Logika prawnicza (wykład z niedzieli 26.10.2008 rok)
Logika pochodzi z greckiego, od słowa logos (wyraz, słowo, nauka a nawet narzędzie poznawcze, myślowe).
Logikę można rozumieć zarówno w szerokim jak i wąskim znaczeniu. Jej szerokie znaczenie jest takie, że w skład logiki wchodzi:
Semantyka (semiotyka) czyli nauka o znaczeniu wyrazu w oderwaniu od użytkownika;
Syntaktyka (składnia) jest to nauka zajmująca się regułami syntaktycznymi, które mówią w jaki sposób powiązać wyrazy, aby można było tworzyć sensowne zdania;
Pragmatyka uczy między innymi tego jak skutecznie posługiwać się językiem, aby osiągnąć obrany cel;
Logika formalna jest nauka o poprawnym myśleniu. Dla logiki formalnej treść wypowiedzi nie jest istotna liczy się tylko forma wypowiedzi i jej kształt. W zależności od formy myślimy poprawnie, albo logika ma swój sztuczny język.
Metodologia nauk
Język formalny składa się ze zmiennych logicznych i stałych.
Stałe logiczne i ich niektóre przykłady:
ŕ oznacza stałą
V oznacza „lub”
~ oznacza „nieprawda, że”
([nawias okrągły lub kwadratowy
^x, y oznacza „dla każdego x i y”
koniunkcje oznaczamy 1.
Przykład prawa logicznego nazywamy: MODUS PONENDO PONENS
[( P=>Q) ^ P] => Q czytamy jeżeli p do q
Czyli: Jeżeli pada deszcz to jest mokro;
Aby zdanie było logiczne to pod zmienne trzeba podstawiać zdania prawdziwe. Prawda w logice uzyskuje symbol jedynki (1) lub V (veritas). Natomiast fałsz w logice uzyskuje symbol zero (0) lub F (falsum).
Logika formalna inaczej klasyczna, dwuwartościowa odnoszą się do tego samego. Logika ta respektuje dwie wartości: prawdę i fałsz, a więc zdania są tylko prawdziwe lub tylko fałszywe.
Podstawowe, ogólne zasady człowieka zbudowane przez Arystotelesa:
1)Zasada sprzeczności mówi, że dwa zdania sprzeczne względem siebie nie mogą być równolegle prawdziwe;
Nieprawda, że p i p zarazem ~ (p^ ~ p)
2)Zasada wyłączonego środka mówi, że dwa zdania sprzeczne względem siebie nie mogą być równocześnie fałszywe;
P
~ P zdania sprzeczne (Jaś jest w szkole. Jaś nie jest w szkole)
Te dwa zdania mówią, że nie mogą być one jednocześnie prawdziwe i nie mogą być jednocześnie fałszywe.
Nie ma takiego zdania, które było by półprawda. Nie ma nic pomiędzy prawdą a fałszem.
3)Zasada podwójnej negacji mówi nam, że podwójne zanegowanie daje nam silne twierdzenie.
~ (~ p) = p Nieprawda, że nie p to znaczy p !!!
przykład: Nieprawda, że Poznań nie leży nad Wartą tzn. że Poznań leży nad Wartą.
4)Zasada krytycyzmu mówi nam, że każde zdanie, które pretenduje do tego żeby być zdaniem prawdziwym musi być uzasadnione. Trzeba podać okoliczności i metody, w świetle których moglibyśmy dojść do tego, czy zdanie jest prawdziwe lub fałszywe;
Metodologia nauk wywodzi się z języka greckiego i dokładnie oznacza drogę, po której się chodzi. Jest nauka, która ma za cel uzasadnienie twierdzeń.
Zajmuje się charakterem nauki, istota nauki, myśleniem naukowym. Stawia sobie pytanie, czym się różni poznanie naukowe od poznania potocznego, zdroworozsądkowego i udziela odpowiedzi. Poznanie naukowe jest poznaniem zobiektywizowanym tzn. każde twierdzenie zawarte w systemie naukowym ma swoje uzasadnienie, dzięki któremu możemy sprawdzić i zweryfikować twierdzenie.
Wiedza zdroworozsądkowa jest subiektywna, potoczna, każdy ma taką wiedzę, ale dla człowieka może być nie zobiektywizowana. Daleko odbiega od nauki, jest często mylna.
Metody poznawania twierdzeń:
1)Indukcyjna wychodzimy od zdania dostrzegalnego i dochodzimy do uogólnienia
2)Dedukcyjna wychodzimy od twierdzenia ogólnego, a z niego wychodzą głębsze twierdzenia
3)Pośrednia
Język jest to środek komunikacji międzyludzkiej. Jest to system znaków językowych mniej lub więcej zorganizowanych służących do porozumiewania się.
Znak językowy jest to układ elementów, zdarzeń, stanów, zjawisko z którym ze względu na reguły znaczeniowe łączymy określone treści psychiczne.
Oznaka jest to układ elementów, zdarzeń, stanów, zjawisk z którym ze względu na reguły znaczeniowe łączymy określone treści psychiczne, ale bez reguł znaczeniowych.
Symbol jest to podwójne znaczenie wyrazu. Jedno zwykłe a drugie przenośne.
Znaczenie przenośne jest to takie znaczenie, w którym elementy składowe jako całość mają zupełnie inne znaczenie niż poszczególne elementy składowe tego wyrażenia.
Funkcje języka:
1)Komunikacyjna (poznawcza)
2)Ekspresywna- język oprócz podstawowych informacji może przekazać znaczenia, uczucia;
3)Impresywna- jest to inaczej nakaz
4)Performatywna- polega na tym, że pewne zdarzenia w pewnych sytuacjach dzięki zachowaniu językowemu nabierają ważnego znaczenia społecznego.
Podział języka:
Naturalny wszystkie języki etniczne np. polski, ukraiński, angielski, czeski, niemiecki itp.
Zalety języka naturalnego: jest wysoko zróżnicowany pod względem terytorialnym, socjalnym, każdy człowiek ma własny język czyli tzw. Idiolekt. Ma charakter dynamiczny, rozwojowy, zróżnicowany zawodowo, płciowo, zróżnicowany wiekiem. Język określający zdrowie psychiczne;
Wady języka naturalnego: jest nieostry i wieloznaczny;
Sztuczny np. język migowy, język brailla, szyfr
Zalety języka sztucznego: jest językiem ostrym i jednoznacznym;
Wady języka sztucznego: jest ubogi w środki wyrazu;
Termin jest to nazwa zdefiniowana;
Wieloznaczność wyrazu polega na tym, że posiada on wiele znaczeń;