Nazewnictwo (zobacz też: nomenklatura) to zbiór zasad określający reguły nadawania nazw w danej dziedzinie. Umożliwia standaryzację nazw, pozwalając tym samym na łatwe dodawanie nowych elementów do słownika.
Systematyczne nazewnictwo jest bardzo ważne w chemii (szczególnie w chemii organicznej) oraz biologii (szczególnie w systematyce organizmów żywych).
Nazewnictwo artykułów
Wstęp
Jeśli jesteś użytkownikiem Wikipedii, prawdopodobnie zauważyłeś, że zazwyczaj nazywamy nasze strony nieco inaczej niż tam. Powodem tego jest fakt, że Wikibooks nie jest kopią Wikipedii i nie powinno przekształcać się w encyklopedię, lecz dobrze ukształtowany zbiór podręczników.
Wikipedia jest tak naprawdę jedną, wielką książką, jednak Wikibooks zawiera wiele różnych podręczników. Tak więc nazywanie strony "Spis treści", "Dodatek", "O autorach" powoduje, że nie wiadomo, do jakiej książki dana strona należy. Aby tego uniknąć, nazwy stron na Wikibooks powinny pokazywać, gdzie przynależy dany artykuł. Na przykład napotykając stronę Mikrobiologia/Wstęp wiemy od razu, że należy do podręcznika Mikrobiologia.
[edytuj] Ogólne zasady
Każdy podręcznik powinien mieć możliwie krótką nazwę, która ściśle określa jego zawartość. Najlepiej, by zawierała ona jedynie nazwę zagadnienia, które dana książka porusza.
W tytułach nie stosujemy dwukropków, oraz niestandardowych znaków, typu znaków dodawania, odejmowania, znaku "hash" (krzyżyk - #), etc. Oprogramowanie MediaWiki nie jest w stanie ich obsłużyć w nazwach artykułów, natomiast dwukropek ma specjalne znaczenie. Lepiej unikać stosowania slasha /, gdyż tworzy on podstronę.
Należy pamiętać, że w tytułach wielowyrazowych tylko pierwszy wyraz zaczynamy wielką literą, na przykład Mikrobiologia stosowana, a nie Mikrobiologia Stosowana (wyjątek - Historia Polski).
Przykłady poprawnych tytułów:
Przykłady niepoprawnych tytułów:
Język Angielski od Podstaw
Historia Polski od Mieszka I do Lecha Wałęsy
Mikrobiologia:Wstęp do nauki o mikroorganizmach
Nie należy stosować w nazwach podręczników własnych określeń, specyficznych tytułów, np. "Mój przewodnik po Beskidzie Wyspowym" albo "Trudna sztuka chirurgii". Takie podtytuły mogą się ewentualnie znaleźć na stronie tytułowej lub w spisie treści. Wyjątkiem od tej reguły są tłumaczenie i kopie podręczników, które powstały niezależnie od projektu Wikibooks, na przykład Java - Myśleć jak programista.
Nie skracamy nazw podręczników, nawet gdy są długie. Nie piszemy [[OGLSL/Architektura OpenGL]], lecz pełną nazwę: [[OpenGL Shading Language/Architektura OpenGL]].
Rozdzielanie nazw
Każda strona na Wikibooks jest albo podręcznikiem, albo rozdziałem. Nazwy podręczników były omówione wcześniej, natomiast jeśli strona jest rozdziałem, jej nazwa musi wskazywać, do jakiego podręcznika należy. Nazwa rozdziału na Wikibooks powinna składać się z dwóch części: nazwy podręcznika i nazwy rozdziału.
[edytuj] Konwencja slashów
Konwencja slashów wykorzystuje znak slash /, który w oprogramowaniu MediaWiki automatycznie tworzy podstronę. Podstrony mają samoistnie generowane linki do stron macierzystych, jak na przykład w Wikibooks:Nowy podręcznik miesiąca/głosowanie wrzesień 2005.
[[Książka]]
[[Książka/Rozdział]]
ewentualnie również [[Książka/Rozdział/Podstrona]]
Pamiętaj jednak o tym, że nazwy stron nie mają odzwierciedlać spisu treści - ani w sensie kolejności (nie powinny zawierać numerów) ani hierarchii (pokazując, że rozdział jest częścią większej części podręcznika).
Dodatkowo, możliwe jest krótsze pisanie linków. W artykule Książka możemy zamiast linku [[Książka/Rozdział|Rozdział]] wstawić [[/Rozdział|Rozdział]] albo [[/Rozdział/]]. Inne skrócone linki to: [[../Inny/]] (link do innego rozdziału na tym samym poziomie) oraz [[../]] (link do głównej strony podręcznika z jego rozdziału).
Książki wykorzystujące tę konwencję to na przykład:
[edytuj] Nazewnictwo rozdziałów
W przeważającej większości podręczników kolejność lekcji nie ma znaczenia (na przykład "Chemia nieorganiczna") i kolejne rozdziały nie powinny być numerowane. Nazwa rozdziału ([[Chemia organiczna/Kwasy]]) mówi dużo więcej czytelnikowi, niż sam jego numer ([[Chemia organiczna/Rozdział 1]]). Numeru nie wstawiamy do nazwy rozdziału również dlatego, że może zajść potrzeba zmiany organizacji podręcznika, np. przestawienie rozdziałów.
