Sabine Bernau, ADHD u dorosłych. Poradnik - jak z tym żyć, Kraków 2007

Podsumowania

Część I. Jeden zespół i setki pytań. Informacje na temat ADHD

ADHD to nie nowość

• ADHD nie jest odkryciem czasów nam współczesnych. Istnieje od zawsze.

• Od początku XX wieku ma własną nazwę.

• Od 1937 roku zaburzenie udaje się skutecznie leczyć.

• ADHD wymaga jeszcze wielu badań, mimo wiedzy, którą już posiadamy na jego temat.

ADHD - sytuacja obecna: zaburzenie neurologiczne

• ADHD jest zaburzeniem neurologicznym, występującym wśród dzieci, młodzieży i dorosłych.

• ADHD od początku XX wieku uznawane jest za schorzenie wymagające leczenia.

• Zespół ten uchodził przez długi czas za zaburzenie występujące wyłącznie wśród dzieci i młodzieży.

• Dziś wiemy, że u ok. dwóch trzecich dzieci z ADHD zespół ten utrzyma się również w wieku dorosłym i będzie wymagał leczenia.

• Osoby dorosłe z ADHD powinny, podobnie jak dzieci z tym zaburzeniem, być starannie diagnozowane i poddawane terapii.

ADHD nie musi być fatum: skuteczna terapia

• ADHD jest zaburzeniem, które z powodzeniem poddaje się terapii.

• Terapia musi przebiegać wielotorowo.

• Terapia jest długotrwała, ponieważ jej zadaniem jest zapoczątkowanie procesu tworzenia nowych umiejętności.

Pierwszy krok - przywrócić nadzieję: nie rezygnuj z profesjonalnej pomocy

• Pozbycie się negatywnego obrazu samego siebie wymaga dużego nakładu pracy.

• Poczucie winy, lek, smutek, rezygnacja i gniew to największe przeszkody na drodze do świadomego życia z ADHD.

• Pomoc profesjonalna oraz zrozumienie otoczenia to warunki konieczne do uzyskania poprawy.

ADHD - co na ten temat sądzą specjaliści: zaburzenie neurobiologiczne

• ADHD wywołane jest zaburzeniem neurobiologicznych funkcji mózgu. Następuje zbyt szybki rozpad materiałów przekaźnikowych, przez co zmniejszone jest również ich działanie. Zaburzenie w filtracji i blokadzie bodźców nieistotnych i impulsów prowadzi do osłabienia „filtrów bodźcowych”. To z kolei prowadzi do ograniczenia procesu koncentracji na bodźcach istotnych.

• W niektórych obszarach mózgu występuje niedokrwienie. Ważne odcinki mózgu otrzymują mniejsze ilości glukozy. rezultatem jest brak energii w komórkach nerwowych.

• Dzieci z ADHD maja nieco mniejszą objętość mózgu niż ich rówieśnicy niecierpiący na to schorzenie.

Odziedziczone, a nie nabyte: uwarunkowania genetyczne, przebieg chroniczny

• ADHD jest neurobiologicznym zaburzeniem funkcji mózgu, uwarunkowanym genetycznie.

• Człowiek rodzi się z ADHD - zaburzenie utrzymuje się przez całe życie i przechodzi z pokolenia na pokolenie.

• ADHD jest zaburzeniem chronicznym i zgodnie z dzisiejszym stanem wiedzy nie da się go wyleczyć. Zastosowanie terapii daje jednak duże efekty.

• Objawy ADHD często przysłonięte są objawami chorób towarzyszących.

• Warunkiem osiągnięcia sukcesu w leczeniu jest kuracja medyczna zaburzenia funkcji mózgu przy równoczesnym wielotorowym leczeniu chorób towarzyszących.

• Pomoc w życiu codziennym zamiast nieprzychylnego osądu ma dla pacjenta z ADHD podstawowe znaczenie.

• Spora liczba dzieci z ADHD wyrasta na osoby wymagające skutecznej pomocy nawet w zaawansowanym życiu dorosłym.

• ADHD w różny sposób wpływa na życie wewnętrzne chorego - często są z nim związane zaburzenia psychiczne.

Definicje międzynarodowe jako dyrektywa diagnostyczna: szeroko zakrojona diagnostyka

• Zgodnie z kryteriami obu podręczników diagnostycznych DSM-IV i ICD-10 zaburzenie polegające na braku koncentracji podzielić można na trzy podtypy (formy występowania):

• podtyp z przewagą nadpobudliwości psychoruchowej (wiercipięta),

• podtyp z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi (marzyciel),

• podtyp mieszany, łączący w sobie cechy obu wyżej wymienionych typów.

• Podstawowy objaw ADHD - zaburzenie koncentracji uwagi - występuje we wszystkich formach schorzenia.

• Podczas diagnozowania ADHD należy wziąć pod uwagę inne schorzenia, które mogą wywoływać podobne objawy.

