KONSPEKT LEKCJI HISTORII - KLASA I GIMNAZJUM
Temat: W średniowiecznej wsi.
Treści programowe.
Wygląd wsi średniowiecznej.
Lokacja wsi.
Narzędzia i uprawiane rośliny.
Technika uprawy roli.
Mieszkańcy wsi.
Cele ogólne.
Omówienie procesu zakładania wsi - lokacja.
Przedstawienie rolnictwa w średniowieczu (narzędzia, uprawy, technika).
Opis życia wsi średniowiecznej.
Cele operacyjne.
Uczeń analizuje tekst źródłowy.
Opowiada o sposobach uprawy roli w średniowieczu.
Poprawnie operuje nowymi pojęciami: lokacja, wolnizna, sołtys.
Opowiada o sytuacji chłopów w średniowieczu.
Środki dydaktyczne:
podręcznik wyd. Juka, materiał ilustracyjny, tekst źródłowy - lokacja wsi.
Metody: praca z tekstem źródłowym, rozmowa nauczająca,
praca z mapą województwa świętokrzyskiego.
Opis lekcji.
Wstęp.
Zapoznanie uczniów z tematyką i celami lekcji.
Przypomnienie grup społecznych funkcjonujących w średniowieczu.
Rozwiniecie.
Nauczyciel krótko przedstawia uczniom etapy zakładania wsi na prawie niemieckim.
Praca uczniów z tekstem źródłowym - dokument lokacji wsi.
Pytania do tekstu.
Jak nazywa się pan ziemi, na której ma być lokowana wieś?
Jaką nazwę nosi wieś?
Jak nazywa się zasadźca?
Jakie powinności mają chłopi?
Kiedy mają płacić panu?
Jaki jest czas wolnizny? (zwrócenie uwagi na nazwy wsi mające człon
Wola, Wólka, Lgota)
Jaką funkcję obejmuje zasadźca?
Jakie ma uprawnienia sołtys?
Co otrzymuje Kościół?
Uczniowie na podstawie tekstu źródłowego wypełniają tabelę w karcie pracy.
Sposoby gospodarowania i uprawy pól - wyjaśnienie, na czym polegała trójpolówka.
Uzupełnienie schematu w karcie pracy.
Osady służebne - wyszukiwanie na mapie województwa świętokrzyskiego, nazw wsi, które mogły w przeszłości spełniać funkcje osad służebnych.
Wypisanie ich w karcie pracy np.: Żerniki, Rudniki, Łagiewniki, Piekary, Świątniki.
Podsumowanie.
Odpowiedz na pytanie: dlaczego osadnicy chętnie zakładali wsie na prawie
niemieckim?
Praca domowa.
Na podstawie mapy województwa świętokrzyskiego lub mapy turystycznej
Gór Świętokrzyskich wypisz 10 miejscowości, które w nazwie mają wyraz
Wola lub Wólka.
KARTA PRACY NR 1.
Tekst źródłowy - lokacja wsi.
„... my ... Jan, syn Czechosława z Galewa, razem z bratem naszym Wojciechem, chcemy, aby do każdego ze współczesnych i przyszłych, patrzących na tę kartę, doszła wiadomość, że dziedzictwo nasze zwane Radlino oddaliśmy Marcinowi zwanemu ze Staniewa i jego dzieciom w celu lokacji na prawie niemieckim... Mieszkańcy wsi przez poszczególne lata z każdego łanu małego w dzień świętego Marcina (11 listopada) płacić będą obowiązani 2 miary pszenicy, 4 miary żyta, 6 miar owsa ... wiardunek srebra będącego w obiegu i ten czynsz zwozić będą obowiązani na nasz dwór ... Ażeby ci uprawiający wymienioną wioskę mogli wypłacić to wszystko, otrzymują 9 lat wolnych od wszelkich danin i opłat.
Wspomniany Marcin zaś sołtysem będzie i jego dziedzice .. siódmy łan ... swobodnie będą posiadali. Ogrody zaś dwa we wsi sołtys i jego potomstwo ... na swoją korzyść obejmą ... Daliśmy także .. wspomnianemu Marcinowi .. i jego dziedzicom moc wystawiania młynów, ile tylko będą mogli w swoim dziedzictwie, karczmę, jatkę, sadzawkę będą mieć dla siebie i sukna także będą mogli sprzedawać. Chcemy ponadto, z usunięciem wszelkiej przeszkody, żeby Marcin sołtys i jego następcy mieli moc chwytania zajęcy, kuropatw, bażantów, łowienia ryb w wodach wspomnianego dziedzictwa. Wreszcie wspomniani wieśniacy wóz nam z 2 końmi przyprowadzić mają na wyprawę. Kościołowi zaś dwa łany wolne dajemy także.”
Opracowała:
KARTA PRACY NR 2.
OSADNICY
|
PRAWA ZASADŹCY |
||
PRAWA
|
OBOWIĄZKI
|
|
|
|
|
|
|
SCHEMAT TRÓJPOLÓWKI
I ROK |
JARE |
|
UGÓR |
II ROK |
|
UGÓR |
JARE |
III ROK |
UGÓR |
|
|
NAZWY OSAD SŁUŻEBNYCH:
Opracowała: