Jeżeli natomiast idzie o pozytywne funkcje zespołów ekspertów, to należy

wymienić funkcję doradczą (ekspertyzową), koordynacyjną, określaną także jako integracyjną, oraz funkcję kontrolną³.

e) Organy pierwszej i drugiej instancji

W sferze procesowej na podstawie zdolności do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych klasyfikacja obejmuje organy I instancji i organy II instancji w sytuacjach braku odwołania - organy

decydujące i organy stopnia wyższego, a w sytuacji braku organów wyższego stopnia organy decydujące i organy kontrolne.

f) Nowe wyróżnienia konstytucyjne

W Konstytucji z 1997 roku wprowadza się dwa nowe określenia: central­nych konstytucyjnych organów państwa i centralnych organów państwowych. Centralny konstytucyjny organ państwa jest pojęciem nowym, dotychczas prawnie nieodzwierciedlonym. Sformułowane na potrzeby tej Konstytucji

i w rezultacie całego prawodawstwa pojęcie to wymaga wyraźniejszego okreś­lenia.

W ujęciu ścisłym centralnym konstytucyjnym organem pań­stwa jest organ, który:

1) jest jednostkowy w skali państwa,

2) ma kompetencje rozciągające się na obszar całego kraju lub

ściśle określone kompetencje związane z państwem jako takim,

3) ma określoną przez Konstytucję własną (niepowtarzalną) naz­wę bądź należy do wyróżnionej przez Konstytucję niepowta­rzalnej kategorii organów.

Lista centralnych konstytucyjnych organów państwa jest ruchoma, ponie­waż wiele organów (wiele urzędów) tworzonych jest w drodze aktów norma­tywnych pozaustawowych. Tak utworzone organy nie są konstytucyjne stałe. Ministrów w Radzie Ministrów na przykład może być tylu, ilu chce organ tworzący urząd ministra. Jeśli spośród trzech wyróżnionych wyżej kryteriów określony organ spełnia tylko dwa pierwsze - organ taki nie jest centralnym konstytucyjnym organem państwa, np. żaden z centralnych organów admini­stracji nie jest centralnym konstytucyjnym organem państwa.

³ E. Knosala, [w:] E. Knosala, L. Zacharko, A. Matan, Elementy nauki administracji, s.134.

164

Centralny organ państwowy to nowe konstytucyjne wyróżnienie.

Centralnym organem państwowym jest każdy organ państwo- ^ wy, który:

1) jest jednostkowy w skali państwa,

2) ma kompetencje rozciągające się na obszar całego kraju lub ściśle określone kompetencje związane z państwem jako takim.

Centralnymi organami państwa są:

1. Prezydent RP,

2. Sejm, Senat i ich organy mające zewnętrzne kompetencje,

3. Powoływane lub nominowane przez Prezydenta RP, Sejm, Senat (lub przez mające zewnętrzne kompetencje organy Sejmu, Senatu) jednostkowe w skali kraju organy państwowe (rządowe), a także kreowane z mocy samego prawa z takich organów inne jednostkowe w skali kraju organy państwowe (rządowe),

4. Centralne organy administracji rządowej. Centralne organy państwowe nie są tożsame w całości z centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

Organ państwowy to człowiek lub grupa ludzi (w wypadku i organu kolegialnego) znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa, powołany do tworzenia i realizacji norm prawa w grani­cach przyznanych mu przez prawo kompetencji.

C. Sposoby kreacji

a) Z wyboru

Świetlana wartość wyborów, zarówno samej instytucji i jej znaczenia w procesie demokratyzowania życia publicznego, regulujących ją aktów norma­tywnych, faktycznych walorów wybierania i w końcu walorów ludzi wybra­nych jest o tyle tylko prawdziwa, o ile wyborcy są z działalności i postawy osób wybranych zadowoleni. Jeśli zaś ci właśnie wybrani postawą osobistą czy własnym działaniem publicznym dają przejaw niemoralności, złego przykładu, nieuczciwości czy niekompetencji, na nic zdadzą się formy świetnie napisa­nych dzieł. Chyba że rządzenie przez innych niż wybrani miałoby być jeszcze gorsze.

165

---