Międzynarodowa polityka celna
Przedstaw pojęcie cła
Cło - opłata ciążąca na towarach przywożonych z zagranicy w związku z przekraczaniem przez ten towar granicy celnej lub unii celnej
Funkcje cła w ujęciu historycznym
Głównie funkcja fiskalna jak również ewidencyjną.
Funkcje cła w ujęciu współczesnym
Funkcja ochronna przed nadmierną konkurencją oraz funkcja socjalna dot. ochrony produkcji
Na czym polega polityka celna?
Polityka celna - całokształt środków celnych, para celnych i poza celnych, którymi posługują się poszczególne państwa i związki państw w swojej zagranicznej polityce gospodarczej. Jest instrumentem wspierającym ingerencję cenową. Może chronić producentów wewnętrznych (poprzez np. wysokie cła wwozowe - wtedy nazywana jest osłonową polityką celną) lub poddać ich międzynarodowej konkurencji.
Rodzaje stawek celnych
Stawki celne:
ad valorem - od wartości; ustalane są one w procentach wartości celnej towaru
ad spetiem - specyficznymi; ustalane w jednostkach pieniężnych w stosunku do jednostek miary, kilograma, metra, sztuki itp.
Kombinowane - mieszane/alternatywne; kombinacja dwóch powyższych stawek wymierzana od wartości jak i od ilości i sumuje się te wielkości
Co to są środki para celne (para taryfowe)?
Środki para celne pełnią rolę podobną do cła importowego, formalnie nie będąc cłem. Opłaty para celne to np.:
opłaty wyrównawcze
podatki importowe
depozyty importowe
opłaty manipulacyjne
Co to są środki poza celne (poza taryfowe)?
Środki poza celne są to środki polityki handlowej nie powodujące bezpośrednich skutków finansowych, np.:
ograniczenia techniczne w handlu
ograniczenia dewizowe
ograniczenia wynikają z przepisów weterynaryjnych, sanitarnych i fitosanitarnych
Jak doszło do powstania GATT?
Po II wojnie światowej w celu stworzenia/ułożenia porządku światowego został powołany GATT. Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT) podpisane w Genewie w październiku 1947 porozumienie dotyczące polityki handlowej. Układ Ogólny GATT wszedł w życie 1 stycznia 1948 roku. Tymczasowy układ poprzedzający powstanie Międzynarodowej Organizacji Handlowej (ITO). Brak zgody między państwami niepozwalający na wejście w życie statusu ITO, przedłużył obowiązywanie układu GATT do 31 grudnia 1994. Organizacja ta miała być - obok wcześniej utworzonych Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego (1944) - trzecią instytucją międzynarodową ułatwiającą współpracę gospodarczą między krajami. Podstawowym zadaniem GATT była liberalizacja handlu międzynarodowego (kontrola, usuwanie przeszkód stojących na drodze rozwoju współpracy, koncyliacja). Swoje funkcje GATT spełniał przede wszystkim poprzez organizowanie tzw. rund negocjacyjnych. Jednym z najważniejszych efektów funkcjonowania GATT było 10-krotne obniżenie przeciętnego poziomu ceł.
GATT nie jest organizacją międzynarodową.
Przedstaw historię i działalność WTO
Światowa Organizacja Handlu (WTO) - organizacja międzynarodowa z siedzibą w Genewie. WTO stanowi kontynuację Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT), została powołana w 1994 w Marrakeszu (Maroko), w ramach tzw. rundy urugwajskiej GATT.
Światowa Organizacja Handlu rozpoczęła działalność w 1995, po upadku muru berlińskiego. Polska była jednym z państw założycielskich. Głównym zadaniem WTO jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej. Kraje przystępujące do WTO zobowiązane są do dostosowania wewnętrznego ustawodawstwa do norm Światowej Organizacji Handlu oraz udzielania koncesji handlowych podmiotom zagranicznym. Oznacza to iż głównym zadaniem WTO jest wytyczanie standardów handlowych i celnych na świecie.
