Nie jesteśmy, by spożywać

urok świata, ale po to,

by go tworzyć i przetaczać

przez czasy jak czarę złotą.

K. I. Gałczyński

ANNA TREMBICKA

T W Ó R CZ E M E T A M O R F O Z Y

Program edukacyjny koła polonistycznego dla uczniów klas IV - VI

pod hasłem: Przyszłość należy do wyobraźni rozwijający aktywność twórczą

Zatwierdzony uchwałą rady pedagogicznej dnia 31 sierpnia 2004 roku i wpisany w szkolny zestaw programów nauczania

Zatwierdzam do realizacji

w roku szkolnym 2005/2006

Dyrektor szkoły

Szkoła Podstawowa nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi w Białej Podlaskiej

Spis treści

Wstęp.......................................................................................................3

Założenia programu.................................................................................4

Cele edukacyjne.......................................................................................5

Ogólne..........................................................................................5

Szczegółowe................................................................................6

Materiał nauczania..................................................................................7

Procedury osiągania celów.....................................................................9

Przewidywane osiągnięcia......................................................................10

Ewaluacja................................................................................................11

Ankieta ewaluacyjna...............................................................................12

Literatura.................................................................................................13

Wstęp

We współczesnej dydaktyce odchodzi się od gromadzenia wiedzy na rzecz umiejętności szukania jej, przekształcania i wykorzystywania w rozwijaniu coraz to nowych zadań, aby w ten sposób lepiej przygotować ucznia do pracy we współczesnych warunkach. Szkoła ma kształcić człowieka twórczego, który zdoła nie tylko zrealizować zmiany, jakie wymaga od niego bieg historii, ale przede wszystkim potrafi znaleźć swoje miejsce w tym świecie. J. Korczak stwierdził, że: ...jest wiele ludzi dorosłych, którzy piszą dlatego, że się nie wstydzą, są dzieci, które mają wiele ciekawych pomysłów, uwag i spostrzeżeń, a nie piszą przez brak odwagi...

Niniejszy program obejmuje roczną pracę koła polonistycznego prowadzonego nieodpłatnie dla uczniów klas IV - VI. Wielu moich uczniów chętnie przystępuje do konkursów literackich, dlatego zajęcia kierowane są do młodzieży szczególnie zainteresowanej zagadnieniami pracy twórczej. Zainteresowania młodzieży szkolnej pozwoliły mi na umieszczenie w programie także takich treści, które uwzględniałyby ich potrzeby w dążeniu do samorealizacji. Tematyka programu Twórcze metamorfozy jest konsekwencją wieloletniej pracy z uczniami w zakresie wyrabiania postaw twórczych oraz wynika z mojej fascynacji słowem.

Program Twórcze metamorfozy został opracowany zgodnie z ustaleniami zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego.

Założenia programu

Proponowane zajęcia Twórcze metamorfozy dają szansę i stwarzają warunki samorealizacji uczniom o różnych zainteresowaniach, zdolnościach i sprawności psychomotorycznej. Możliwość stosowania różnorodnych form organizacyjnych i technik pracy pozwoli na wszechstronny rozwój osobowości uczniów. Twórcza postawa wobec literatury i języka ojczystego będzie przekładała się na kreatywną postawę wobec świata i otaczającą dziecko rzeczywistość. Posłuży lepszemu i pełniejszemu poznaniu oraz podniesie samoocenę i wiarę we własne możliwości. Obcowanie z literaturą i sztuką, przetwarzanie jej przyczyni się do kształtowania w nich takich kompetencji jak: uczenie się, myślenie, współpracę, działanie.

Obserwując zachowanie dzieci w czasie zajęć pozalekcyjnych, dostrzegłam ogromne walory wychowawcze i kształcące. Własna twórczość bądź inscenizacja wnoszą w życie szkolne element odmiany, twórczego klimatu i poczucie przeżywania czegoś wyjątkowego, bo stworzonego przez same dzieci. Pozwala przełamać szarość szkolną, często żmudną i zbyt poważną jak na potrzeby dziecięcej codzienności. Przygotowanie uroczystości szkolnej wyzwala poczucie odpowiedzialności, samodyscyplinę, koncentrację uwagi, konieczność pamięciowego opanowania tekstów, radzenie sobie z sytuacją stresową, daje satysfakcję z wykonanej pracy. Wszystko to powoduje, że twórczość jest znakomitym treningiem emocji, zachowań społecznych i intelektu. Staje się szansą dla dzieci mających trudności w innych dziedzinach, ujawnia prawdziwe talenty.

