Sztuka bycia Menedżerem
Menedżer - słowo zapożyczone z języka angielskiego, które na dobre zadomowiło się w języku polskim w latach dziewięćdziesiątych, kiedy to powstała gospodarka wolnorynkowa, pojawiały się nowe prywatne firmy, zaczęły się tworzyć spółki. W związku z powyższym wzrosła konkurencyjność na rynku dóbr i usług i okazało się, że bez trafnych, przemyślanych decyzji i posunięć strategicznych, bez profesjonalnych działań marketingowych przedsiębiorstwo nie ma perspektyw w otaczającej nas rzeczywistości. Dopiero wówczas zaczęło się głośno mówić i kłaść nacisk na kierunkowe wykształcenie i doskonalenie osób, które sprawują funkcje zarządcze i koordynujące funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw.
Zatem, jakie predyspozycje powinien mieć dobry menedżer?
Prześledziłam dwadzieścia kilka ofert umieszczonych w prasie, firm, które poszukują osób na stanowiska menedżerskie. Wyraźnie widać, że powinny to być osoby z wyższym wykształceniem w wieku od trzydziestu pięciu do czterdziestu lat. Dobrze, jeśli mają już przynajmniej dwuletnie doświadczenie zawodowe w firmach o takiej samej lub zbliżonej branży, posiadają wiedzę merytoryczną związaną z takimi zagadnieniami jak finanse, kadry i płace, produkcja. W pięćdziesięciu procentach z przejrzanych ofert wymagana jest znajomość języków obcych, głównie chodzi o język angielski i język niemiecki. Poszukiwane są osoby o silnej motywacji do sukcesów, dobrych organizatorów, skutecznych negocjatorów, osoby kreatywne, wykazujące się wysoką inteligencją, profesjonalizmem i nowatorskie - takie, które nie boją się nowości, są odważne w podejmowaniu decyzji. Niemal we wszystkich ofertach jest podkreślana umiejętność kierowania zespołem, z tym wiąże się komunikatywność, za tym idzie inicjatywa, konsekwencja i entuzjazm, którym dobry menedżer potrafi zarazić swoich współpracowników (podwładnych). Wymieniane są takie cechy jak elastyczność w działaniu, pełne zaangażowanie i dynamizm. Powinny to być osoby znające zagadnienia marketingu, znające systemy związane z zarządzaniem, posiadające wiedzę z zakresu logistyki, finansów. Niektóre firmy w swoich ofertach poszukują osób, które posiadają doświadczenie w rekrutacji, szkoleniu i kierowaniu zespołem oraz w zakresie restrukturyzacji. Wymagana jest doskonała znajomość sieci Internet oraz umiejętność posługiwania się programami komputerowymi np. środowisko „Windows”. Firmy poszukują osób z umiejętnością przygotowywania i realizowania biznes planów i strategii firmy. Cenione są osoby z bardzo dobrymi umiejętnościami analitycznymi i syntetycznymi, z umiejętnością autonomicznego działania i podejmowania strategicznych decyzji, a także umiejących pracować i podejmować decyzje w sytuacjach stresowych - jest to bardzo duża zaleta przyszłego menedżera. W większości ofert pracy na stanowiska menedżerskie wymagana jest dyspozycyjność, a co za tym idzie gotowość do odbywania częstych podróży. W zamian za te wysokie wymagania odnośnie wiedzy i umiejętności potencjalnych kandydatów na tak prestiżowe i odpowiedzialne stanowiska, firmy obiecują wysokie zarobki, samodzielność w działaniu, współpracę z firmami zagranicznymi z możliwością poznania profesjonalnych standardów pracy. Zapewniają pracę z dynamicznym, prężnym zespołem oraz uczestnictwo w bogatych przedsięwzięciach rynkowych. Te wszystkie wymienione atrybuty menedżerskie, jakie chciałyby widzieć firmy w zatrudnionej osobie są bardzo ważne przy weryfikacji kandydatów na te stanowiska, ale tak naprawdę czy wybrana osoba okaże się dobrym, skutecznym menedżerem, który poprowadzi firmę do sukcesu okaże się w trakcie działań tej osoby. Na podstawie kilku przykładów spróbuję przedstawić różne sytuacje, jakie mogą zaistnieć w firmach i jak powinny poradzić sobie z tym menedżerowie tych firm lub, czego nie powinni robić w problematycznych sytuacjach - na tym polega „Sztuka bycia menedżerem”.
Osoba menedżera musi być bardzo czujna i otwarta na nowości, nie może żyć wczorajszym sukcesem, musi myśleć perspektywistycznie i powinna myśleć o przedłużeniu tego sukcesu na przyszłość. Ktoś, kto nie boi się ryzyka zdobywa kolejne rynki, zostawiając konkurentów w tyle. Śledzi wszelkie nowości i stara się je wdrożyć do firmy jak najszybciej. Myślenie, że wczoraj moja firma odniosła sukces bez tych nowości jest błędne, bowiem firmy konkurencyjne mające nowatorskich menedżerów już dzisiaj nas wyprzedzą na rynku, bo skorzystają czy to z nowości technicznych i technologicznych, czy z nowych form strategicznych i marketingowych, czy też skorzystają z nowości informatycznych i za pomocą Internetu poszerzą swoje rynki i przyciągną rzeszę klientów.
