguje na mimikę twarzy
• Obserwuje poruszające się osoby i przedmioty
• Potrafi skupić uwagę
• Rozróżnia smaki
• Wokalizuje (często i głośno)
• Odwraca głowę w kierunku dźwięku
• Reaguje na swoje imię
• W szkole spożywa pokarmy w pozycji siedzącej
• Kieruje ręce pod strumień wody
• Współdziała podczas mycia zębów
• Współdziała podczas ubierania i rozbierania
5. Charakterystyka zespołu uczniowskiego realizującego zespołowe zajęcia
rewalidacyjno-wychowawcze
• Dziewczynka z mózgowym porażeniem dziecięcym ( 4-kończynowym ); nie mówi; jest pampersowana, ale potrafi również załatwiać swoje potrzeby do nocnika; wymaga karmienia, dobrze radzi sobie z jedzeniem posiłków stałych i piciem ze szklanki; w pozycji siedzącej ma tendencję do opuszczania głowy ku dołowi, na prośbę nauczyciela podnosi ją; bardzo pogodna; bardzo chętnie przyjeżdża do szkoły;
• Poziom umysłowy na poziomie głębokiego niedorozwoju. Nowe przedmioty bierze do ust, gryzie lub liże. Wykazuje małą aktywność, raczej ospała. Nie mówi, czasem wokalizuje. Reaguje na swoje imię. Nie sygnalizuje potrzeb fizjologicznych; jest karmiona, ale potrafi samodzielnie wziąć do ust ciastko lub chipsy. Ręce zdolne do manipulowania. Małgosia chodzi samodzielnie. Ulubioną formą aktywności jest kręcenie się w kółko z przechyloną głową w pozycji stojącej oraz klaskanie.
Dziewczynka miewa silne ataki epileptyczne, podczas których jest bardzo pobudzona i należy zapewnić jej poczucie bezpieczeństwa. Po atakach jest ospała, wyczerpana i wtedy wskazane są zajęcia relaksacyjne.
Metody pracy:
a) programowanie pracy dziennej
b) elementy metod wspomagających komunikację
c) stwarzanie sytuacji wyboru
d) wielokrotne powtórzenia
e) elementy MRR W. Sherborne
f) elementy metod M. i Ch. Knillów
g) elementy MPKręgu
h) elementy metod z zakresu art.-terapii
i) elementy metody F. Affolter
j) elementy Kinezjologii Edukacyjnej
k) elementy metody „Specjalny czas”
l) elementy metod integracji sensorycznej
Formy pracy:
a) zespołowa
- programowanie dnia edukacji szkolnej dla całego zespołu
- terapie zajęciowe
- realizacja programów aktywności wg. M. Ch. Knillów
- zabawy muzyczno - ruchowe
- uroczystości/imprezy szkolne i pozaszkolne
- wycieczki, spacery
b) indywidualna
- wprowadzanie „specjalnego czasu” w celu kształtowania umiejętności dokonywania wyboru oraz uświadamiania możliwości samostanowienia/podejmowania decyzji dotyczących własnej aktywności ( np. propozycje różnorodnej zabawy)
- masaże, ćwiczenia ogólnorozwojowe, , zajęcia związane z samoobsługą, treningiem higieny osobistej, stosowanie technik karmienia. Terapia mowy, integracja sensoryczna.
