Finansowanie opieki zdrowotnej Izabela Rydlewska - Liszkowska

Obszary problemowe:

• Koncepcje i metody finansowania opieki zdrowotnej (jakie źródła finansowania, kto finansuje, w jakim stopniu)

• Sposoby opłacania opieki zdrowotnej a ustalanie priorytetów w opiece zdrowotnej

• Racjonowanie opieki zdrowotnej

Problemy związane z finansowaniem opieki zdrowotne, w tym z wnoszeniem opłat za opiekę:

• W jaki sposób gromadzone są zasoby finansowe?

• W jaki sposób zasoby są zarządzane?

• Zagadnienia planistyczne i polityczne (ograniczanie wzrostu kosztów, alokacja)

• Tworzenie trwałych podstaw finansowania opieki zdrowotnej

Transfery świadczeń i środków finansowych

Pacjent Dostawca

Finansowanie Alokacja

„Third-party”

(instytucja ubezp., nabywca)

Źródło: Funding health care:options for Europe. European

Observatory on Health Care Systems 2002

Finansowanie opieki zdrowotnej

Przykład I (klasyfikacja zgodna z NHA, OECD,EUROSTAT)

• Organizacje rządowe i samorządowe (podatki)

• Instytucje ubezpieczeniowe (obowiązkowe, dobrowolne; społeczne, prywatne)

• Przedsiębiorstwa

• Gospodarstwa domowe (out-of-pocket, współpłacenie)

• Instytucje non-profit

• Reszta świata (międzynarodowe i narodowe fundusze)

Przykład II

• Podatki

• Składki obowiązkowego lub społecznego ubezpieczenia

• Out-of-pocket , współpłacenie

• Składki na dobrowolne lub prywatne ubezpieczenie zdrowotne

• Źródła zewnętrzne: dotacje od instytucji pozarządowych, darowizny, pożyczki bankowe

Podatki:

• bezpośrednie (indywidualne, gospodarstwa domowe, firmy)

• pośrednie (od transakcji, towarów; ogólne - VAT lub specyficzne jako podatki akcyzowe)

• Podatki mogą być gromadzone na szczeblu narodowym, regionalnym,lokalnym

• Podatki mogą być gromadzone przez instytucje rządowe lub ubezpieczeniowe

Składki ubezpieczeniowe mogą być gromadzone od :

• Pracowników (składki ubezpieczenia publicznego lub prywatnego)

• Pracodawców (składki ubezpieczenia publicznego lub prywatnego)

• Samozatrudniających się

• Emerytów

• Bezrobotnych lub funduszy chorobowych

• Jako podatki

Formy opłat pacjentów:

• współpłacenie

• Co-insurance (partycypacja w składce ubezpieczeniowej)

• Ryczałtowe, procentowe

Source: Kubik K.C.: Amerykański system opieki zdrowotnej. Chicago, 1999

„Third party payers”(Trzecia strona)

• Publiczni, prywatni

• Podział ryzyka (sharing the risk)

• Gromadzenie dochodów bezpośrednio lub pośrednio od podopiecznych (zwrot kosztów pacjentom i dostawcom)

Jakie mechanizmy oddziaływania na pacjentów:

• Zmiany zachowań i konsumpcji opieki zdrowotnej - moral hazard

• Instytucje ubezpieczeniowe mogą wpływać na innych aktorów

• Instytucje ubezpieczeniowe mogą wpływać na dostęp do nowych technologii medycznych

• Instytucje ubezpieczeniowe mogą oddziaływać na korzystanie z bardziej efektywnych świadczeń (cost-effective )

POLSKA - zmiany NFZ

• Ustawa o ubezpieczeniu w NFZ

• Fundusz zarządza środkami ZUS i KRUS, zawiera umowy z dostawcami usług

• Centrala, oddziały wojewódzkie

• Fundusz nie prowadzi zoz

• Plany zdrowotne województwa

• Gospodarka finansowa:fundusz podstawowy i fundusz zapasowy, może osiągać zysk

Wydatki na opiekę zdrowotną, w tym publiczne jako % PKB (dane aktualne w Zielonej Księdze lub World Health Report 2003 )

Wnioski

Czynniki wpływające na finansowanie:

• Wydarzenia polityczne

• Czynniki ekonomiczne (gospodarka narodowa, rynek pracy)

• Struktura demograficzna ( wiek - struktura, struktura gospodarstw domowych oddziałuje na popyt i gromadzenie funduszy)

• Czynniki kulturowe (np. Wiara w nieformalne płatności, w solidarność)

Wnioski

• Podatki

- mogą być przyczyną nierówności jeśli podatki bezpośrednie są zróżnicowane geograficznie, jeśli niektóre przychody wyłączone są z opodatkowania, jeśli niektóre wydatki są odliczone od podstawy opodatkowania

- mogą powodować nierówność jeśli pośrednie opodatkowanie nie obejmuje wszystkich przychodów (zwolnienia) levied on lower incomes (taxes on goods)

+ podatki indywidualne mogą promować zdrowie poprzez ograniczanie konsumpcji

Podatki

+ lokalne opodatkowanie pozostaje w bliższej relacji do wydatków na opiekę zdrowotną

+ władze lokalne wiedzą lepiej (potrzeby społeczne)

+ łatwiej oddzielić wydatki na zdrowie od innych

Społeczne ubezpieczenie zdrowotne

+ bardziej akceptowane przez społeczeństwo

- może działać pod presją polityczną

• wyższe koszty pracy

• zależy od liczby zatrudnionych

Podział kosztów (cost sharing)

• Opłaty pacjentów ograniczają popyt

• Zwiększają zasoby powodujące zwiększenie podaży

• Mogą kreować nierówność zwłaszcza wśród ludzi biednych

• Mogą ograniczać solidarność zwłaszcza wśród ludzi chorych

• Mogą być wykorzystane w procesie ustalania priorytetów

Finansowanie opieki zdrowotnej

2/3

---