Czynniki środowiskowe:

- ożywione

- nieożywione (patrz: zeszły tydzień)

chemiczne czynniki środowiska:

- naturalne

- antropogenie

- pierwotne (niezmienione chemicznie od momentu uwolnienia ze źródła)

- wtórne (przemiany zanieczyszczeń pod wpływem środowiska, temperatury, wilgoci itp.)

Działanie substancji szkodliwych:

- skutki addytywne - narażenie na sumę efektów każdej z substancji osobno

- synergizm - skutek łącznego narażenia na mieszanię dwóch substancji jest dużo większy, niż suma efektów poszczególnych czynników działających osobno (tytoń + azbest)

- antagonizm - efekt narażenia na dwie substancje szkodliwe jest mniejszy od sumy efektów działania każdej z tych substancji osobno

Choroby środowiskowe:

- zespół przewlekłego zmęczenia

- przewlekłe nieswoiste choroby układu oddechowego

- wieloczynnikowa nadwrażliwość chemiczna

- schorzenie zależne od budownictwa

- zespół złego budownictwa

- przekraczanie stref czasowych (zaburzenia rytmu wydzielania hormonów, enzymów - adaptacja 2 tygodnie)

Zanieczyszczenia powietrza:

- pyłowe (działanie drażniące zwłaszcza na błony śluzowe spojówek oczu i górnych dróg oddechowych)

- chemiczne (SO2, tlenki azotu, tlenki węgla, związki ołowiu)

- biologiczne (bakterie, wirusy, grzyby, pyłki kwiatowe, nasiona, sierść)

skutki zdrowotne zanieczyszczeń powietrza:

- choroby oczu (zapalenie spojówek)

- zaburzenia układu oddechowego ( zapalenie błony śluzowej jamy nosa, gardła, krtani, oskrzeli płuc)

- reakcje alergiczne

- zaburzenia układu krążenia

- zaburzenia OUN

globalne skutki:

- emisja gazów cieplarnianych ocieplenie

- dziura ozonowa

- kwaśne deszcze

profilaktyka: normy i ich przestrzeganie, wysokie kominy

źródła zanieczyszczeń wód:

- ścieki przemysłowe i miejskie

- ścieki z terenów rolniczych

- wody opadowe

- wody pochłodnicze z energetyki i przemysłu

- wody kopalniane

- spływ ze składowisk opadów

- transport morski

zw. zanieczyszczające wode:

- ołów

- kadm

- fenole

- ropa, oleje opałowe

samooczyszczenie wód:

- fizyczne (parowanie filtracja)

- biologiczne

ocena zanieczyszczenia wody:

wskaźniki:

-fiz. - barwa, zapach, twardość, przewodnictwo elekt, mętność

- chem.- Biol. Zapotrzebowanie na Tlen, ChZT, zaw. węgla organicznego, innych subst.

- biologiczne - zawartość bakterii, obecność grzybów, glonów, lart, owadów, mięczaków, ryb i bakterii niechorobotwórczych

ograniczenie degradacji wód:

- zastąpienie chlorowania innymi metodami

- budowa oczyszczalni

- pełne oczyszczanie ścieków (mechaniczne, chemiczne, biologiczne)

- oczyszczenie ścieków przemysłowych na terenie zakładu pracy

- wprowadzenie wodooszczędnych i bezściekowych technologii

zanieczyszczenia gleby:

- przydatność rolnicza

- zakwaszenie

- degradacja

zanieczyszczenia gleby:

-pestycydy, benzopiren, azotany, Pb, kadm

zapobieganie:

- ograniczyć skażenia powietrza i wody

- prowadzenie racjonalnej chemizacji rolnictwa

- prawidłowe usuwanie składowanych odpadów przemysłowych i komunalnych

pestycydy - niszczą rośliny, żywność, używane do niszczenia szkodników

zoocydy - niszczenie zwierząt

- herbicydy - niszczenie chwastów

- bakteriocydy

- fungicydy, fungistatyki

pestycydy chloroorganiczne - wycofane

pestycydy fosforoorganiczne - pochodne kwasów fosforoorganicznych, zwykle ciecze, powszechne

zaburzenia po pestycydach:

- kancerogenne

- alergie

- zmniejszają odporność

- wszystko

aflatoksyny - prod. przez grzyby

- dobrze rozwijają się w wilgoci i wysokiej temperaturze

- systematycznie stwierdzane w produktach pochodzących z tropików

- narażeni rolnicy pracujący przy nasionach

szkodzą:

- kancerogenne

ołów

- akumulatory, farby, kabli, ceramika

- narażone dzieci, hutnicy, ślusarze

skutki: (inaczej u dorosłych i dzieci)

- kolka ołowicza (brak łaknienia, bóle brzucha, bladość skóry)

- wpływ na OUN (encefalopatia ołowicza)

- zmiana w obwodowym układzie nerwowym

- zaburzenia krwiotwórcze

- zaburzenia psychiczne

kadm: długo ulega akumulacji

- wydalanie trwa około 20 lat

- zatrucia przewlekłe: uszkodzenie nerek, płuc (rozedma), zmiana metabolizmu pierwiastków niezbędnych dla organizmu (Cu, Fe, Ca) - blokuje kompleksy białkowe będące nośnikami tych pierwiastków

- wzrost ryzyka powstania nowotworów płuc

profilaktyka:

-

---