Przedstaw zarys działalności Światowej Organizacji Ceł
Światowa Organizacja Ceł (Rada Współpracy Celnej) jest jedyną międzynarodową organizacją, która zajmuje się wyłącznie sprawami celnymi. Jej zadaniem jest podniesienie skuteczności w działaniach oraz sprawności służb celnych. Współpracuje z wieloma znanymi organizacjami międzynarodowymi. Jej opinie w sprawach celnych są wysoko cenione.
Przedstaw zarys działalności UNCTAD
Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) została powołana w 1964 roku. Organizacja jest organem Zgromadzenia Ogólnego ONZ, które ma na celu całościowe ujęcie zagadnień związanych z handlem, rozwojem i pokrewnymi tematami w obszarach inwestycji, finansów, technologii, rozwoju przedsiębiorczości i zrównoważonego rozwoju. Cele te realizowane były przez 4 lata wspólnie z GATT w ramach powołanego w 1964 r. Międzynar. Centrum Handlowego. Jednak faktycznie problemy różnic Północ-Południe nie zostały rozwiązane, a UNCTAD pozostała forum konsultacji i wymiany informacji.
Przedstaw zarys polityki celnej USA
W USA mamy do czynienia z najwyższym poziomem taryfy celnej na towary najwyżej przetworzone. Średnie cła płacone w USA przez eksporterów z krajów ubogich sięgają kilkunastu procent, podczas gdy producenci z państw bogatych płacą najwyżej ok. 1 proc. A przy okazji kryzysu, jaki wywołały nowe amerykańskie cła ochronne na stal, okazało się, że polityka celna USA uprzywilejowuje bogatych.
USA do lat 80-tych roku utrzymało prawie wszystkie ograniczenia w dostępie do rynku amerykańskiego. Udział handlu zagranicznego w gospodarce USA był marginalny ok. 3-4%. Okres 1944-80 to okres zwiększenia roli USA w gospodarce światowej. W połowie lat
50-tych eksport USA był 2-krotnie większy niż eksport EWG, a w połowie lat 70-tych eksport
EWG był 2,5 raza większy niż eksport USA. Świadczy to o bardzo wolnym rozwoju eksportu
USA, jednocześnie tempo wzrostu gospodarczego USA systematycznie malało.
Przedstaw zarys polityki celnej UE
Zarys polityki celnej UE to: harmonijny, zrównoważony i stały rozwój działalności gospodarczej oraz stały i nie inflacyjny wzrost dokonań gospodarczych. Jego realizacja powinna nastąpić w drodze ustanowienia wspólnego rynku oraz unii gospodarczej i walutowej, a także poprzez realizację wspólnych polityk lub działań. Ważne jest także podnoszenie atrakcyjności UE dla inwestycji przemysłowych.
Przedstaw zarys polityki celnej Japonii
Japonia w latach 1944-74 miała okres najbardziej dynamicznego rozwoju. Dążyła do liberalizacji rynków zagranicznych dla własnego eksportu, konsekwentnie ograniczała dostęp na swój rynek eksportu z krajów wysoko rozwiniętych, szczególnie dla towarów konsumpcyjnych i żywności, natomiast konsekwentnie otwierała dostęp na rynek surowców, paliw i technologii. W zagranicznej polityce ekonomicznej Japonii jak i USA znaczą rolę odgrywało państwo, w Europie zachodniej rolę taką odgrywały przedsiębiorstwa.
W 1995 roku podpisano porozumienie, znoszące limity importu ryżu ze Stanów Zjednoczonych do Japonii. Ograniczenie protekcjonistycznych obostrzeń nie było łatwe do przeforsowania - dla Japończyków utrzymanie limitów było sprawą honoru, gdyż postrzegali oni swój ryż za lepszy jakościowo od surowca pochodzącego z importu. Co ciekawe, głosy sprzeciwu wobec liberalizacji handlu pojawiały się nie tylko ze strony japońskich producentów ryżu, lecz także ze strony konsumentów (mimo że cena ryżu na japońskim rynku kilkakrotnie przewyższała cenę na rynku międzynarodowym!).
Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Handlu, od chwili porozumienia Japonia jest zobowiązana do importu ponad 750 tys. ton ryżu rocznie z takich krajów jak np. Stany Zjednoczone czy Tajlandia. Jednak dużym problemem dla krajów eksportujących ryż do Japonii są wysokie cła (kilkaset procent wartości surowca), które całkowicie pozbawiają ceny importowanego ziarna konkurencyjności.
Największe kontrowersje wzbudza jednak fakt, że Japończycy są pod względem produkcji ryżu w dużym stopniu samowystarczalni i narzucona przez WTO ilość importowanego surowca nie jest im po prostu potrzebna. W rezultacie spora część ziarna gnije lub jest przeznaczana na karmę dla zwierząt. Co więcej, Japonia nie może eksportować nadwyżki surowca bez zgody innych państw należących do organizacji.
Na czym polega polityka przemysłowa i jaką rolę odegrała w rozwoju tzw. tygrysów azjatyckich?
Polityka przemysłowa jest wyrazem polityki państwa w zakresie przemysłu, pozwalającej na
kształtowanie prawa gospodarczego, treści umów międzynarodowych i budżetów rocznych, stanowi podstawę działań gospodarczych w kraju w dziedzinie przemysłu, co z kolei warunkuje pozyskanie przedsiębiorców krajowych i kapitału zagranicznego.
Tygrysy Azjatyckie np.: Korea Południowa, Tajwan, Singapur, Malezja, Hongkong.
Polityka przemysłowa pozwoliła dokonać selektywnego rozwoju kilku wybranych branż produkcji, które charakteryzowały się wysokim stopniem skomplikowania oraz pracochłonnością. Niskie płace i potrzeby bytowe sprzyjał szybkiemu wzrostowi PKB. W związku z tym była potrzebna wysoka ochrona celna tej produkcji oraz wysoki stopień ingerencji państwa w działalność produkcyjną i eksportową.
Na czym polegają preferencje celne w ramach GSP?
Generalny System Preferencji Celnych (GSP) Unii Europejskiej został stworzony w 1968r. Założeniem tego systemu jest udzielanie przez kraje unijne preferencji celnych wszystkim krajom rozwijającym się i najmniej rozwiniętym, w myśl hasła ”Rozwój poprzez handel”. Preferencje celne w ramach ww systemu nie są wzajemne. Stosowany przez Wspólnotę system GSP przewiduje weryfikację listy krajów objętych tym systemem poprzez usunięcie danego kraju/obszaru celnego z listy beneficjentów systemu (tzw. „graduation”). Usunięcie to może nastąpić, gdy dany kraj osiągnie określony poziom eksportu towarów przemysłowych lub rozwoju gospodarczego, mierzony wartością PKB na głowę mieszkańca. Kraj ten musi spełniać jeden z powyższych warunków przez kolejne 3 lata, przy czym nie musi być to ten sam warunek w poszczególnych okresach.
Stosowanie preferencji w ramach GPS obarczone jest dużym zakresem uznaniowości. Wystarczy, że marża preferencji jest jednostronnie ustalana przez państwo je stosujące, a większości przypadków preferencyjnym stawkom celnym towarzyszą dodatkowe instrumenty w postaci tzw. pułapów. Lista państw uprawnionych do korzystania z preferencji jest jednostronnie ustalana przez państwa je stosujące.
Scharakteryzuj politykę celną państw rozwijających się
Początkowo była to grupa państw słabiej rozwiniętych gospodarczo, która solidarnie wystąpiła z postulatem uzyskania pomocy w rozwoju gospodarczym m.in. przez zmianę i nowe ukształtowanie międzynarodowych stosunków gospodarczych. Grupa ta na I Konferencji Handlu i Rozwoju (UNCTAD) w Genewie w 1964 r. liczyła 77 państw i przyjęła nazwę "Grupa 77". Następnie liczba państw rozwijających się rosła, a obecnie liczy ona przeszło 100 państw. Grupa ta jest bardzo zróżnicowana. Należą do niej np. arabskie państwa naftowe o bardzo wysokim poziomie dochodu narodowego na mieszkańca i bardzo biedne śródlądowe państwa afrykańskie; państwa o rozwiniętym przemyśle, jak niektóre państwa Ameryki Łacińskiej, i państwa o prymitywnej gospodarce, zupełnie pozbawione przemysłu.