• Diagnostyka jest szeroko zakrojona. Muszą zostać spełnione kryteria diagnozy. Diagnoza wykluczająca ogranicza niebezpieczeństwo pomylenia ADHD z chorobami o podobnych objawach.

• Nie istnieje jeszcze obiektywny proces badawczy umożliwiający postawienie diagnozy pewnej w stu procentach.

Mama lwica albo marzycielka: w jaki sposób ADHD uzewnętrznia się u kobiet: fascynujące i z rozmachem

• U kobiet przeważa ADHD z zaburzeniem koncentracji uwagi (bez nadpobudliwości).

• Estrogeny mogą wpływać wzmacniająco na już istniejące ADHD. Typowe objawy to:

• silnie odczuwany zespół napięcia przedmiesiączkowego,

• migrena podczas miesiączki,

• ekstremalne, trwałe i nieproporcjonalne do prowadzonego trybu życia wyczerpanie,

• zaburzenia snu,

• depresja.

• Dziewczynki przeważnie przystosowują się do życia szkolnego. ADHD charakteryzuje się w tym przypadku słabą konsekracja, marzycielstwem, zapominaniem, i szczególną powolnością.

• Dziewczynki i kobiety ze „spokojnym” przebiegiem ADHD zbyt rzadko poddawane są leczeniu schorzenia.

• Spowolnienie, charakterystyczne dla „marzycieli z ADHD”, może mieć ujemny wpływ na motywację. Osoby takie potrzebują aktywizacji. Wyższy stopień reakcji można osiągnąć tylko za pomocą leków (środków stymulujących).

• Kobiety dotknięte ADHD mogą pomóc wielu osobom, kierując się własną, intuicyjną umiejętnością rozumienia i szczególną wrażliwością. Cechująca je umiejętność aktywnego angażowania się, kreatywność i idealizm sprawiają, że są w stanie osiągnąć o wiele więcej niż można by od nich oczekiwać.

Wojownik z dżungli lub samotny wilk: w jaki sposób ADHD uzewnętrznia się u mężczyzn: przeciętność nie wchodzi w grę

U wielu mężczyzn z ADHD mamy do czynienia z pozostałościami objawów schorzenia. ADHD w takiej formie nie wymaga leczenia.

• Interesujące i ciągle nowe zadania stawiane przed mężczyzną z ADHD zwiększa jego motywację i mogą pomóc mu w utrzymaniu przez cały czas odpowiedniego poziomu koncentracji uwagi, potrzebnego do wypełnienia zadania.

• Mężczyźni z ADHD niewiele mają wspólnego z przeciętnością. Pomimo problemów z koncentracją mają wysokie wymagania i bardzo często są perfekcjonistami.

• Mężczyźni z ADHD:

• są otwarci na bodźce,

• są wrażliwi,

• łatwo poddają się wybuchom emocji,

• nie zawsze potrafią przyjąć krytykę,

• mają wątpliwości dotyczące własnej osoby,

• są kiepskimi słuchaczami,

• często zapominają,

• są kreatywni i wizjonerscy,

• mają dobrze rozwiniętą wyobraźnię,

• mają czułe serce i są sympatyczni,

• pracują z zapałem,

• znajdują nietypowe rozwiązania,

• przy odpowiednim zainteresowaniu tematem potrafią osiągać niezwykłe wyniki.

Część II. Ożywić zasoby. Pomóc samemu sobie

Jak zaakceptować ADHD i konstruktywnie z nim postępować: nadzieja warunkiem zmiany

• Przebudzenie nadziei na własne wyleczenie pomaga osobom cierpiącym na ADHD uruchomić sobie własne, bez wątpienia istniejące, pozytywne zasoby.

• Przebudzenie nadziei oznacza także dawanie samemu sobie jeszcze jednej szansy.

• Nadzieja może być mostem, który pomoże osobom z ADHD przezwyciężyć swe lęki i osiągnąć lepszą jakość życia.

Lepiej panować nad własnymi emocjami

• Miłość do siebie i akceptacja

• Rozmowa z samym sobą

• Słuchać wewnętrznego głosu

• Poznać swe mocne i słabe strony

• Zadawać pytania

• Wyrażać uznanie i chwalić mocne strony

• Wzajemne zrozumienie i konstruktywna rozmowa

• Określ swoje miejsce — Do jakiego podtypu ADHD się zaliczasz

Pozytywne zarządzanie emocjami

• Wahania nastrojów, wybuchy złości, agresywność

• Przełamać negatywne wzorce zachowań

• Myśli jasne i pozytywne

• Porządek, przerwy i myślenie pozytywne kontra wyczerpanie i przeciążenie nadmiarem bodźców

• Ulepszyć organizację i plan działania: Posprzątać i uporządkować

Słabe strony przemienić w mocne: doradztwo - opieka, która zachęca

• Doradca, to ktoś w bliskim otoczeniu, kto troszczy się o osobę z ADHD.

