Podstawa programowa edukacji filozoficznej w gimnazjum

Edukacja filozoficzna. Ścieżka edukacyjna - gimnazjum.

[Spis treści]

Cele edukacyjne 1. Wdrażanie do refleksji i logicznego myślenia. 2. Kształtowanie wrażliwości moralnej. 3. Zachęcanie do bliższego i głębszego poznania samego siebie. 4. Pogłębianie rozumienia rzeczywistości. Zadania szkoły 1. Ukazanie filozofii jako: 1) "umiłowania mądrości", 2) zachęty do zadawania zasadniczych pytań, 3) drogi wiodącej do lepszego poznania prawdy, 4) jednego z fundamentów klasycznej kultury. 2. Sprzyjanie intelektualnemu rozwojowi ucznia. 3. Zwracanie uwagi na : 1) specyfikę myślenia filozoficznego, 2) różnicę między światem rzeczywistym a światem fantazji. 4. Ukazywanie roli naturalnego zdziwienia jako początku filozoficznego poznania. 5. Pomaganie w odpowiedzi na podstawowe pytania, dotyczące szczególnie sensu życia ludzkiego. 6. Zaprezentowanie przykładów najważniejszych osiągnięć filozofii. 7. Pomoc uczniom w odkrywaniu własnej tożsamości. Treści nauczania 1. Starożytne wezwanie: "Poznaj samego siebie" a zawsze aktualne pytania: Kim jestem? Skąd przychodzę? Dokąd zmierzam? Jaki jest sens życia ludzkiego? 2. Filozofia jako "umiłowanie mądrości". 3. Starożytna Grecja jako miejsce narodzenia filozofii. 4. Najwybitniejsi przedstawiciele filozofii starożytnej: Sokrates, Platon, Arystoteles. 5. Klasyczna definicja prawdy. Poszukiwanie prawdy przez stulecia. 6. Przykłady wykorzystania klasycznej wiedzy filozoficznej do analizy współczesnych problemów. 7. Ogólna prezentacja dyscyplin filozoficznych. 8. Filozofia a nauki szczegółowe. 9. Koncepcja człowieka jako osoby, a więc istoty rozumnej, wolnej i zdolnej do poznania prawdy i dążącej do dobra. 10. Przykłady podstawowych i ponadczasowych prawd filozoficznych jako części duchowego dziedzictwa ludzkości. Osiągnięcia 1. Znajomość najważniejszych pytań i pojęć filozoficznych. 2. Rozumienie człowieka jako bytu osobowego. 3. Lepsze rozumienie siebie i drugiego człowieka. 4. Umiejętność przedstawienia krótkiej charakterystyki dokonań Sokratesa, Platona i Arystotelesa. 5. Umiejętność analizy filozoficznej przeprowadzonej na dowolnym przykładzie. 6. Umiejętność filozoficznego określenia prawdy, wolności i innych wartości. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 6 listopada 2003 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

Edukacja filozoficzna w gimnazjum

Człowiek jako byt osobowy; istota rozumna, wolna, zdolna do poznania prawdy, dążąca do dobra

Program nauczania "Edukacja filozoficzna w gimnazjum" skupia się wokół następujących tematów:
1. Poznaj samego siebie
2. Starożytna Grecja jako miejsce narodzenia filozofii
3. Klasyczna definicja prawdy; poszukiwanie prawdy przez stulecia
4. Wokół wartości

Ścieżka filozoficzna jest skoncentrowana wokół fundamentalnych wartości, istotnych dla człowieka każdej epoki.
Ma skłonić uczniów do autorefleksji i stopniowej zmiany niewłaściwych postaw w zakresie przyjętej i realizowanej przez nich hierarchii wartości.

