Doping to sztuczne zwiększanie sprawności organizmu za pomocą środków farmakologicznych.
Podział dopingu:
I. środki pobudzające (stymulatory),
II. narkotyczne środki przeciwbólowe,
III. środki moczopędne (diuretyki),
IV. środki anaboliczne (sterydy),
V. hormony peptydowe - amfetamina najbardziej popularne.
Narkotyczne środki przeciwbólowe np. morfina obniżają reakcję organizmu, osłabionego, uzależniają psychicznie.
Środki moczopędne - niebezpieczne środki, podaje się je jak ktoś ma problemy z krążkiem, które odwadniają. Sportowcy to biorą przed zawodami by być lekkim, np. w zapasach i po to by nikt nie wykrył, że ktoś brał inne środki dopingowe.
Sterydy - zabijają agresją w zawodniku i wpływają na sylwetkę, są niebezpieczne, powodują takie zmiany (kobiety, mężczyźni) jak:
patologiczny wzrost agresji,
zaburzenia psychiczne,
choroby wątroby,
zatory w układzie krwionośnym, wylewy krwi do mózgu, zmiany na skórze, zawały.
Zmiany u kobiet:
zanikają gruczoły sutkowe,
zanika owulacja,
zaburzenia w
męska barwa głosu,
męski zarost,
przerost łechtaczki,
męska sylwetka.
Zmiany u mężczyzn:
zanik jąder,
zaburzenia zaniku plemników,
powiększenie sutków,
impotencja.
Hormony peptydowe - mają podobne działanie jak sterydy. Inne metody peptydowe. Zawodnicy wyjeżdżali np. do Meksyku wchodzili na wysoką gore na okres ok. 2tyg. W ciele produkuje się więcej orytocytów (są ich nawet miliony). Potem wracają, pobiera im się krew, przechowuje się w banku krwi i przed zawodami dostają ja z powrotem podczas transfuzji. Mają więcej czerwonych krwinek WRND pływaczki żeby dla wydolności, zachodziły w ciąże i na krotki czas potem ja usuwali żeby dochodziło do zmian fizjologicznych w organizmie.
Układ oddechowy
Drogi oddechowe narządy pomocnicze płuca
jama nosowa, - przepona,
gardło, - mięśnie międzyżebrowe.
krtań,
tchawica,
oskrzela.
W drogach oddechowych występuje nabłonek migawkowy, którego zadaniem jest zatrzymanie zanieczyszczeń.
Krtań - jest narządem glosotwórczym znajdują się w niej fałdy zwane strunami głosowymi. Krtań dysponuje możliwością otwierania się lub zamykania. Do zamykania wlotu do krtani służy chrząstka zwana nagłośnią. W momencie zamykania kęsów pokarmów nagłośnia zamyka wejście do dróg oddechowych. Jeżeli z jakiś powodów tak się nie stanie może dojść do zadławienia.
Płuca są narządem parzystym o gąbczastej strukturze. Najdrobniejszym elementem składowym płuc są pęcherzyki płucne w którym odbywa się wymiana gazowa. Płuco lewe jest mniejsze od prawego ma dwa płaty, prawy ma trzy płaty ze względu na ułożenie serca.
Procesy zachodzące w układzie oddechowym i tkankach:
wentylacja płuc,
wymiana gazowa,
oddychanie (wewnątrz komórkowe).
Wentylacja płuc: wdech i wydech.
|
Wdech |
Wydech |
Faza |
Czynna - wymaga energii do skurczu mięśni. |
Bierna - nie wymaga energii. |
Mięśnie międzyżebrowe |
Kurczą się - unoszą klatkę piersiową. |
Rozliżniają się - klatka piersiowa opada. |
Przepona |
Kurczy się - przemieszcza w dół. |
Rozluźnia się i przemieszcza się ku górze. |
C - pojemność zalegająca to powietrze które nigdy w życiu z nas nie wyjdzie, powietrze zalega sprawia, ze płuca nie odpadają, mieszają się z powietrzem wydychanym, nagrzewa go, nawilża.
B - pojemność życiowa ile w twoich płucach może się znaleźć przy maksymalnym wdech i wydechu. Ok. 4200cm 3 powietrza.
A - pojemność oddechowa pomiędzy spokojnym wdechem, a wydechem to około pół litra.
|
Powietrze wdychane |
Powietrze wydychane |
Tlen |
21% |
~ 17% |
Dwutlenek węgla |
0,04% |
4% |
Wymiana gazowa:
Atmosfera naczynie krwionośne tkanki
W tkankach tlenu jest mało, wiec na zasadzie dyfuzji przenikanie do tkanki. Produktem gzowym jest dwutlenek węgla.
