Film o syrence Ariel :-)

1 lutego egzamin

Brachopodia - ramienionogi

Żyły wyłącznie w morzach; osobny typ, zaliczane do grupy Lofoforata te, które mają ramiona (także mszywioł). Przypominają małże. Muszla dwuskorupkowa, płaszczyzna symetrii przebiega poprzez dwie skorupki. Tryb życia: na ogół bentos osiadły, przytwierdza się przy pomocy nogi do podłoża. Organizmy mają ramię i nogę. To nie jest organ lokomotoryczny. Ramiona - poskręcane ramiona, jak muszelki się otworzą, woda przepływa z drobinkami organicznymi, ramiona je wyłapują i tak się odżywiają. Skorupka ramieniowa - przytwierdzone jest do niej ramię.

Występują od kambru, zaczęły od kambru dominować, w stanie kopalnym w paleozoiku w większości przypadków mamy do czynienia z ramienionogami niż z małżami. Potem okres, kiedy małże zaczynają ewoluować (trias), potem w jurze znów rozkwit ramienionogów, dziś jest ich coraz mniej (najbliżej - Anglia, Golfszrom ociepla wody). Lingula typowy rodzaj dla występowania w równiach pływowych, piaszczystych osadów. Siedzi w piachu w norkach, odpływ - siedzi w norkach, przypływ - wychodzi. Lubią żyć w strefach międzypływowych. Lingula znana od kambru, ale nie mamy pewności czy to ten sam rodzaj. Gatunek jest elementem temporalnym, nie mamy możliwości czy gatunek z kambru mógłby dać płodne potomstwo (sparować się) z dzisiejszym gatunkiem. Terebratula - znane z ciepłych wód oceanicznych, występuje raczej w oceanach niż morzach, a na pewno nie w chłodzie (nie w Bałtyku).

Typ Brachiopoda (kambr - rec)

Gromada Inarticulata (kambr - rec), Lingula; ramienionogi bezzawiasowe

Gromada Articulata (kambr - rec) ramienionogi zawiasowe

Rząd Orthida (kambr - perm)

Rząd Strophomenida (ordowik - jura)

Rząd Pentamrida (kambr - dewon)

Rząd Rhynchonellida (ordowik - rec)

Rząd Spiriferida (ordowik - jura)

Rząd Terebratulida (dewon - rec)

Budowa ciała ramienionoga

Ciało otoczone przez dwie muszle, skorupki są dwie i różnią się na ogół wielkością i kształtem.

Strona grzbietowa (skorupka grzbietowa - nóżkowa) i strona brzuszkowa (skorupka ramieniowa - przytwierdzone do niej ramie lofofor).

Elementy wewnętrzne ciała zgromadzone w części tylnej

część przednia w większość pusta, wewnątrz są powijane ramiona

U ramienionogów zawiasowych - jelito ślepe, z którego potem wyrzucają z powrotem przez otwór pokarmowy.

Mięśnie nie mają możliwości rozkurczania się (jest tak u większości bezkręgowców), w związku z tym potrzebują skomplikowanego systemu mięśni, żeby obsłużyć strukturę mięśni:

mamy mięśnie adductory - służą do tego aby skorupkę zamknąć (skurczają się) - mięśnie zamykające, domykające, zwierające.

Mięsień diductor - służy do otwierania skorupki pod wpływem skurczenia.

Mięśnie adjustowe - nakierowują w odpowiednie miejsce nogę.

Skorupa przyczepiona do ciała przy pomocy płaszcza - ciało miękkie z ektodermy najczęściej zbudowane, przytwierdza ciało miękkie do skorupek, czasami wywarza tą skorupkę - tworzy szkielet.

Zewnętrzne cechy szkieletu

Z reguły większa skorupka reprezentuje skorupkę nóżkową, występuje na wystającym elemencie - umbo. Pofałdowanie połączenie dwóch skorupek - commissura.

Skorupka może być gładka, może mieć żeberka.