Poznaj samego siebie Przedmiot Temat Zagadnienia Klasa Język polski Jaki jestem? Kim jestem?  Moje korzenie - spojrzenie w przeszłość (historia rodziny, drzewo genealogiczne)  Moje miejsce w rodzinie, szkole Klasa I Lekcja wychowawcza Właściwe wzorce osobowe Potrzeba refleksji nad sobą: Kto jest dla mnie wzorem, autorytetem? Dlaczego? Klasa I Lekcja wychowawcza Przyczyny konfliktów w klasie i szkole oraz sposoby zapobiegania im  Typy konfliktów w klasie i szkole  Dynamika konfliktu  Zapobieganie konfliktom Klasa II Lekcja wychowawcza Przeciwdziałanie postawom egoistycznym  Postawa egoistyczna i altruistyczna  Zachowania egoistyczne w szkole - jak im przeciwdziałać? Klasa III Religia Po co żyć?  Sens życia ludzkiego  Potrzeba zadawania pytań egzystencjalnych  Pytanie o sens życia jako jedno z zasadniczych pytań filozoficznych Klasa I Religia  Moje wady i zalety  Być sobą - to znaczy kim?  Potrzeba samooceny i konieczność stawania "w prawdzie",br>  Polemika z nieprawidłowym pojmowaniem hasła: "Być sobą", które prowadzi często do relatywizowania wartości Klasa II Historia Greccy "miłośnicy mądrości" jako pierwsi poszukiwacze celu i sensu istnienia  Powstanie filozofii w Grecji  Poglądy filozofów greckich dotyczące człowieka i świata Klasa I Starożytna Grecja jako miejsce narodzenia filozofii Przedmiot Temat Zagadnienia Klasa Język polski Dziedzictwo przeszłości: starożytność Korzenie kultury europejskiej: Biblia i mitologie Klasa I Religia Eksplozja ewangelizacji  Spotkanie z kulturą grecko-rzymską w "pełni czasów"  Trudności w głoszeniu orędzia ewangelicznego z powodu charakterystycznej mentalności ludzi świata grecko-rzymskiego Klasa I Klasyczna definicja prawdy; poszukiwanie prawdy przez stulecia Przedmiot Temat Zagadnienia Klasa Lekcja wychowawcza Wartość ideałów w życiu młodzieży  Kto to jest idol?  Kryteria wyboru wartościowego ideału Klasa I Lekcja wychowawcza Potrzeba szczerości i kultury słowa Kultura komunikowania się na co dzień; szczerość w kontaktach międzyludzkich Klasa II Lekcja wychowawcza Wartość prawdy w życiu człowieka  Prawda jako wartość najwyższa  Czy zawsze należy mówić całą prawdę?  Czy warto być prawdomównym? Klasa III Język polski  Dualizm wartości: dobra - zła, piękna - brzydoty, życia - śmierci, prawdy - kłamstwa  Ponadczasowe prawdy filozoficzne (np. w sentencjach) jako dziedzictwo kulturowe przeszłości  Świat wartości współczesnego Polaka i Europejczyka  Aforyzmy myślicieli i filozofów jako wspólne dziedzictwo ludzkości Klasa III Historia Wokół rzymskich powiedzeń, sentencji i prawd  Ponadczasowość myśli starożytnych Rzymian  Owidiusz  Seneka Klasa I Historia W walce o prawa i wolności, filozofia oświecenia, "wiek rozumu"  Powstanie i rozwój racjonalizmu, naturalizmu, ateizmu  Wolter, Rousseau, Franklin Klasa II Religia  Świat stworzony przez Boga jest dobry  Wobec wyzwania rozumu  Biblijny poemat o stworzeniu, stworzenie świata "z niczego"  Wiara i rozum - dwie uzupełniające się drogi poznania rzeczywistości Klasa I Religia Wykroczenia przeciwko prawdzie Związek prawdy z miłością, wierność prawdzie, prawdomówność, dochowanie tajemnicy Klasa II Religia Kościół wobec problemu prawdy  Wartość prawdy  Sceptycyzm, agnostycyzm, relatywizm Klasa III Geografia Ziemia we Wszechświecie  Połączenie naukowych teorii dotyczących powstania świata z przekazem biblijnym (stworzenie świata przez Boga - Wielki Wybuch)  Połączenie naukowych teorii dotyczących powstania człowieka z przekazem biblijnym (stworzenie człowieka przez Boga - ewolucja darwinowska) Klasa I Fizyka Prawdziwość hipotezy o cząsteczkowej budowie ciał  Definicja i poszukiwanie prawdy  Poglądy na budowę materii od starożytności do współczesności  Rola eksperymentu w potwierdzaniu hipotez naukowych Klasa II Chemia Atom - od Demokryta do współczesności  Atom w starożytności  Teoria atomistyczna J. Daltona  Współczesna teoria budowy materii Klasa I Czym są wartości? Wartości powodują, że ludzie mają motywację do działania. Wyznaczają kierunek działań i nadają im sens. Niektórzy ludzie czują się zagubieni, ponieważ nie potrafią określić, co ma dla nich znaczenie, na czym polega wartość, którą chcieliby realizować w życiu. Przedmiot Temat Zagadnienia Klasa Język polski Poszukiwanie wartości w domu, szkole, środowisku  Ideał rodziny a współczesne modele rodzin  Prawa i obowiązki ucznia Klasa I Język polski  Człowiek jako istota rozumna, wolna, poszukująca  Umiejętność wartościowania w sferze etyki i estetyki  Władca - poddany  Wiara, nadzieja, miłość  Kanon piękna w sztuce i życiu Klasa II Wiedza o społeczeństwie  Hierarchia wartości społecznych i politycznych  Współczesne powinności obywatelskie  Definicja wartości  Pojęcie systemu wartości społecznych  Prawa i obowiązki obywatelskie w świetle konstytucji Klasa II Lekcja wychowawcza  Wierność zasadom jako istotna wartość wychowawcza  Amoralność zasady: "Cel uświęca środki"  Zasady, którymi kierujemy się na co dzień  Umiejętność bycia wiernym przyjętym zasadom  Czy wolno osiągać zamierzony cel za wszelką cenę? Klasa I Lekcja wychowawcza  Doniosłość hierarchii wartości dla kształtowania właściwych stosunków międzyludzkich  Pomoc koleżeńska  Wartości - wyznaczniki naszego postępowania  Skąd czerpiemy wartości, którymi kierujemy się w życiu?  Kształtowanie hierarchii wartości  Co to znaczy "być koleżeńskim" i "nie być koleżeńskim"?  Pomoc koleżeńska w klasie Klasa II Lekcja wychowawcza  Wolność i odpowiedzialność w życiu klasy i szkoły  Postawa tolerancji w życiu klasy i szkoły  Czym jest prawdziwa wolność?  Związek wolności i odpowiedzialności  Tolerancja a wierność własnym zasadom  Tolerancja "bez granic"? Klasa III Religia Człowiek stworzony do szczęścia  Stworzenie człowieka jako osoby  Szczególna godność człowieka  Wolność "od..." i wolność "do..." Klasa I Religia Jak poznać, co jest dobre?  Pojęcie sumienia  Wierność nakazom sumienia Klasa II Religia Oblicza tolerancji  Niewłaściwe rozumienie tolerancji; prymat wartości moralnych, zwłaszcza prawdy i dobra  Rzeczywista tolerancja jako wyraz szacunku wobec człowieka Klasa III Historia W służbie Boga i Kościoła - człowiek średniowiecza  Średniowieczni asceci  Ideały rycerskie  Św. Tomasz z Akwinu - jego wizja świata Klasa I Historia "Jestem człowiekiem i nic, co ludzkie nie jest mi obce" - renesansowa wizja człowieka i świata  Powstanie humanizmu  Wielcy twórcy renesansu i ich poglądy na świat Klasa II Podsumowanie ma się opierać na twórczości własnej uczniów, np.  wiersze na temat wolności,  reklama prawdy,  ilustracje do wybranych sentencji i aforyzmów,  kolaż na temat wybranych i realizowanych wartości,  opowiadania, zawierające istotne wskazówki życiowe,  przedstawienie właściwej hierarchii wartości ("piramida wartości"),  puzzle plakatowe na temat dobra i zła itp.,  parafraza wybranych tekstów na temat dobra lub miłości,  praca metodą synektyki nad tematem "poznawanie świata". Podsumowanie ma się odbywać głównie podczas lekcji wychowawczych. Prezentacja prac będzie miała miejsce podczas Święta Szkoły.

1

---