Oświadczenie woli

A. Pojęcie oświadczenia woli
Oświadczenie woli (niem. Willenserklärung) jest najistotniejszym elementem czynności prawnej i stanowi zewnętrzny przejaw woli zgodny z rzeczywistą wolą składającego oświadczenie oraz nakierowany na wywołanie skutków prawnych (art. 60 KC).
Aby określone zachowanie się człowieka mogło być uznane za oświadczenie woli, muszą być spełnione przede wszystkim następujące przesłanki:

• o. w. musi być zrozumiałe (nie może zawierać sprzeczności),

• o. w. musi być swobodne (brak przymusu),

• o. w. musi być złożone "na serio" (nie dla żartu),

• wynikająca z o. w. decyzja musi dotyczyć spraw uregulowanych przez prawo cywilne (o. w. nie jest np. propozycja pójścia do kina w wolnym czasie).

B. Forma oświadczenia woli
Kodeks cywilny dopuszcza każdą postać złożenia oświadczenia, pod warunkiem jednak, że uzewnętrznia ono dostatecznie wolę wywołania skutków prawnych (por. art. 60 KC). Tak więc, poza formą ustną, mogą to być jakiekolwiek inne zachowania podmiotu dokonywane per facta concludenta (tzw. czynności konkludentne). Przykładem takiej czynności jest akceptacja oferty poprzez faktyczne przystąpienie do wykonania określonego świadczenia.
C. Złożenie oświadczenia woli
Oświadczenia woli dzielą się na:

• o. w., które dla swojej skuteczności nie wymagają złożenia innej osobie; o. w. nabiera skuteczności z chwilą jego złożenia (np. udzielenie pełnomocnictwa) oraz

• o. w., które mają być złożone drugiej osobie; w tym przypadku o. w. uznaje się za złożone z chwilą, gdy doszło do danej osoby w taki sposób, że mogła sie ona zapoznać z jego treścią (teoria doręczenia - art. 61 KC; np. o. w. o przyjęciu oferty zawarcia umowy) - zob. ZlozenieOswiadczeniaWoli.

D. Wykładnia
Zagadnienie wykładni (interpretacji) zyskuje na znaczeniu w sytuacji, gdy oświadczenie woli jest złożone w taki sposób, że nie można zidentyfikować jego sensu. Wykładania stanowi pewien proces myślowy, który dokonuje się przez przypisywanie niezrozumiałym terminom czy znakom określonego znaczenia według przyjętych reguł znaczeniowych.

1. Reguły obowiązujące przy dokonywaniu wykładni o. w. art. 65 § 1 KC
Wykładni oświadczeń woli dokonuje się w oparciu o reguły określone w art. 65 § 1 KC. Stosownie do cytowanego przepisu przy interpretacji oświadczeń woli należy uwzględnić zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.
2. Reguły obowiązujące przy dokonywaniu wykładni umów art. 65 § 2 KC
W stosunku do wykładni umów pojawiają się dodatkowo dwa elementy oceny, a mianowicie:

• cel umowy oraz

• zgodny zamiar stron (art. 65 § 2 KC).

E. Akty nie stanowiące oświadczeń woli
Do najważniejszych aktów nie mających charakteru cywilnoprawnego oświadczenia woli zalicza się przede wszystkim:

• akty woli wewnętrznej (np. własne myśli),

• oświadczenia woli nie na serio (np. aktor na scenie "sporządza" testament),

• podjęcie zobowiązań grzecznościowych (różnego rodzaju uprzejmości, np. pomoc w niesieniu toreb z zakupami),

• obietnice wyborcze (por. uchw. SN z 20.09.1996 r., III CZP 72/96, OSP 1997, Nr 6, poz. 113),

• przejawy uczuć (np. wykrzykiwane słowa o określonej treści będąc w stanie euforri),

• reklamy (por. orz. SN z 14.01.1997 r., I CKN 52/96, OSN 1997, Nr 6-7, poz. 78).

---