W mechanicznym procesie wydech CO2 będzie wyrzucony do atmosfery. Wymiana gazowa zachodzi w dwóch miejscach:
między pęcherzykami płucnymi a krwią,
między krwią a tkankami.
Oddychanie.
Substratem oddychania jest C6H12O6 w spalaniu zawsze będzie podlegała glukoza. Jako produkty uboczne tego procesu powstanie CO2, H2O i energia.
C6H12O6 + 6O2 -> 6CO2 + 6H2O
Glukoza energia
Oddychanie tlenowe
Substratem oddychania wewnątrzkomórkowego jest glukoza. W procesie utlenowania daje ona energie, a produktem ubocznym jest CO2 wydalany przez drogi oddechowe. Może również zdarzyć się tzw. oddychanie beztlenowe. W przypadku deficytu tlenu glukoza przekształca się w kwas mlekowy, który wywołuje w mięśniach tzw. zakwasy.
Układ krwionośny
serce,
naczynia krwionośne,
krew.
Mięsień sercowy jest odżywiany przez naczynia wieńcowe.
Fazy pracy serca:
skurcz przedsionków przy otwartych zastawkach przedsionkowo - komorowych.
Skurcz komór przy zamkniętych zastawkach przedsionkowo - komorowych i otwartych zastawkach komorowo - tętniczych.
Wypoczynek - krew napływa do przedsionka.
Naczynia krwionośne:
tętnice - wyprowadzają krew z serca,
żyły - doprowadzają krew do serca.
Duży obieg krwi:
Lewa komora -> aorta -> tętnice w całym ciele -> naczynia włosowate narządu -> żyły w całym ciele -> żyły główne -> prawy przedsionek
Mały obieg krwi:
Prawa komora -> pień płucny -> tętnice płucne -> naczynia włosowate pęcherzyków płucnych -> żyły płucne -> lewy przedsionek
Parametry przy pracy serca badane w diagnostyce:
tętno (tętnice promieniowe-u zdrowego człowieka, szyjne u człowieka po wypadku).
Tętno - reakcja ścian tętnic na fale krwi wyrzucone przez komorę serca. Norma 75-80 uderzeń na min. 120 u niemowlaka.
Ciśnienie tętnicze:
120/80 mmHg - książkowa norma,
140 - nadciśnienie tętnicze.
W szpitalu:
EKG,
UKG.
Krew
Osocze elementy morfotyczne
Związki związki erytrocyty leukocyty trombocyty
Nieorganiczne organiczne
(w tym H2O)
albumina globulina fibrynogen
erytrocyty - zwane inaczej krwinkami czerwonymi w 1mm krwi człowieka:
mężczyzna ok. 5mln,
kobieta ok. 4,5mln.
Zawierają hemoglobine (czerwony barwnik), transportuje krew.
Hemoglobina
1czastka hemoglobiny wiąże 4 cząstki tlenu i
powstaje nietrwały związek OKSYHEMOGLOBINA.
Leukocyty to białe krwinki 1mm3 ok. 8tys nie powinna przekroczyć 10tys. Mają funkcje odpornościową.
Trombocyty inaczej płytki krwi odpowiadają za krzepnięcie krwi. W zdrowym ciele ok. 300tys.
Grupy krwi
Gr. A
Gr. B
Gr. AB
Gr. 0
Grupa krwi |
Dawca |
Biorca |
A B AB 0 |
A, AB B, AB AB A, B, AB, 0 |
A, 0 B, 0 A, B, AB, 0 0 |
Rh - rezus (Rhesus) - grupa małp.
Rh + - 85% - Rh posiada
Rh - - 15% - nie posiada Rh.
Transfuzja krwi:
Rh - → Rh -
Rh + → Rh +
Rh - → Rh +
Konflikt serologiczny
Układ pokarmowy
jama ustna,
gardło,
przełyk,
żołądek,
jelito cienkie,
jelito grube,
odbyt,
ślinianki,
trzustka,
wątroba
układ pokarmowy = przewód pokarmowy + gruczoły
W układzie pokarmowym zachodzą dwa procesy: trawienie i wchłanianie.
Trawienie - to przekształcenie pokarmu w postać płynną, w której znajdują się łatwe do wchłaniana produkty rozkładu węglowodanów, białek i tłuszczy.
Związki chemiczne |
Enzymy trawienne |
Efekt (produkt trawienia) |
Węglowodany |
AMYLAZY:
|
GLUKOZA |
Białka |
PROTEAZY:
|
AMINOKWASY |
Tłuszcze |
LIPAZA: - dwunastnica (sok trzustkowy). |
KWASY TŁUSZCZOWE (glicerol) |
Proces trawienia:
jama ustna : maja miejsce dwa procesy: