PODSTAWOWE POJĘCIA

Kierunek pedagogiczny (Kazimierz Sośnicki, 1883-1976 - lata 80. XIX w, dzieło Rozwój pedagogiki zachowań na przełomie wieków)

• w rozumieniu wąskim - jedna dziedzina wychowania, która posiada własny przedmiot badań, metody, cele oraz treści (Pedagogika pracy Dewey'a)

• w rozumieniu szerokim - system pedagogiczny, na który składa się wiele dziedzin, mających ściśle określony przedmiot badań, metody, cele oraz treści, dziedziny te zdążaja do bycia teorią wychowania

Innowacje pedagogiczne (Józef Półturzycki na podst. R. Schultza) - wszelka zmiana w dziedzinie wychowania, wzbogacanie o nowe idee wartości praktyki pedagogicznej (adaptacja, asymilacja, rozwój, replikacja, postęp, nowatorstwo).

Rodzaje innowacji pedagogicznych:

• okazjonalne i systematyczne

• planowane/nieplanowane i ukierunkowane/nieukierunkowane

• postęp i regres

Innowacje pedagogiczne mogą dotyczyć:

• systemu szkolnego - całości lub części (organizacji, metod)

• środków pracy nauczycieli i form aktywności uczniów

• treści i celów edukacji

• uwarunkowań edukacyjnych

Kategorie innowacji pedagogicznych:

• planowanie i organizacja reform oświatowych

• bieżące ulepszanie metod oświatowych

• zastosowanie w praktyce wyników badań naukowych

• działalność eksperymentatorska szkół i placówek oświatowych

• twórczość pedagogiczna nauczycieli

KLASYFIKACJE KIERUNKÓW PEDAGOGICZNYCH

• Kazimierz Sośnicki (1883-1976) - 12 kierunków

• Ludwik Chmaj (1888-1959) - 17 kierunków

• Bogdan Nawroczyński (1882-1974) - 9 kierunków

• Hanz Berner - 7 kierunków (pedagogia humanitarna)

• Heinz Krüger - 13 kierunków (kierunek feministyczny i ekologiczny)

Stefan Wołoszyn (1911-2004) - 18 kierunków:

1. Wielkie nurty teoretyczne:

• pedagogika psychologiczna

• pedagogika socjologiczna

• pedagogika kultury

• pedagogika egzystencjalna

• pedagogika marksizmu

2. Nowe nurty ostatnich dziesięcioleci XX wieku:

• ruchy kontystacyjne (kwestionowanie) i kontrkultura

• new age

• ruch radykalnej krytyki szkoły

• koncepcja społeczeństwa wychowującego

• alternatywy pedagogiki humanistycznej i antypedagogiki

• hermeneutyka

• ruchy postmodernistyczne

• edukacja globalna

3. Ideologie wychowania:

• pedagogika wychowania narodowego

• pedagogika wychowania państwowego

• pedagogika wychowania religijnego

• pedagogika wychowania społecznego liberalno - demokratycznego

• pedagogika wychowania komunistycznego

PEDAGOGIKA POZYTYWISTYCZNA

Auguste Comte (1798-1857) - Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej

• przechodzenie ludzkości przez fazy: teologiczną (oparcie w religii, metafizyczną (błądzenie poza światem materialnym), pozytywna (wiedza jasna, użyteczna)

• prymat koncepcji kolektywistycznych nad indywidualistycznymi

• wychowanie przedmiotowe

• nauka wolna od spekulacji i metafizyki, opierająca się na faktach

John Mill (1806-1873) - Utopia państwa pozytywnego

• doświadczenie jedynym źródłem wiedzy

• wiedza pochodzenia empirycznego

• doświadczenie, poznawanie oparte na zmysłach

• wiedza o charakterze utylitarnym, użytecznym

• indukcja eliminacyjna - praca badawcza ma stwarzać wykluczające się hipotezy, z których po ostatecznej weryfikacji wyłania się jedna prawdziwa

EMPIRIOKRYTYCYZM

• zarzut dotyczący dualizmu świata materialnego i psychologicznego:

Richard Avenarius (1843-1896) - jedność światów, ich spójność

• zarzut dotyczący dualizmu przedmiotu i podmiotu badań:

Ernst Mach (1838-1916) - podmiot badań jest niezależny od przedmiotu, jeżeli zaś dochodzi do współzależności, nie podlega to badaniom

NEOPOZYTYWIZM

Morris Schlick (1882-1936)

• usunięcie nauk logiczno - matematycznych

• likwidacja metafizyki i innych nauk filozoficznych

• sprowadzenie nauk humanistycznych do psychologii i socjologii

Rudolf Carnap (1891-1970)

• dominacja etyki jako nauki o języku

• falsyfikacja hipotez - wybieranie hipotezy najlepiej tłumaczącej zjawisko

SCJENTYZM

Oparty na założeniach filozofii pozytywistycznej:

• nauka oparta na faktach, empiryczna

• świat jest materialny

• utylitaryzm, użyteczność

• doktryna ewolucjonizmu

• nauka narzędziem w walce o byt

PEDAGOGIKA POZYTYWISTYCZNA

Johan Herbart (1776-1841)

• nauczanie wychowujące - koncepcja cnót człowieka

• założenie, iż człowieka można wychować nauczając go

• koncepcja psychologiczna - przyswajanie wiedzy za pomocą percepcji

W. Rein, W. Drobisch, T. Ziller - Towarzystwo Herbartowskie

Cechy pedagogiki pozytywistycznej:

konserwatyzm uspołecznienie zachowanie ciągłości władza skierowana w dół

intelektualizm uniformizacja nauczyciel funkcjonariuszem nauka pamięciowa

---