Pojawia się tu dodatkowa korzyść związana z zaangażowaniem rodziców, którzy czynnie włączają się w przygotowanie konkursów, przedstawień i często są one jedną z nielicznych okazji przyjrzenia się swojemu dziecku, gdy próbuje dać z siebie to, co najlepsze.

Wszystkie te walory skłoniły mnie do opracowania programu z zakresu kształcenia postaw twórczych dla dzieci klas IV - VI.

Przewidziana jest współpraca z Osiedlowym Domem Kultury w Białej Podlaskiej oraz innymi placówkami kulturalnymi w naszym mieście.

Cele ogólne

• Wyrobienie postaw twórczych, samodzielności, zaradności, wytrwałości w pracy.

• Nauka rozwiązywania problemów w sposób twórczy.

• Wykształcenie sprawności językowej, czyli funkcjonalnego i poprawnego zaspokajania potrzeb komunikacyjnych przez mówienie i słuchanie, pisania i czytanie.

• Nauka skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, przygotowywanie do publicznych wystąpień.

• Poznawanie nowych pojęć i wiedzy z zakresu twórczości literackiej oraz teatru.

• Poznawanie dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie europejskiej.

• Rozwijanie zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego.

• Tworzenie warunków do rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań.

• Zainteresowanie dzieci językiem jako składnikiem dziedzictwa kulturowego.

Cele szczegółowe

• Doskonalenie umiejętności związanych z wymową, ruchem, tańcem, działaniami plastycznymi.

• Rozwój wyobraźni, fantazji oraz ekspresji artystycznej w różnych dziedzinach sztuki.

• Poszukiwanie własnych rozwiązań bez naśladownictwa innych.

• Wdrażanie do odbioru sztuki teatralnej.

• Kształtowanie umiejętności współpracy w zespole, negocjowania i odpowiedzialności za efekt końcowy wspólnych poczynań.

• Radość wspólnego tworzenia.

• Podnoszenie wiary dziecka we własne możliwości.

• Rozwijanie umiejętności odbioru dzieła literackiego i innych tekstów kultury.

• Motywowanie ucznia do poznawania literatury oraz różnych tekstów kultury.

• Wpływanie poprzez sztukę na obyczaje i kulturę uczniów oraz atmosferę szkolną.

• Przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnych informacji i materiałów.

Materiał nauczania

Moją intencją jest uaktywnienie postaw twórczych młodzieży szkolnej. Dobór treści uzależniłam od zainteresowań i potrzeb uczniów, kładąc szczególny nacisk na praktykę pisarską. Połączyłam je w 3 bloki tematyczne:

• Spotkanie z teatrem.

• Zabawa w teatr.

• Praktyka pisarska.

Treści	Formy pracy
I S P O T K A N I E Z T E A T R E M 1. Przygotowanie do odbioru sztuki teatralnej. (Zachowanie podczas przedstawienia, przed jego rozpoczęciem i w czasie antraktu.) 2. Obejrzenie przedstawienia teatralnego w teatrze lalki i aktora. 3. Poznanie życia zakulisowego teatru. pracownie w teatrze (plastyczna, krawiecka, charakteryzatornia i t p ); pracownicy teatru (reżyser, aktor, scenograf, charakteryzator, inspicjent, scenarzysta); widownia (balkon, loża, proscenium, kurtyna, garderoba, parawan );	Pogadanka. Wykonanie rysunków satyrycznych. Wycieczka do teatru. Omówienie i analiza sztuki teatralnej. Próby recenzji. Wizyta w teatrze. Spotkanie z ludźmi pracującymi w teatrze. Wywiad.
II Z A B A W A W T E A T R Po wizycie teatru pantomimy. Recytacje utworów poetyckich. Przygotowanie inscenizacji tekstów literackich.	Ćwiczenie gestu i ruchu scenicznego, ruch i układ rąk i nóg oraz całego ciała; Naśladownictwo czynności ludzi i zwierząt. Ćwiczenie dykcji i intonacji, akcentu logicznego i emocjonalnego. Udział w konkursach recytatorskich i imprezach szkolnych. Prezentacja przedstawienia podczas uroczystości szkolnej. Opisujemy refleksje po prezentacji. Samoocena. Ankieta. Wnioski.
III „ P R A K T Y K A P I S A R S K A” Plakat, reklama i afisz (Co zawiera afisz, plakat i reklama? Mechanizmy działania reklamy). Wiersze okolicznościowe (rozpoczęcie roku szkolnego, Święto Niepodległości, Boże Narodzenie, Święto Szkoły, nasz patron... Moje miasto. Bajki, bajeczki... Opowiadanie (troska o barwny język; ożywczy dialog; przemyślana kompozycja; zaskakujące zakończenia). Analiza lektury zaproponowanej przez młodzież.	Redagowanie tekstów reklamujących książki dla młodzieży i lektury szkolne. Wykonanie plakatu lub afisza. Ekspresja słowa z zastosowaniem środków stylistycznych. Czterowiersz o Białej Podlaskiej lub jej mieszkańcach. Warsztaty literackie. Współpraca z ODK w Białej Podlaskiej. Spotkanie z twórcą regionalnym. Redagowanie bajki o tematyce magii i czarodziejstwa. Zestawienie tekstów literackich i pomysły (burza mózgów) uczniowskie. Próby pisarskie, prezentacje i omówienie. Wykonanie folderu.