System polityki celnej państw rozwijających się jest uzależniony od ogólnej sytuacji gospodarczej poszczególnych państw, orientacji politycznej ich rządów oraz położenia geograficznego. Państwa prowadzą politykę liberalną, politykę substytucji importu, aktywną politykę celną (bazującą na polityce przemysłowej) politykę celną będącą funkcją polityki fiskalnej albo politykę pełnej reglamentacji handlu zagranicznego.
Jaką rolę odgrywało cło w PRL?
Do 1976 r. Polska należała do nielicznych państw świata, które nie stosowały taryfy celnej w obrocie handlu zagranicznego. Mieliśmy w tym czasie do czynienia z monopolem handlu zagranicznego. Wszystkie stawki celne w taryfie celne przywozowej zostały ustalone procentowo ad valorem w zależności od stopnia przetworzenia towaru/produktu.
Jak przebiegała transformacja polskiego systemu celnego?
Od 1 stycznia 1990 r. do obrotu polskiego weszło cło jako główny element sterowania importem. Obrót towarowy z zagranicą został dozwolony każdemu na równych prawach zachowaniem warunków i ograniczeń prawnych i umów międzynarodowych. Stawki celne zostały ustalone przez Radę Ministrów. Umowa o handlu i współpracy gospodarczej oraz handlowej ze Wspólnotą Europejską normalizowała stosunki z Unią Europejską. Zgodzono się na obniżenie przez Polskę stawek celnych na niektóre towary.
Przedstaw historię polskiej polityki celnej wobec UE
Od negocjacji w czasach PRL do przystąpienia do Unii w 2004 r. Polskę jak i większość krajów przystępujących później do Unii obowiązywał okres przejściowy w celu przystosowania swojej gospodarki. Wprowadzono również konkretne wytyczne dotyczące ceł importowych na towary pochodzące ze Wspólnoty. Wprowadzono również strefę wolnego handlu między Polska a WE w odniesieniu do wyrobów przemysłowych. Import artykułów rolno-spożywczych został objęty skomplikowanym systemem preferencji
Jaki wpływ może wywierać Polska na politykę celną UE?
Po przyjęciu przez Unię Europejską systemu Shengen Polska ma bardzo ważną rolę sprawowania służby celnej na granicy wschodniej Unii w celu tworzenia jednolitego rynku wewnętrznego. Polska tak jak każde Państwo Członkowskie ma prawo współkształtować politykę celną, politykę handlową, ujednolicać narzędzia polityki eksportowej i środków ochronnych.
Polityka celna a globalizacja
Globalizacja - proces powstawania jednolitego rynku wspólnego. Polityka celna powinna sprzyjać jednolitemu rynkowi. Zbyt protekcjonistyczne działania nie sprzyjają temu. Udało się natomiast obniżyć poziom polityki celnej na całym świecie dot. kosztów.
Polityka celna a regionalna integracja europejska
Nie było by integracji europejskiej bez polityki celnej. Integracja w polityce celnej jest najdalej zaawansowanym obszarem działań całej Unii.
Wiodące ekonomicznie państwa świata a kierunki handlu światowego
Państwa Unii Europejskiej, USA, Japonia, Chiny, Indie, Kanada, Australia. Wszystkie te państwa oraz pozostałe kraje są zainteresowane rozwojem handlu światowego, choć każde z nich ma jednak inny pogląd w jaki sposób ten rozwój ma wyglądać.
Rola organizacji międzynarodowych w standaryzacji rozwiązań prawnych w sferze celnej
WTO rozwiązuje większość problemów dotyczących handlu, jak również w sprawach ze sfery celnej. Taką organizacją jest również Europejska Komisja Gospodarcza czy Komisja Gospodarcza ds. Azji i Dalekiego Wschodu.
Światowy kryzys finansowy a liberalizacja handlu światowego
Światowy kryzys finansowy cały czas zagraża gospodarce i polityce. Światowa liberalizacja handlu światowego będzie nadal trwać ze względu na niezbędny rozwój poszczególnych państw oraz uchronienie się przed większym kryzysem.
3