Zasady pracy:
a)współpraca z rodziną na zasadzie partnerskiej współodpowiedzialności poprzez
systematyczne spotkania temu
b)systematyczne wzbogacanie i doskonalenie umiejętności nauczycieli
c)dążenie do strukturyzacji dnia każdego dziecka
- ustalenie z rodzicami ramowego porządku dnia codziennego każdego ucznia
( codzienne czynności, nauka, relaks, kontakty towarzyskie dziecka)
- określenie zakresu wsparcia rodziców dziecka w realizacji zadań edukacyjnych podczas pobytu dziecka w domu
d) ciągłość i systematyczność wieloprofilowych oddziaływań z uwzględnieniem domu rodzinnego
e)przestrzeganie zasad stymulacji sensorycznej
f)dążenie do generalizacji umiejętności komunikacyjnych
6.Tygodniowy harmonogram zajęć
Poniedziałek 4 godz. zajęć rewalidacyjno - wychowawczych
Wtorek 2 godz. zajęć rewalidacyjno - wychowawczych
2 godz z terapii mowy
Środa 3 godz zajęć rewalidacyjno - wychowawczych
1 godz. zajęć z integracji sensorycznej
Czwartek 4 godz. zajęć rewalidacyjno - wychowawczych
Piątek 4 godz. zajęć rewalidacyjno - wychowawczych (Sala Doświadczania Świata).
7. Treści programowe, cele ogólne i szczegółowe oraz sposoby realizacji
SAMOOBSŁUGA
Cele ogólne:
1. Usprawnianie umiejętności jedzenia i picia.
2.Rozwijanie umiejętności ubierania się i rozbierania.
3.Wdrażanie do dbałości o higienę osobistą.
Cele szczegółowe:
1.Utrwalanie jedzenia w pozycji siedzącej, nauka picia ze szklanki.
2. Utrwalanie umiejętności wkładania i wyjmowania rąk z rękawów, ściągnięcia bluzy
przez głowę, przyzwyczajanie stóp do noszenia obuwia.
3. Nauka samodzielnego odkręcania kranu, samodzielnego kierowania rąk w stronę
strumienia wody, chwytania mydła, wycierania rąk. Współpracowanie z nauczycielem podczas szczotkowania zębów.
Sposoby realizacji:
Ad.1. Sadzanie dziecka na wózku, podczas karmienia należy lekko naciskać łyżką język dziecka ku dołowi, ze względu na wypychanie jedzenia językiem. Nauczyciel podaje dziecku picie ze szklanki, zachęca dziecko do chwycenia jej i kieruje ją do ust.
Ad.2. Podczas ubierania i rozbierania dziecka z okrycia wierzchniego Paweł samodzielnie wkłada ręce w rękawy,ściąga rękaw kurtki, jak również pozostawiona na głowie bluzę. Nauczyciel nazywa te czynności: „włóż rękę”, „ wyjmij rękę”,:ściągnij bluzę”. Zakładanie obuwia po każdym ich zdjęciu przez Pawła, zapobieganie przez przytrzymanie obuwia z jednoczesnym wypowiedzeniem „nie wolno”.
Ad.3. Nauczyciel podjeżdża z Pawłem na wózku do umywalki. Na polecenie „ręce myj” Paweł zbliża naprzemiennie ręce do wody. Nauczyciel stoi z boku dziecka i kieruje jego rękoma. Cały czas nazywając wykonywana czynność. Pokazuje następnie na mydło i mówi „mydło weź”. Po czym nauczyciel pomaga Pawłowi namydlić ręce. Potem mówi: „ woda myj” i czeka na reakcje dziecka.
Nauczyciel nakłada małą ilość pasty do zębów i nazywa czynność: „myjemy zęby”, Paweł otwiera usta i pozwala na szczotkowanie zębów. Nauczyciel zachęca dziecko do samodzielnego trzymania szczoteczki ( przekładając rękę dziecka na szczotkę)
KOMUNIKACJA
Cele ogólne:
1.Odczytywanie komunikatów dziecka, głośne nazywanie ich i odpowiadanie na nie.
2. Poszerzanie możliwości porozumiewania się z dzieckiem
Cele szczegółowe:
1. Rozwijanie niewerbalnych dróg porozumiewania się: oddech, mimika, ruchy ciała, gesty, symbole, dźwięki.
2. Ćwiczenia umiejętności wykonywania prostych poleceń: „daj”, „weź”, „myj”.
