30
Emocje to silne wzruszenie, podniecenie, przeżycie - związane z tym, że człowiek jest systemem reagującym na siebie i na swoje stosunki z otoczeniem. Emocje dzielimy na korzystne: rozkosz, przyjemność, zadowolenie lub niekorzystne: cierpienie, przykrość, niezadowolenie.
Wywoływane są przez różne czynniki, a reakcje emocjonalne są różnorodne: jedne wywołują tendencje do reagowania w określonym kierunku (np. ciekawość − podejmowanie czynności badawczych; strach -ucieczka lub znieruchomienie; gniew - atak), inne emocje wyrażają się reakcjami ekspresyjnymi, takimi jak radość, żal, przykrość.
Emocje są wywoływane przez:
1) bodźce pierwotne tj. te, które pochodzą od narządów zmysłowych lub wewnętrznych i związane są z zaspokajaniem potrzeb i z procesami patologicznymi - mogą one wywoływać niespecyficzny stan ogólny przyjemny lub przykry (np. samopoczucie).
2) bodźce wtórne tj. te, które nabywane są przez doświadczenie, a związane są z bodźcami pierwotnymi (bezwarunkowymi).
3) bodźce kinestatyczne tj. te, które związane są z własnymi czynnościami (np. nadmierna aktywność, długotrwała bezczynność). Przebiegają w formie bardzo zróżnicowanego procesu, z czym wiążą się różne reakcje emocjonalne.
W procesie emocjonalnym wyróżnia się następujące komponenty:
1) wzrost napięcia mięśniowego,
2) intensyfikację procesów umysłowych,
3) pobudzenie układu autonomicznego, a z kolei parasympatycznego - co prowadzi do zmiany czynności narządów wewnętrznych.
Zachowanie zgodnie z rozwijającą się emocją (zbliżenie, oddalenie) mogą nie dochodzić do skutku, jeśli powstały jakieś procesy hamujące. Emocje trwają dłużej - także po przerwaniu kontaktu.
Siła emocji jest tym większa, im większe przeszkody wewnętrzne muszą być pokonane (np. zasady, normy, kary) aby powstrzymać od wystąpienia reakcji emocjonalnych.
Każdy proces emocjonalny zawiera trzy specyficzne cechy. Są nimi znak emocji, intensywność procesów emocjonalnych i treść emocji.
Znak emocji. Osoby, przedmioty i zjawiska, które przyczyniają się zaspokojenia potrzeb człowieka, wywołują emocje i uczucia dodatnie. Emocje te występują w sytuacjach, gdy jednostka osiąga zamierzony cel, a także w sytuacjach optymalnej równowagi miedzy organizmem a środowiskiem.
Intensywność przeżywania emocji wynika z określonego pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego, czyli aktywacji. W zasadzie można mówić o kontinuum aktywacji - od skrajnego podniecenia emocjonalnego, którego przejawami mogą być napad wściekłości, panika, ekstaza - do zupełnego braku podniecenia, którego przejawem może być stan śpiączki czy tez głęboki sen.
Treść emocji. W toku nabywania doświadczenia indywidualnego jednostka uczy się świadomego odzwierciedlania przeżyć emocjonalnych, uczy się kojarzyć określone sygnały
z uruchomieniem określonych mechanizmów regulacyjnych. Tym samym uczy się różnicować emocje w aspekcie treściowym.
31
Czynniki wywołujące emocje
Pierwotne i wtórne bodźce emocjonalne, rozbieżność miedzy oczekiwaniami arzeczywistością.
Reakcje emocjonalne występują w formie
1)Wzorów eksperymentalnych
2)Określonych zachowań wyładowujących emocje
3)Określonych zmian w stanie świadomości
4Gotowość do określonych stosunków z otoczeniem
Prawa YERKESA DODSONA
1)W miarę wzrostu intensywności emocji rośnie sprawność działania ale tylko do pewnego momentu, później zaczyna spadać.
2)Im trudniejsze działanie tym jest niższa intensywność emocji jest potrzebna aby uzyskać najwyższą sprawność działania.
Frustracja
Nazywamy samą przeszkodę która pojawia się na drodze do realizacji celu.
Przyczyny: czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, konflikty motywacyjne, konfliktowa struktura osobowości
Następstwa - agresja, fiksacja (sztywność myślenia), regresja(zachowanie z okresu wcześniejszego)
Długotrwałe następstwa Neurotyzacja osobowości, zahamowanie rozwoju osobowości trudności w socjalizacji. emocjonalnych ).