Wykład VI: Instrumenty pochodne rynku walutowego

Instrumenty pochodne (instrumenty pozabilansowe, derywaty lub derywatywy) - są specyficznymi instrumentami finansowymi zarówno ze względu na swój szczególny charakter, jak i znaczenie dla systemu finansowego. Określane są jako instrumenty, których wartość (cena) jest pochodną wartości innych, rzeczywistych, bazowych w stosunku do nich aktywów. Zasadniczą funkcja rynku instrumentów pochodnych jest dostarczanie uczestnikom rynku finansowego narzędzi umożliwiających ochronę przed ryzykiem odnoszonym do różnych tzw. bazowych(tradycyjnych) instrumentów finansowych.

Rynek walutowy definiuje się jako taki, na którym przedmiotem zawieranych transakcji są instrumenty finansowe o najwyższym stopniu płynności pochodzące z różnych krajów. Na rynku tym dochodzi do konfrontacji popytu i podaży na waluty i dewizy różnych państw, co powoduje, iż podstawową funkcją rynku walutowego (dewizowego) jest kształtowanie poziomu cen na te instrumenty finansowe. Rynek walutowy obejmuje połączenia rozrzuconych po całym świecie banków firm brokerskich, dealerskich, a także niebankowych instytucji finansowych czy międzynarodowych korporacji. Obejmuje on jednak również kantory dewizowe, kasy walutowe , a także różne miejsca tzw. czarnego rynku.

Rynek walutowy dzieli się na:

• Rynek kasowy

• Rynek terminowy

Instrumenty rynku walutowego

TRANSAKCJE WALUTOWE

Bezwarunkowe transakcje terminowe służą do zabezpieczenia ryzyka finansowego, to umowa między dwoma stronami transakcji, która dotyczy terminu realizacji transakcji, określa ile waluty chcemy kupić i ustala kurs. To transakcja, która dostarcza określoną ilość waluty drugiej stronie przez pierwszą i odwrotnie. Może mieć charakter: rzeczywisty i nierzeczywisty. Transakcje bezwarunkowe dokonywane są zazwyczaj poza giełdą.

KURS TERMINOWY= KURS KASOWY ± PUNKTY SWAPOWE

Punkty swapowe dodajemy do kursu kasowego(spot), gdy waluta bazowa jest niżej oprocentowana niż waluta kwotowa, natomiast odejmujemy, gdy waluta bazowa jest wyżej oprocentowana.

1.punkty swapowe na krótkie okresy(do 2 miesięcy) oblicza się wg wzoru:
( liczba dni)

Punkty swapowe= kurs kasowy ∙ (rkw - rbaz) ∙

(100 ∙ rok bazowy)

rkw- stopa procentowa dla waluty kwotowanej

rbaz- stopa procentowa dla waluty bazowej

rok bazowy- dla złotego wynosi 365 dni, a dla walut na rynku międzybankowym 360

2.punkty swapowe na okresy dłuższe oblicza się wg wzoru:

			(kurs kasowy ∙ rkw ∙ liczba dni)
Punkty swapowe=		kurs kasowy+	100 ∙ rok bazowy		- kurs kasowy
							(rbaz ∙ liczba dni)
		1+	100 ∙ rok bazowy

Terminowe transakcje nierzeczywiste(NDF) to też transakcje bezwarunkowe, nie jest dostarczana waluta, tylko w momencie realizacji zostaje rozliczona waluta.

Kursy referencyjne:

• Natychmiastowy

• Średni NBP

• Ustalony przez strony

Mają szerokie zastosowanie głównie na rynku pozagiełdowym.

SWAP kursowy (walutowy)określany również transakcją swopową. To umowa między dwoma stronami, określana ilość waluty jest kupowana i od razu sprzedawana za inną walutę w dwóch różnych terminach. Ma więc miejsce dwukrotna zamiana walut.

Mogą być w postaci:

1. kombinacji transakcji terminowej i natychmiastowej

2. kombinacji dwóch transakcji terminowych

3. swapy na krótkie terminy( do dwóch dni roboczych, zawierane między podmiotami niefinansowymi)

INSTRUMENTY POCHODNE

1. SAFE(syntetyczne umowy wymiany walutowej) obejmują:

• FXA, czyli niezbywalne kontrakty terminowe

• ERA, czyli umowy kursów wymiany

FXA to hipotetyczna transakcja walutowa, w której zamiast dostawy waluty kwotowanej w terminie wykonania transakcji, następuje gotówkowe rozliczenie transakcji w walucie bazowej

ERA to hipotetyczny swap termin za termin, transakcja ta jest rozliczana gotówkowo

2. Walutowe kontrakty futures, to instrumenty giełdowe, to umowa między dwoma stronami, po której powstaje zobowiązanie kupna lub sprzedaży. Kontrakt ten polega na kupnie lub sprzedaży określonej waluty obcej po określonej cenie w pewnym momencie w przyszłości. Kontrakt taki jest standaryzowany m. in. co do wysokości kwoty kontraktu, terminu dostawy i miejsca zawarcia kontraktu. Rozlicza je Izba Rozrachunkowa.

3. Swapy walutowe, umowa na mocy której przez okres obowiązującej umowy jedna strona dokonuje płatności odsetek w jednej walucie, zaś druga strona dokonuje płatności odsetkowych w innej walucie, w ustalonych terminach w przyszłości.

4. Opcje walutowe, prawo do nabycia waluty po ustalonym kursie w ustalonym terminie w przyszłości, jednak ta umowa nie zobowiązuje .

Nabywca posiadacz opcji kupna(call) ma prawo do zakupu waluty, sprzedawca(wystawca) ma obowiązek sprzedaży, jeśli posiadacz opcji zdecyduje się na zakup.

Posiadacz (nabywca) opcji sprzedaży(put) ma prawo do sprzedaży waluty, a wystawca ma obowiązek zakupu, jeśli posiadacz opcji się zdecyduje na sprzedaż.

Transakcje te dokonywane są na rynku giełdowym i pozagiełdowym, ale w Polsce głównie na rynku pozagiełdowym.

Opcje, które mogą być wykonane w dowolnym momencie przed upływem terminu wygaśnięcia to opcje amerykańskie, zaś opcje mogące być wykonane tylko w dniu wygaśnięcia to opcje europejskie.

Opcje walutowe wystawiane są na:

• walutę z dostawą fizyczną

• walutowe kontrakty futures

Transakcje walutowe

Instrumenty pochodne

1. waluta USD

2. bezwarunkowe transakcje warunkowe

3. swapy kursowe

1. syntetyczne umowy wymiany walutowej SAFE

2. walutowe kontrakty futures

3. swapy walutowe(kapitałowy swap walutowy

4. opcja walutowa

---