Od tej zasady można odejść w przypadku książek, w których ważna jest kolejność nauki, w szczególności zaś podręczników językowych.
[edytuj] Hierarchia rozdziałów
Struktura nazewnictwa modułów w obrębie danego podręcznika ma być możliwie najbardziej płaska. To znaczy, że nie tworzymy skomplikowanych, wieloczęściowych nazw modułów w ramach danej książki (np. zamiast Chemia organiczna/ Węglowodory nasycone/Etan powinniśmy napisać Chemia organiczna/Etan).
Nazwy trzyczęściowe można stosować tylko wtedy, gdy istnieje strona podsumowująca każdy dział (czyli Chemia organiczna/Węglowodory nasycone). Taką koncepcję przyjął np. podręcznik Matematyka dla liceum .
[edytuj] Kilka podręczników na ten sam temat
Choć wolimy unikać takich przypadków, może się zdarzyć, że powstaną dwa podręczniki na ten sam temat, których z pewnych powodów nie da się połączyć. Warto zwrócić uwagę, że nie zezwalamy na forki istniejących na Wikibooks podręczników - jeśli chcesz tego dokonać, przykro nam, znajdź sobie na niego inny serwer.
Gdy przypadki takie są jednak naturalne (jak na przykład Java i Java - Myśleć jak programista) trzeba przydzielić obu podręcznikom nazwy, które by je odróżniały. Na razie nie jest to ostatecznie ustalone, ale sugerujemy dodanie po spacji "przydomka" podręcznika.
[edytuj] Szablony i grafiki
Szablony i grafiki ściśle związane z danym podręcznikiem powinny zaznaczać, że są jego częścią.
Dobrze:
[[Szablon:Hiszpański/Dialog]]
[[Grafika:Niemiecki-Okładka.jpg]]
Źle:
[[Szablon:Hiszpański dialog]]
Natomiast grafiki i szablony używane w całym serwisie używają prostych nazw:
[[Szablon:Uwaga]]
[[Grafika:25%.png]]
[edytuj] Aneksy
Aneksy do podręczników, które mogą być wykorzystane w innych książkach, rozpoczynamy ciągiem znaków "Aneks: ". Tytuł aneksu ma być możliwie treściwy i najdokładniej odnoszący się do omawianego zagadnienia. Należy unikać zwyczajowych określeń.
Definicję aneksu "Aneks:" i tytuł aneksu przedzielamy znakiem spacji.
Przykłady:
[edytuj] Ułatwienia
Użycie konwencji slashów znacznie ułatwia pisanie spisu treści. Zamiast pisać odnośnik [[Książka/Rozdział|Rozdział pierwszy]] można napisać [[/Rozdział|Rozdział pierwszy]]. Można też napisać jeszcze krócej: [[/Rozdział/]].
Można też użyć krótkich linków do innych rozdziałów: na stronie Książka/Rozdział1 możemy dać link do Książka/Rozdział2 w ten sposób: [[../Rozdział2/]].
[edytuj] Poprawianie konwencji nazewniczej
Zmiana sposobu nazewnictwa rozdziałów w podręczniku nie jest łatwa - najczęściej konieczne jest przenoszenie wielu stron i poprawienie wielu linków. Dlatego też najlepiej nie robić tego ręcznie, lecz użyć tsca.bota, który automatycznie przenosi strony i poprawia linki (nie widać tego w wykazie ostatnich zmian, ponieważ jest botem) - na jego stronie znajduje się wyjaśnienie, jak nadesłać zlecenie do jego autora, tsca.
[edytuj] Historyczne konwencje nazewnicze
[edytuj] Konwencja dwukropków
Konwencja ta zakładała użycie dwukropka (bez spacji). Jednak ze względu na potrzębę ujednolicenia konwencji nazewnictwa, konwencja ta jest przestarzała i nie należy z niej korzystać. Starsze podręczniki, które wykorzystują tę konwencję, z biegiem czasu zostaną przekształcone na konwencję slashów.
[edytuj] Inne konwencje
W Wikibooks można też spotkać inne konwencje, będące historycznymi zaszłościami lub błędami.
[[Książka: Rozdział]] - dwukropek-spacja, poprzednio obowiązująca reguła, często spotykana
[[Rozdział (Książka)]] - wzorem ujednoznacznienia z Wikipedii, nigdy nie była zalecana i może powodować kłopoty z automatycznym przetwarzaniem książek
[[Książka Rozdział]] - rozdzielanie spacją
[[Rozdział]] - konwencja rodem z Wikipedii, w zasadzie takie strony dobrze jest poprawiać
Zaszłością jest też wstawianie działu wiedzy do nazwy podręcznika (Programowanie:C, Programowanie:Pascal) itp. Nowe podręczniki raczej nie powinny używać tej konwencji. Zdecydowanie lepiej jest na przykład nazwać podręcznik Nemerle niż Programowanie:Nemerle.