Sławomir Zakłos
Wysłodki buraczane
Produktem ubocznym z przemysłu cukrowniczego pozostają wysłodki buraczane, które są chętnie zjadane przez bydło oraz odznaczają się dobrą strawnością. Dotychczas wysłodki najczęściej dostępne były w postaci mokrej (10-12% s.m.), co niosło za sobą też szereg negatywnych cech, takich jak:
zbyt niska zawartość energii,
duże wyciekanie soku kiszonkowego,
wysokie straty podczas kiszenia,
trudności z ubiciem,
gorszy proces fermentacji (wyższa zawartość kwasu octowego i masłowego).
Powoduje to, że krowy są w stanie pobrać ich 10-20 kg świeżej masy dziennie, co odpowiada 2-3 kg suchej masy. Tych negatywnych cech nie posiadają wysłodki prasowane, które powstają w wyniku odwodnienia wysłodków mokrych i zawierają ok. 22% suchej masy. Wysłodki prasowane produkowane są w cukrowni przy temperaturze 50-60°C i po przywiezieniu gdy są jeszcze ciepłe należy je zakiszać. Doskonale przy ich zakiszaniu sprawdza się preparat Sano Labacsil, który ogranicza straty i podwyższa wartość pokarmową kiszonki. Zakiszać należy w silosach przejazdowych ze ścianami bocznymi, na pryzmach lub w rękawach foliowych. Wysłodki powinny być dobrze ubite (najlepiej sprawdza się traktor z kołami bliźniaczymi) i przykryte szczelnie folią. Po 4-6 tygodniach nadają się do skarmiania.
Wysłodki prasowane wykazują szereg takich zalet jak:
• duża koncentracja energii w 1 kg s.m.,
• mała zawartość węglowodanów strukturalnych (NDF, ADF, włókno sur.),
• duża zawartość pektyn (fermentacja w żwaczu),
• białko o umiarkowanym rozkładzie w żwaczu,
• cenny skład aminokwasowy białka (lizyna),
• poprawia bilans energetyczny w żwaczu,
• wpływa pozytywnie na zawartość białka w mleku,
• duża zawartość wapnia (laktacja),
• dobra smakowitość (mała wartość wypełnieniowa).
Dobra smakowitość i wyższa zwartość energii wysłodków prasowanych powodują, że krowy mogą pobrać ich nawet do 30 kg, co odpowiada ok. 7 kg suchej masy. Można powiedzieć, ze wysłodki prasowane, to pasza objętościowa o jakości paszy treściwej. Dzięki temu, ze zawierają mniej wody można je ubijać oraz zmniejsza się koszt transportu, gdyż wozi się mniej wody. Ponadto są bardziej przyjazne dla środowiska, gdyż podczas zakiszania nie dochodzi do wyciekania soków. Można je doskonale zakiszać w rękawach foliowych, wówczas straty składników są najmniejsze. Wysoka wartość pokarmowa sprawia, że wysłodki prasowane korzystnie wpływają na wydajność krów.
Niestety każdy medal ma dwie strony, dlatego wysłodki prasowane nie mogą być stosowane w każdych warunkach. Duża zawartość wapnia sprawia, że nie powinno się ich stosować w żywieniu krów zasuszonych, a dla krów mlecznych konieczny jest dodatek premiksu z większą zawartością fosforu (13%) - Optima 30. Natomiast 22% suchej masy ogranicza ich udział jako znaczącego komponentu w żywieniu systemem TMR (To-tal Mixed Ration). Mimo tych pewnych niedogodności wysłodki prasowane są jak najbardziej pożądane w żywieniu krów mlecznych (tab. 2). Duża ich smakowitość sprawia, że nawet w najbardziej wydajnych oborach znajdują szerokie zastosowanie,
Tab. 1 Wartość pokarmowa: wysłodki prasowane, kiszonka z traw i kukurydzy
Wartość w 1kg suchej masy |
Sucha masa (g) |
Energia NEL MJ |
Białko ogólne (g) |
Włókno (g) |
Wapń (g) |
Fosfor (g) |
Wysłodki prasowane |
220 |
7,4 |
111 |
208 |
9,0 |
0,9 |
Kiszonka z traw |
400 |
6,1 |
165 |
260 |
6,9 |
3,8 |
Kiszonka z kukurydzy |
300 |
6,4 |
85 |
210 |
4,0 |
2,4 |
Tab. 2 Przykładowe dawki (kg) dla krów o wydajności 15, 20 i 25 kg mleka
Wydajność |
15 kg |
20 kg |
30 kg |
||||||
Wysłodki prasowane kisz. |
15 |
15 |
15 |
15 |
15 |
15 |
15 |
15 |
15 |
Kiszonka z kukurydzy 30% |
30 |
- |
15 |
30 |
- |
15 |
30 |
- |
15 |
Kiszonka z traw 35% |
- |
22 |
15 |
- |
28 |
15 |
- |
30 |
15 |
Śruta zbożowa |
- |
2 |
0,5 |
2 |
3 |
2 |
3 |
5 |
3 |
Protamino KM |
1 |
- |
0,5 |
1 |
- |
1 |
1,5 |
- |
1,5 |
Optima 30 |
0,05 |
0,15 |
0,1 |
0,05 |
0,15 |
0,1 |
0,1 |
0,2 |
0,1 |
Źródło: „Wysłodki prasowane w żywieniu krów” PPR.pl
|