Brzeg zawiasowy

trójkątny element zarośnięty płytkami deldthidialnymi. Pierwotnie nóżka wychodziła w trójkątnego otworka (delthyrium), potem był on zarastany przez płytki d.

na skorupce nóżkowej mamy delthyrium, na skorupce ramieniowej - notothyrium (bywa że występuje u paleozoicznych rodzajów)

Wewnętrzne cechy szkieletu ramienionoga

Skorupka nóżkowa - otwór na nóżkę, wewnątrz ząbki - element zawiasu, odpowiadają im dołki na skorupce ramieniowej. I to jest zawias (system dołków i ząbków na brzegu zawiasowym, służące do otwierania i zamykania w jednej płaszczyźnie). Odciski mięśni adductorów na skorupce nóżkowej (jeden), na skorupce ramieniowej rozdziela się na dwa, mięsień jest rozdzielny, bo szkielet ramienia by nam przeszkadzał, gdyby tego rozdzielenia nie było. Odciski diductorów - na skorupce nóżkowej duże, na skorupce ramieniowej przyczepione do wyrostka ramieniowego (processus cardinalis)

Szkielet ramienia - brachidium - podtrzymuje ramię. (brak go u ramienionogów bezzawiasowych).

Mikrostruktura muszli

a. Nieperforowana

b. pseudoperforowana

c. perforowana (dziurkowana)

ramienionogi bezzawiasowe - Inarticulata kambr-rec

Muszelka zbudowana z substancji organicznej i Ca₃(PO₄)₂

Układ pokarmowy zakończony odbytem

Skorupki połączone ze sobą systemem licznych mięśni

Dobrze wykształcona nóżka, ale brak otworu - wystaje z tyłu przez szczelinę między skorupkami zwana atrematytem lub też przez szczelinowaty otwór w skorupce brzusznej - neotrematyt.

Nie mają szkieletu ramienia (ramię swobodnie przyczepione do ciała miękkiego).

Lingula

Rząd Orthida (kambr-perm)

• długi i prosty brzeg zawiasowy (strophic)

• zwykle dwuwypukłe

• szkielet ramienia - brachofiory

• delthyrium (otwór na nogę) trójkątne otwarte

• perforowane i nieporforowane

• delikatne drobne żeberka

• np. Orthis

Rząd Strophomenida (Ordowiik-jura)

• długi i prost brzeg zawiasowy (strophic)

• zwykle wklęsło - wypukłe (na ogół wypukła jest skorupką ramieniową)

• szkielet ramienia: listewki brachialne (takie brachiofory które się rozlały na muszli)

• często dormy aberantne i z kolcami

• pseudoperformowane

Rząd Pentamerida (kambr-dewon)

• wygięty brzeg zawiasowy (non-strophic)

• zwykle grube, wypukło wypukłe z silnie zagiętym umbo

• szkielet ramienia: brachofiory, listewki brachialne

• skorupka nóżkowa ze spondylium

• nieperforowane

Rząd Rhynchonellida (ordowik-rec)

• wygięty brzeg zawiasowy

• zwykle grube, wypukło - wypukłe z silnie zagiętym umbo

• szkielet ramienia: crura (występują dodatkowe występki - crura)

• skorupka nóżkowa z delthyrium częściowo zakrytym przez płytki delthidialne

• nieperforowane

• skorupki z reguły dosyć znacznie urzeźbione

Rząd Spiriferida (ordowik-jura)

• długi i prosty brzeg zawiasowy (strophic)

• zwykle wypukło - wypukłe, płasko - wypukłe

• szkielet ramienia: spiralium na crurach

• perforowane i nieperforowane

rząd Terebratulida (dewon-rec)

• zagięty brzeg zawiasowy

• zwykle wypukło - wypukłe, płasko - wypukłe

• szkielet ramienia: pętla na crurach (terebratum)

• skorupka nóżkowa z otworem na nóżkę, delthyrium zarośnięte

• perforowane

Inarticulata (bezzawiasowe)	Articulata (zawiasowe)
		Brak zawiasów	Zawias (2 ząbki + 2 dołki)
		Brak otworu nóżkowego	Otwór nóżkowy
		Brak brachidium	Brachidium
		11 par mięśni	Adduktory 2x, diduktory 2x, 1 adjuktor
		Fosforan wapnia	Węglan wapnia
		Odbyt (otwarty przewód pokarmowy)	Brak odbytu (ślepe jelito)

Ramienionogi nie są używane często do określania wieku skał, pomocniczo można je używać. Skamieniałość, która pretenduje do miana skamieniałości przewodniej, musi mieć określone cechy - być jej dużo, w krótkim czasie, na dużym obszarze (bardziej eurytopowy), rozprzestrzenione geograficznie, łatwo oznaczalne.

---