3. Reagowanie na zakaz „nie wolno”, wsparte odpowiednią mimiką twarzy.
4. Naśladowanie prostych czynności, zabawy naprzemienne.
5. Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów artykulacyjnych.
6. Uświadomienie relacji między dźwiękiem i działaniem
Sposoby realizacji:
Ad.1. Praca przed lustrem, obserwowanie i naśladowanie różnych min. Nauczyciel nazywa, co robi. Wprowadzenie sygnałów zapowiadających stanowiących miejsce, dźwięk, zapach, przedmiot, gest, światło. Czytanie krótkich bajek, zmieniając intonacje głosu i uśmiechając się ( Paweł żywo reaguje i dłuższy czas utrzymuje kontakt wzrokowy z nauczycielem).
Ad.2. Uczenie Pawła realizacji tych poleceń, popartych gestem nauczyciela, stopniowe ograniczanie przez nauczyciela podpowiedzi fizycznych.
Ad.3. Głośne wymawianie: „nie wolno” w sytuacji, gdy ciągnie za ubrania, włosy, czy szczypie nauczyciela lub dzieci.
Ad.4. Zachęcanie Pawła do naśladowania prostych czynności, tj.: otwieranie pudełek, układanie klocków, puzzli, popychanie zabawki.
Prowadzenie prostych zabaw naprzemiennych i powtarzanie prostych czynności np. wkładanie różnych przedmiotów do pojemników.
Ad.5. Zdmuchiwanie płomienia świeczki, dmuchanie na kartkę papieru, lekką piłeczkę. Nauczyciel zachęca dziecko do jego naśladowania.
Ad.6. Używanie w naturalnych sytuacjach prostych okrzyków, gdy coś wypadnie z ręki, spadnie ze stołu - wówczas nauczyciel ze zdziwieniem mówi: „baach"
MOTORYKA
KOORDYNACJA WZROKOWO-RUCHOWA
Cele ogólne:
1.Usprawnianie umiejętności manipulacyjnych i koordynacji wzrokowo-ruchowej.
2.Poznawanie schematu ciała (motoryka duża).
Cele szczegółowe:
1.Rozluźnianie napięcia mięśniowego rąk.
2. Usprawnianie małej motoryki-małe ruchy ręki, dłoni, nadgarstka i palców.
3..Doskonalenie aktu chwytu całą dłonią.
4.Manipulowanie przedmiotami
.5.Zajęcia ruchowe, rytmiczne i muzyczne.
Sposoby realizacji:
Ad1.Ćwiczenia rozmachowe: fale, koła, ósemki na kartce papieru, w powietrzu lub na tacy z ryżem.
Ad.2.Montowanie konstrukcji z gotowych elementów (klocków, krążków itp.).Układanki płaskie/obrazkowe, geometryczne, puzzle. Naciskanie, przesuwanie, przekręcanie włączników zabawki z wyskakującymi postaciami zwierząt, wciskanie ich. Ćwiczenia graficzne: zamalowywanie przestrzeni ograniczonej konturem, rysowanie szlaczków.
Ad.3.Zachęcanie do samodzielnego chwytania małych i dużych przedmiotów podawanych przez nauczyciela.
Ad.4. Zabawy w wodzie, strzepywanie rąk z wody, manipulowanie materiałami sypkimi (piasek, kasza, groch), modelowanie w masie solnej, plastelinie, ciastolinie, wyrywanie i naklejanie, nawijanie wełny na kłębuszek, gra na różnych instrumentach muzycznych, ugniatanie papieru.
Ad.5. Ćw.usprawniające wg.V.Sherborne, programy aktywności M.Ch.Knillów, zabawy paluszkowe, masaż wybranych partii ciała, zabawy muzyczno-ruchowe z elementami dotykania poszczególnych części ciała, wybrane ćw. z Kinezjologii Edukacyjnej, ćw.ogólnorozwojowe, ,ćw.korekcyjne. Zabawy z piłką: rzut i chwyt, turlanie do kręgli, po ziemi, po ławce itp. Zabawy w suchym basenie: zachęcanie do zmiany pozycji, poruszanie kończynami, przeciąganie się, przemieszczanie się wewnątrz basenu.
