Układ narządów

Nazwa układu	Najważniejsze elementy	Funkcje
1. Układ powłokowy (powłok ciała)	skóra, twory naskórka (włosy, paznokcie, gruczoły),	ochrona ciała, termoregulacja.
2. Układ szkieletowy (kostny)	kości, chrząstki, więzadła,	rusztowanie dla ciała, nadaje kształt i wielkość całemu ciału, ochrona narządów wewnętrznych, motoryczna (ruchowa), magazynowanie soli wapnia, krwiotwórczość.
3. Układ mięśniowy	mięśnie szkieletowe, miesień sercowy, wewnętrzne mięśnie gładkie,	motoryczna (ruch), transport substancji wewnątrz organizmu.
4. Układ pokarmowy (trawienny)	przewód pokarmowy + gruczoły (ślinianki, trzustka, wątroba),	trawienie pokarmu, wchłanianie substancji odżywczych.
5. Układ oddechowy	płuca (prawe i lewe) + drogi oddechowe,	wymiana gazowa między środowiskiem zewnętrznym a organizmem.
6. Układ krwionośny i limfatyczny	~ KREWIONOŚNY (ukł.zamknięty): serce, naczynia krwionośne, krew, ~ LIMFATYCZNY (ukł.otwarty): naczynia limfatyczne. gruczoły limfatyczne, limfa.	transport substancji wewnątrz organizmu, odporność (funkcja immunologiczna).
7. Układ wydalniczy (moczowy)	nerki, pęcherz moczowy, przewody (moczowody, cewka moczowa),	usuwanie zbędnych i szkodliwych płynnych produktów przemiany materii.
8. Układ nerwowy	mózg, rdzeń kręgowy, nerwy, narządy zmysłów,	odbieranie bodźców, przewodzenie impulsów, integracja pracy wszystkich narządów.
9. Układ hormonalny (dokrewny)	przysadka mózgowa, inne gruczoły hormonalne,	koordynacja pracy całego organizmu.
10. Układ rozrodczy	gonady (gruczoły rozrodcze: jądra i jajniki) + typowe narządy płciowe dla konkretnej płci,	rozród (prokreacja).

Skóra

Przed czym chroni skora:

• przed urazami mechanicznymi,

• przed urazami termicznymi,

• przed urazami chemicznymi,

• przed urazami świetlnymi,

• przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych (bakterii).

warstwa zrogowaciała

naskórek

warstwa rozrodcza

skóra właściwa

warstwa podskórna

Naskórek - jest utworzony przez tkankę nabłonkową (nabłonek płaski wielowarstwowy).

Skóra właściwa - tkanka łączna właściwa, wypełniona włóknami elastyny i kolagenu - odpowiada za sprężystość.

Warstwa podskórna - tkanka tłuszczowa (zapas kalorii, osłona przed zimnem, mechaniczna osłona).

W skórze zamocowane są włosy, są to zrogowaciale twory naskórka. Towarzyszą im gruczoły łojowe. W skórze znajdują się również gruczoły potowe.

Gruczoły łojowe wytwarzają wydzielinę zwaną łojem, główny składniki to kwasy tłuszczowe i substancje woskowe. Ich rola to natłuszczanie skóry i włosów, po to by zapobiec łamaniu i pękaniu.

Gruczoły potowe służą do wyparowywania wody, do usuwania nadmiaru soli i mocznika.

2 mechanizmy termoregulacji w naszym organizmie:

• 1~ wyparowywanie - parująca woda kiedy się pocimy pochłania ciepło i zabiera go z organizmu.

• 2~ wypromieniowanie - naczynia krwionośne w skórze maja zdolność do kurczenia się i rozszerzania. Kiedy się rozszerzają wzmaga się przepływ krwi a tym samym ciepło jest bardziej wypromieniowywane na zewnątrz.

Szkielet

• dorosły człowiek - 206 kości,

• dziecko ~ 300 kości.

Tkanka kostna

Substancja elementy

Międzykomórkowa komórkowe

Osseina związki mineralne Komórki kościotwórcze,

~ 30% (sole wapnia) ~ 70% komórki kostne,

komórki kościogubne.

Budowa kości:

Klasyfikacja kości:

Kości:

Płaskie (łopatka, kości w czaszce),

Krótkie (nadgarstek, stępu),

Długie (udowa, ramieniowa),

Różnokształtne (kręgi).

Szkielet: czaszka

Osiowy kręgosłup

Szkielet klatki piersiowej

Kończyn kości kończyn

obręcze

---