• Doradca pomaga choremu zorganizować sobie czynności dnia codziennego oraz czas wolny.

• Doradca dostarcza neutralnej informacji zwrotnej i pomaga polepszyć spostrzeganie samego siebie przez osobę z ADHD.

• Doradca jest neutralny. Nie twierdzi, że wszystko wie lepiej, ani nie stawia zarzutów.

• Nie przejmuje pracy, którą ma wykonać osoba z ADHD, ani nie podejmuje za nią żadnych decyzji. Udziela tylko pomcy prowadzącej do pracy nad sobą.

• Doradcą może być przyjaciel, kolega albo terapeuta. (Partner życiowy może podjąć się tej roli tylko wtedy, gdy związek jest stabilny, a partner potrafi znieść dodatkowe obciążenia, poza tym osoba ta musi też znać zasady doradztwa i umieć je zastosować).

• Doradztwo jest niezbędne, jeśli:

• zespół występuje w bardzo silnej postaci,

• w terapii rezygnuje się ze stosowania odpowiednich leków,

• osoba cierpiąca na ADHD jest w wysokim stopniu niezorganizowana („messie”, problemy z czasem),

• samokierowanie osoby z ADHD jest w najwyższym stopniu niedostateczne (tendencja zaniedbywania samego siebie, niezdolność do pracy).

Łatwa odwracalność uwagi - jak ją ograniczyć?: dopasowanie wymagań

• Osoby cierpiąca na ADHD, które nie otrzymały jeszcze pomocy medycznej, nie posiadają dostatecznie rozwiniętej umiejętności takiego kierowania swoim zachowaniem, które pasowałoby do danej sytuacji. Dlatego też potrzebują środowiska pracy odpowiadającego ich możliwościom.

• Apele do osób z ADHD dotyczące zrozumienia i zmiany zachowania nie mają sensu, ponieważ ludzie ci mają ograniczoną umiejętność kierowania własnym postępowaniem. Lepiej jest wybrać takie miejsce pracy, które nie stanowiłoby dla osoby z ADHD przeszkody nie do pokonania.

• Osoby z ADHD powinny mierzyć umiejętność dostosowania się do miejsca pracy oraz do swego prywatnego otoczenia wedle indywidualnego potencjału i możliwości. Zanim zaryzykuje się przykre doświadczenie, powinno się poddać miejsce pracy gruntownej analizie.

Część III. Leczenie medyczne

brak krótkich podsumowań

Część IV. Sukces z ADHD

Często partner z ADHD zachowuje się tak:	To jest pozytywne:
- nie słucha, co się do niego mówi, myślami buja w obłokach	- właśnie w tej chwili ma wspaniałe pomysły
- rzadko jest „w całości” obecny przy tym, co robi	- może być tak bardzo zainteresowany, że koncentruje się ponad czynnością
- często działa impulsywnie	- ma intuicyjne wyczucie trendów, zmian, nowych poglądów
- zapomina bardzo wiele rzeczy	- pozwala sobie pomóc, uczy się struktur
- nie doprowadza do końca wielu czynności	- jest pobłażliwy w stosunku do słabości innych ludzi
­- w domu ma nieporządek i chaos	- potrafi odnaleźć wiele rzeczy, posiada swój własny porządek, pozwala sobie pomóc
- często się spóźnia, nie dotrzymuje terminów	- jest skruszony, posiada całą kolekcję budzików, zamawia budzenie przez telefon, zawsze ma przy sobie organizer, uczy się
- ciągle potrzebuje nowych bodźców	- ma ciągle nowe pomysły, plany, w pracy jest motorem napędowym
­- bez reszty pochłaniają go interesujące go tematy - hobby jest czasami ważniejsze niż obowiązki rodzinne	- potrafi zachwycić się tematem, - jeden dzień w tygodniu poświęcony jest wyłącznie rodzinie!
- nagle zmienia zainteresowanie, szuka czegoś nowego	- zawsze znajduje nowe, interesujące tematy, - stara się być konsekwentny
- szybko się nudzi, jest niezadowolony, odczuwa przesyt	- szuka ciągle nowych wyzwań, realizuje je z dużym zaangażowaniem
- jest niecierpliwy i nierówny	- jest w stanie dużo zrobić w ciągu krótkiego czasu
- jest zawsze trochę szybszy od innych	- bardzo dobrze pracuje samodzielnie
- szybko się męczy	- nauczył się odprężać robiąc krótkie przerwy
- jest zaczepny, nie boi się konfrontacji	- podczas terapii zachowań nauczył się sporu konstruktywnego i z przyjemnością stosuje go w życiu
- nadal myli prawą i lewą stronę, robi błędy ortograficzne i rachunkowe	- nie uchyla się od skutków swych braków i potrafi śmiać się z własnych błędów - otrzymuje pomoc, poprawia się
- szybko rozpoznaje inne osoby z ADHD	- chętnie pomaga i z radością uczestniczy w pracach społecznych, wykorzystując swe umiejętności.

---