Zasady stosowania masażu klasycznego
Przed rozpoczęciem masażu prowadzimy wywiad z pacjentem.
Masaż stosujemy zgodnie z przepływem krwi żylnej lub do sercowo.
Zabiegi należy stosować ze wskazaniami i przeciwwskazaniami.
Czas trwania masażu jest uzależniony od:
Rodzaju schorzenia,
Wielkości powierzchni masowanej,
Aktualnego stanu zdrowia pacjenta,
Tego który to jest zabieg z kolei.
Siła masażu wzrasta wraz z liczbą wykonywanych zabiegów z uwzględnieniem reakcji pacjenta:
Wiek (niemowlęta -b.delikatnie, do 15- , od 15-40 - , po 40 ),
Płeć (kobieta delikatniej),
Pracowników fizycznych mocniej niż umysłowych,
Budowa ciała (szczupłe, asceniczne, leptosomatyczne - łagodny masaż dłużej trwający, budowa atletyczna - intensywny, do granic bólu, typ pykniczny >tk.tłuszczowa i łączna< - średniej mocy z przekroczeniem granicy bólu).
Ponieważ masaż jest mikrourazem pacjent powinien odpocząć od 15-20min po zabiegu.
Poinformować pacjenta, że nie należy oziębiać ciała po zabiegu (około 2h).
W związku z reakcja organizmu poinformować pacjenta, że po pierwszych 3 do 5 zabiegów może nastąpić spore pogorszenie stanu zdrowia.
Czas trwania masażu jednej kończyny nie powinien być krótszy niż 10min, a całego ciała 45-60min.
Jako podstawowa serie zabiegów stosuje się 10, może być ona zwiększona do 50, jednak po 30 powinna być kilkudniowa przerwa.
Jeśli nie ma przeciwwskazań masaż można wykonywać codziennie.
Każdy chwyt powtarzamy minimum 2 krotnie.
Nie wskazane jest przerywanie wykonywanego chwytu, chwyt przerwany musi być powtórzony od początku.
Całkowicie przerwany masaż nie może być kontynuowany lecz musi być zaczęty od nowa.
Omówienie poszczególnych technik masażu
Głaskanie -> najczęściej stosowana technika, każdy masaż rozpoczynamy i kończymy głaskanie. W niektórych schorzeniach jest to jedyny chwyt możliwy do wykonania. Działanie głaskania polega na usunięciu złuszczającego naskórka i wydzielin gruczołów skóry. Głaskanie także przepycha krew żylną i chłonkę (limfę) w kierunku dosercowym.
Dzięki naprzemiennemu zwężaniu i rozszerzaniu świateł naczyń następuje pobudzenie układu krążenia, ustępują zastoje i obrzęki, przyspiesza się wchłanianie krwiaków powstałych w skutek urazu. Ostrożnie wykonane głaskanie na obwodzie ogniska zapalnego prowadzi do polepszenia krążenia krwi i chłonki, współdziała to w zwalczaniu stanu zapalnego.
W zależności od siły zastosowanego bodźca głaskanie obudzą lub obniża pobudliwość nerwów czuciowych.
Obok funkcji leczniczej głaskanie ma również funkcje diagnostyczne pozwala wykryć niektóre zmiany chorobowe w tkankach.
Głaskanie wykonuje się od obwodu w kierunku dosercowym, powtarzając ruch kilkakrotnie. Ręka masażysty posuwa się lekko, miarowo, a dłoń masażysty przystosowuje się do zarysów i kształtów masowanego obszary.
Głaskanie dzielimy ze względu na:
siłę wykonania:
bardzo łagodne, tzw. muskanie, wykonujemy opuszkami palców lub grzbietowa ich strona,
średniej mocy - głaskanie cala dłonią i głaskanie pierścieniowe (przedramię),
głaskanie mocne - wykonywane kłębami lub grzebyczkami,
kierunek wykonywania:
podłużne - wzdłuż włókien mięśniowych lub osi ciała,
poprzecznie - do przebiegu włókien mięśniowych lub osi ciała,
okrężne - wykonywane wokół stawów i gruczołów piersiowych (u kobiet).
Przeciwwskazania do wykonywania głaskania !
drugie stadium choroby Burgera,
ogólne przeciwwskazania do wykonywania masażu.
Rozcieranie -> jest druga z kolei stosowaną techniką. Jej zadaniem jest rozdrobnienie i przemieszczanie na obwód wysięków po zapalnych czy krwiaków po urazowych, zrostów i blizn. Jest również jedyna technika umożliwiająca zlikwidowanie narośli w tkance kostnej. Charakterystyczne dla tej techniki jest wytworzenie dużej ilości ciepła oraz znaczne przekrwienie tkanek masowanych co ułatwia wchłanianie przemieszczonych drobin.
Wskazania lekarskie obejmują: stłuczenia, nadwichnięcia, skręcenia, wylewy krwawe, drobne wysięki, zgrubienia torebki stawowej, zmiany w pochewkach ścięgnistych, blizny i zrosty. Rozcieranie usuwa kwas mlekowy (mrówkowy).
Bierze czynny udział przy wyzwalaniu z tkanek wszystkich materii, ułatwia rozprowadzanie substancji odżywczych po organizmie.
Podział rozcierania:
koliste - wykonywany w drenażu limfatycznym i masażu segmentarnym, polega on na co najmniej 3krotnym roztarciu w jednym miejscy wnikając coraz głębsze warstwy tkanek, następnie roztarte substancje przepychamy w kierunku wykonywanego chwytu po czym wracamy do polowy uprzednio opracowanego odcinak.
Spiralne - wykonujemy ruchy koliste w kierunku podłużnym, tą technikę wykonuje się w masażu klasycznym, izometrycznym, segmentarnym i sportowym.
Podział ze względu na głębokość na jaka dociera:
powierzchniowe - wykonuje się opuszkami palców lub całymi dłońmi,
głębokie - wykonuje się kłębami lub grzebyczkami (pięściowe, moździerzowe).
Ze względu na kierunek wykonywania dzielimy na:
podłużne,
poprzeczne - ma szczególne znaczenie przy zapaleniu ścięgien i pochewek ścięgnistych,
okrężne - wokół stawów.
Przeciwwskazania do wykonywania rozcierania podłużnego obejmują zapalenia ścięgien i pochewek ścięgnistych.
Przeciwwskazania do wykonywania wszelkich rozcierań obejmują:
miejsca obrzęków w stanach zapalnych zwłaszcza pod ostrych (1-3 - ostry, 4-7 - pod ostry. 7< - przewlekły),
choroba Burgera ze względu na występowanie odczynu paradoksalnego,
skaza naczyniowa,
stan po przebytym zakrzepowym zapaleniu żył,
świeżo podane blokady,
ogólne przeciwwskazania do masażu.
Ugniatanie -> spełnia dwie funkcje:
Przepycha krew i chłonkę z naczyń obwodowo-leżących do centralnych,
Ssącą przez wytworzenie próżni w miejscu ugniatania.
Ugniatanie wypycha z tkanek substancje które zostały wyzwolone w skutek rozcierania. Technikę tę zaleca się w celu intensywnego pobudzenia mięsni w następstwie zabiegu zwiększa się napięcie i zdolność do sprawnego kurczenia się mięśni. Stosuje się w leczeniu niedowładów, zaników mięsni i porażeń neurogennych.
Mięśnie zmęczone wysiłkiem fizycznym szybciej się regenerują. Ugniatanie powoduje przyrost masy mięśniowej, wzrost siły i wytrzymałości mięśni.
Pod wpływem ugniatania naczynia krwionośne chwilowo kurczą się, a następnie mocno rozszerzają.
Ugniatanie u ludzi ze skłonnościami do krwawień i krwotoków jest przeciwwskazaniem.
Wskazania obejmują głębokie blizny, zrosty w powięziach i ścięgnach.
Ugniatanie wykonywane od przyczepu dalszego do bliższego mięśnia.
Podział ze względu na wykonanie:
poprzeczne - celem jego jest wyciskanie substancji z tkanek,
podłużne - celem jego jest przepychanie substancji wyciśniętych przez ugniatanie poprzeczne,
pionowe (uciski) - wykonany na wszystkich mięśniach. Wykonane jednocześnie działają rozluźniająco, naprzemiennie pobudzająco.
Esowate - celem jego jest wyciskanie substancji z tkanek. Wykonanie na mięśniu najdłuższym grzbietu,
Ze skręceniem,
Mieszenie (odrywamy mięsień od kości).
Pobudzająco na mięsnie działają:
ugniatanie poprzeczne,
uciski naprzemienne,
ugniatanie esowate,
ugniatanie ze skręceniem,
mieszenie.
Rozluźniająco działają:
ugniatanie podłużne,
uciskanie jednoczesne,
delikatne i powolne mieszenie.
Do technik które powodują rozciąganie mięśni zalicza się:
ugniatanie poprzeczne,
ugniatanie esowate,
ugniatanie ze skręceniem.
Przeciwwskazania!:
nie wykonuje się ugniatania podłużnego ani innej techniki działającej rozluźniająco przy obniżeniu napięcia mięśniowego,
nie wykonuje się ugniatania poprzecznego ani innej techniki pobudzającej w rwie kulszowej u małych dzieci w MPD (mózgowe porażenie dziecięce) w postaci spastycznej i chorobie Hainego-Medina,
ogólne przeciwwskazania do wykonywania masażu.
4. oklepywanie -> zalicza się do najsilniejszych bodźców mechanicznych, powstają pod jego wpływem, odczuwamy miejscowe pod postacią znacznego przekrwienia oraz zmian pobudliwości układu nerwowego.
Występujące po sobie uderzenia powodują skurcze mięsni gładkich i poprzecznie prążkowanych.
Działanie oklepywania polega na:
poprawie stanów troficznych (odżywczych) mięśni,
zmniejszenie pobudliwości mięsni wegetatywnych (układ automatyczny),
zmniejszają się bóle neuralgiczne (np. zapalanie korzonek -> zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie (najczęściej)).
Wykonuje się zawsze w poprzek mięśnia. Uderzenia podłużne mógłby spowodować rozerwanie mięśnia.
Podział oklepywań:
oklepywanie lekkie - opuszkami palców i miotełkowe -> działają uspokajająco na układ nerwowy i mięśniowy. Zastosowanie w nerwicach wegetatywnych.
Oklepywanie średniej mocy - miotełkowe, półpiastkowe, łyżeczkowe,
Oklepywanie silne - karatowe, piąstkowe, moździerzowe - wykonuje się tam gdzie jest duża masa mięśniowa (uda, pośladki, u sportowca - plecy).
Przeciwwskazania!:
skaza naczyniowa,
otyłość,
obrzęki,
sklerodermia (skleroza skóry),
choroba Burgera,
choroba Raynauda (napadowa sinica kończyn),
żylaki,
porażenia spastyczne,
ostre nerwy i nerwobóle,
niektóre choroby reumatyczne,
ogólne przeciwwskazania do masażu.
5. wibracja -> powoduje w tkankach:
obniża zwiększoną patologicznie pobudliwość nerwów,
pobudza włókna mięśniowe,
następuje wzrost napięcia mięśni zwiększających sprawność,
zwiększa się napięcie naczyń krwionośnych,
obniża tętno,
zwiększa ciśnienie krwi,
przyspiesza przemiana materii tkanek,
działa pobudzająco na czynności wydzielnicze gruczołów.
Podział wibracji:
pionowa,
podłużna,
poprzeczna.
Przeciwwskazania!:
porażenia spastyczne,
choroba Burgera,
choroba Raynauda,
ogólne przeciwwskazania do masażu.
6. rozcząsanie -> wprawia ona w delikatne drżenie grupę mięśni.