Higiena pracy.
Zajmuje się badaniami wpływu czynników środowiska zewnętrznego na człowieka w środowisku pracy:
- identyfikacja zagrożeń zdrowotnych
- badania czynników uznanych za szkodliwe
- podejmowanie działań mających na celu utrzymanie na odpowiednim poziomie stężeń i natężeń różnych czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych, które mogłyby wpływać niekorzystnie na zdrowie pracownika.
Hipokrates rozpoznaje zatrucie ołowiem wśród metalurgów.
Bernardino Ramazzini „De morbis Artificium Diatriba” (1700r.) opisuje “chorobę rzemieślników” (pylica krzemowa). Tworzy pojęcie choroby zawodowej, sugerując, żeby lekarze pytali chorych o ich zawody.
Dr Alice Hamilton (Uniwersytet Harwadra) rozwija higienę pracy jako dyscyplinę zawodową. W swojej karierze podejmuje prace lekarza w ośrodku dla bezdomnych w Chicago. Odkrywa, że wielu mężczyzn jest chorych na ołowicę, a jako przyczynę odnajduje pracę w przem. ceramicznym. Dostaje zlecenie na przeprowadzenie badań na terenie całego stanu. Następnie władze federalne zlecają jej przeprowadzenie badań na terenie całych Stanów Zjednoczonych: wibracja, wysoka temperatura, szkodliwe zw. chem.
Pod jej kierownictwem powstaje Zakład Higieny przemysłowej w ramach Harwardzkiej Szkoły Zdrowia.
Lata 20. i 30. to rozwój świadomości społ. w USA - robotnicy roszczą sobie odszkodowania za ubytki na zdrowiu w pracy w stosunku do pracodawców.
1938 - pierwsza konferencja poświęcona higienie przem. w Waszyngtodnie.
Amerykańska Konferencja Rządowych Higienistów Przemysłowych tworzy „Najwyższe dopuszczalne stężenia”
1987r. - powst. Międzynarodowego Towarzystwa Higieny Pracy.
Zadanie higieny pracy:
- rozpoznanie zagrożenia
- dokonanie pomiarów
- przedstawienie charakterystki ryzyka zdrowotnego
- rozmiary narażenia, wielkość populacji narażonej
Miara ryzyka zdrowotnego - odsetek osób, u których można oczekiwać szkodliwego działania jakiegoś czynnika w środ. pracy w stos. do całej populacji.
Czynniki niebezpieczne - ich oddziaływanie może prowadzić do urazu
Czynniki szkodliwe - prowadzą, lub mogą prowadzić do schorzenia (choroby zawodowej)
Czynniki uciążliwe - oddziaływanie mogące powodować złe samopoczucie, nadmierne zmęczenie, nie prowadzą do trwałego pogorszenia się stanu zdrowa - zwiększają fizjologiczny koszt pracy, mogą być przyczyną subklinicznych zmian
szkodliwe czynniki fizyczne:
hałas, wibracje, temperatura, ruch powietrza, jonizacja, oświetlenie, promieniowanie jonizujące i niejonizujące (podczerwone), nieważkość, ciśnienie
szkodliwe czynniki chem.:
alergizujące, mutagenne, embriotokstyczne, drażniące, duszące, toksyczne
wziewne, przez skórę, przez przewód pokarmowy
stałe, gazowe, płynne, para, aerozol
szkodliwe czynniki biologiczne:
mikro: grzyby, bakterie, wirusy, riketsje, pierwotniaki + ich toksyny, alergeny
makro - rośl., zwierzęta i wydalane przez nie do środowiska wielko - i małocząsteczkowe substancje
czynniki psychofizyczne:
obciążenia fizyczne: statyczne, dynamiczne
obciążenia nerwowo-psychiczne: obiciążenie umysłu, niedociążenie, przeciążenie percepcyjne, obciążenie emocjonalne
monitoring środowiska pracy - wykonywanie obserwacji i pomiaru czynników szkodliwych przez dłuższy okres pracy.
Nadzór zapobiegawczy (Państwowa Inspekcja Sanitarna) - kontrola przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych w dokumentacji budowy i przebudowy zakładu, przy produkcji nowych materiałów, opracowywaniu nowych procesów technologicznych, przekazywanie budowli do użytku.
Nadzór bieżący (PIS) - kontrola przestrzegania obowiązujących aktualnie przepisów, zapobieganie powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy.
W zakładach zatrudniających >10 pracowników działa służba bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
Pomiar czynników szkodliwych, nadzór nad warunkami pracy, zgłaszanie problemów do kierownictwa zakładu. Powinna dopilnować przestrzegania przepisów dot. czasu pracy, zatrudniania pracowników do prac niedozwolonych, pracy kobiet, pracę młodocianych.
NDS - najwyższe dopuszczalne stężenie
NDN - najwyższe dopuszczalnie natężenie
Oceniane pod kątem pracy 8h, 24h, 42h/tydzień