STYMULACJA POLISENSORYCZNA
FUNKCJE POZNAWCZE
Cele ogólne:
1.Pobudzanie zmysłów:wzrok, słuch,dotyk, smak,węch równowaga.
2.Usprawnianie analizy i syntezy wzrokowej oraz orientacji przestrzennej.
3.Usprawnianie analizy i syntezy słuchowej oraz koordynacji ruchowo-słuchowej i ruchowo-słuchowo-wzrokowej.
Cele szczegółowe:
1.Stymulowanie percepcji wzrokowej.
2.Stymulowanie percepcji słuchowej.
3.Stymulowanie percepcji dotykowej.
4.Stymulowanie percepcji smakowej i węchowej.
5. Stymulacja układu przedsionkowego
6.Rozpoznawanie różnych odgłosów z najbliższego otoczenia.
7.Ćw. ruchowo-słuchowe na woreczkach z piaskiem (według metody dobrego startu).
8.Ćw. ruchowo - słuchowo - wzrokowe.
Sposoby realizacji:
Ad1.Ćwiczenia przed lustrem, zabawy ze światłem, obserwacja baniek mydlanych, zimnych ogni, światłowodów, kolumny wodnej, zabawa w domku lustrzanym.
Ad.2.Słuchanie różnych utworów muzycznych, różnicowanie dźwięków instrumentów, szukanie źródła dźwięku, wysłuchiwanie odgłosów zwierząt, słuchanie czytanych przez nauczyciela krótkich opowiadań, naśladowanie wokalizacji dziecka, zabawy ze śpiewem, ćwiczenia i zabawy artykulacyjne, relaksacja przy muzyce.
Ad.3.Dotykanie wzorników faktur, praca z cyklu żywioły (ziemia, woda, ogień), podawanie ręki na powitanie i pożegnanie, smarowanie rąk kremem, masaż dłoni, zachęcanie do ściskania dłoni, zabaw manipulacyjnych, chwytania różnych przedmiotów o różnej fakturze. Dotykanie kiślu, krochmalu, galaretki.
Ad.4.Smakowanie różnych produktów jak miód, czekolada, dżem, starte owoce itp.
Zapoznanie dziecka z różnymi zapachami np. eukaliptus, mandarynka, grejpfrut, lawenda itp. przy użyciu lampki zapachowej i emiteru zapachów. Wąchanie olejków do ciast, torebek z herbatą.
Ad.5. Leżenie na łóżku wodnym: wytwarzanie fal o różnej prędkości, podgrzewanie wody, wytwarzanie wibracji.
Ćwiczenia z wykorzystaniem piłek terapeutycznych stwarzających możliwość ruchu-na boki, do przodu i do tyłu, na brzuchu.
Sadzanie chłopca na krzesło obrotowe i obracanie dziecka wokół, jak na karuzeli.
Ad.6.Wysłuchiwanie różnych odgłosów z najbliższego otoczenia (stukanie klockami, trzepotanie płachtą materiału, szeleszczenie papierem, folią).Wysłuchiwanie różnych odgłosów z płyty CD.
Ad7.Wspólne z dzieckiem wystukiwanie rytmu śpiewanej przez nauczyciela piosenki.
Ad.8.Wodzenie palcem po wzorze ( na kartce papieru, na tacy z ryżem, kaszą, wzory: z prawej do lewej i odwrotnie, z góry na dół i odwrotnie, ruchy koliste, faliste, linie łamane) z jednoczesnym wysłuchaniem piosenki lub wyliczanki.
8.Zgoda rodziców na realizację programu.
9. Podpis osób odpowiedzialnych za opracowany program.