Dobry menedżer bez wahania podejmie decyzję o wdrożeniu Internetu do swojej firmy, przekona współpracowników i podwładnych o konieczności nauczenia się poruszania w Internecie. W dzisiejszych czasach „firmie potrzebni są ludzie, którzy potrafią żyć, myśleć, oddychać Internetem.” Dobrze jest, jeśli nowy menedżer i każdy następny wychodzi z założenia, że to, co było dobre dla firmy w przeszłości, prawdopodobnie nie będzie skuteczne na przyszłość i czuje się w obowiązku do przeprowadzenia zmian. Firma kierowana przez takie osoby posiada umiejętność odnawiania się wewnętrznie jak i w oczach klientów.
Bardzo istotną rzeczą jest umiejętność współpracy między menedżerami różnych pionów czy szczebli, tutaj przydatną cechą jest umiejętność stawiania jasnych pytań i udzielania jasnych odpowiedzi w sytuacjach zawiłych i nieprzejrzystych, które mogą spowodować niepotrzebny konflikt a to na pewno nie wpływa korzystnie na rozwój firmy, a wiadomo, że misją menedżerów jest prowadzić firmę na szczyt sukcesów.
Dobry menedżer nie powinien zajmować się sprawami bieżącymi, - tak zwany „szef strażak” - uważa, że firma to ja, i że powinien czuwać nawet nad „prawidłową pracą kserokopiarki”. Takie pojmowanie obowiązków menedżera jest błędne, skuteczny menedżer powinien mieć czas na myślenie o strategii firmy, a od spraw bieżących ma swoich zastępców. Nowoczesny menedżer powinien zlikwidować, jeśli takowe istnieją w firmie przestarzałe stosunki hierarchiczne. Powinien zadbać o personel pomocniczy, o to, aby poczuli się wartościowymi pracownikami firmy i dać im możliwości dalszego rozwoju, szansy awansu, co będzie korzystne dla firmy, bo zwiększy wartość zasobów ludzkich danej firmy. Każdy skuteczny menedżer bierze pod uwagę doświadczenia dnia wczorajszego i dnia dzisiejszego myśląc o przyszłości, wyznacza cele długoterminowe i opracowuje plany wieloletnie, gdy jeszcze są realizowane stare plany operacyjne. Dbając o rozwój firmy powinien starać się zaangażować pracowników w twórcze myślenie o własnej firmie i korzystać z ich pomysłowości. Jeśli osoba menedżera boi się, że utraci autorytet korzystając z pomysłowości swoich podwładnych to znaczy, że nie jest dobrym menedżerem. Tego typu szef chętnie dzieli się odpowiedzialnością, niechętnie władzą a o odwadze nie ma pojęcia, gdy tymczasem odwaga jest kluczem do zarządzania pomysłowością. Dobry menedżer wie, że przedsiębiorstwo powinno być elastyczne w swych działaniach i szybko odpowiadać na zmiany rynku, a kierowanie firmą oznacza agresywne dążenie do powodzenia. Oprócz umiejętności strategicznych bardzo przydatną umiejętnością menedżera jest umiejętność wyboru wysoce wykwalifikowanych pracowników, umiejętność przyciągania i utrzymywania w swoim zespole takich pracowników. Powyższą zaletę posiadają szefowie z tak zwaną charyzmą i energią emanującą od osoby szefa, ale z tym trzeba się raczej urodzić. Menedżer w swojej karierze zawodowej może spotkać się z kryzysową sytuacją w firmie i jest zmuszony podjąć drastyczne kroki, np. redukcję personelu - wszystko zależy, w jaki sposób przeprowadzi tą twardą operację, nie może działać z zaskoczenia, personel powinien być poinformowany o takich posunięciach i odpowiednio przygotowany. Osobom zwalnianym powinna być zadeklarowana pomoc, przede wszystkim powinna być wyjaśniona sytuacja firmy, powinien być stały kontakt (komunikacja) z personelem. W takich sytuacjach szefowie powinni składać konkretne obietnice na krótkie okresy, które będą mogli spełniać. Dobry menedżer powinien mieć zdolności empatyczne - zabierając komuś pracę nie powinien zabierać godności. Niektórzy szefowie zapominają o ludziach, dla nich najważniejsza jest strategia, podczas gdy ludzie powinni stać się integralną częścią tej strategii. Podczas kryzysowej sytuacji, kiedy menedżer musiałby dokonać redukcji etatów pracowników, powinien chcieć, żeby jego pracownicy zrozumieli, o co szło w restrukturyzacji. Dalsze postępowanie szefa powinno mieć na celu takie działanie, aby odzyskać zaufanie pracowników firmy, które zostało mocno nadszarpnięte poprzez kroki, które był zmuszony poczynić, co nie będzie łatwym dla niego zadaniem. Zdobyć zaufanie to nie znaczy, że powinien obiecywać różową przyszłość, nie może gwarantować, że nigdy w przyszłości nie będzie grupowych zwolnień. Powinien raczej zaznaczyć, że jeżeli nastąpiłaby konieczność redukcji w celu ratowania sytuacji firmy - to będzie potraktowane w zupełnie inny sposób. Powinien obiecać, że pracownicy będą na bieżąco zapoznawani z wynikami firmy.
Tak jak widać rola menedżera firmy nie jest łatwa i nie zawsze przyjemna, ale w zamian za to, gdy firma odnosi sukcesy, pokonuje konkurencję na rynku - przychodzi ogromna satysfakcja.
Reasumując, menedżer oprócz dobrego przygotowania zawodowego, doświadczenia, które nabywa wraz z praktyką zawodową powinien mieć talent do zarządzania, bowiem okazuje się, że osoba pomimo gruntownego wykształcenia nie ma takich predyspozycji i nie może być menedżerem.