Procedury osiągania celów

W osiąganiu celów dydaktyczno - wychowawczych programu Twórcze metamorfozy zostały wzięte pod uwagę możliwości intelektualne uczniów, ich dotychczasowa wiedza zdobyta w ciągu nauki na lekcjach języka polskiego. Dobór metod i form pracy dydaktycznej postanowiłam uzależnić od tematu i charakteru omawianych zagadnień bądź ćwiczeń warsztatowych. Szczególną uwagę zwróciłam na różnorodne wykorzystanie języka ojczystego w komunikacji międzyludzkiej. Proponuję zatem zastosowanie następujących metod, które uwzględniłam w materiale nauczania.

• Werbalnych - opis, pogadanka, praca z tekstem literackim, sztuką teatralną, samodzielne poszukiwanie informacji, wykorzystanie Internetu.

• Oglądowych - pokaz, ekspozycja, wycieczka.

• Gier dydaktycznych - np. drama, inscenizacja.

• Metod aktywizujących - burza mózgów, projekt, „za i przeciw.”

• Warsztatów literackich.


Opis założonych osiągnięć ucznia

Moim zamiarem są działania wspomagające proces edukacji ucznia na lekcjach języka polskiego. Uczeń powinien przede wszystkim zdobyć umiejętność twórczego szukania rozwiązań, prezentowania własnego zdania popartego argumentami. Nie zamierzam oceniać aktywności i wiedzy uczniów w sposób konwencjonalny - za pomocą stopni. Udział w zajęciach jest dobrowolny. Uczeń biorący aktywny udział w zajęciach koła polonistycznego powinien przejawiać wiele pożądanych postaw, umiejętności i wiadomości.

Uczeń powinien:

• Próbować swoich umiejętności na różnych polach aktywności twórczej.

• Być kreatywnym.

• Dbać o poprawne wypowiadanie się.

• Znać swoje możliwości głosowe.

• Potrafić uzasadnić swoje zdanie.

• Umieć współpracować w grupie, negocjować.

• Planować swoją pracę.

• Być odpowiedzialnym za efekt swojej pracy.

• Właściwie zachować się w teatrze i podobnych placówkach.

• Umieć recytować tekst.

• Umieć poruszać się na scenie i za parawanem.

• Umieć wyrażać ruchem ciała, gestem, mimiką uczucia oraz sytuacje tematyczne.

• Znać podstawowe zasady pantomimy.

• Wiedzieć, co to jest teatr, scena, proscenium, kurtyna itp.

• Potrafić samodzielnie wyszukiwać informacje i materiały potrzebne na zajęciach koła polonistycznego.

• Umieć współżyć w grupie rówieśniczej, potrafić się kulturalnie zachować w stosunku do kolegów, nauczycieli i innych pracowników szkoły.


Ewaluacja

Elementem ewaluacji będą wyniki nauczania języka polskiego oraz wyniki konkursów szkolnych i zewnętrznych. Nie zawsze są one wymierne, ale sądzę, że pozwolą uczestnikom koła polonistycznego czuć się pewniej i umożliwią zaprezentowanie swoich zainteresowań bądź twórczych poszukiwań. Po realizacji programu uczniowie otrzymają anonimową ankietę dotyczącą oceny zajęć, ich przydatności i atrakcyjności. Analiza wypowiedzi uczniów pozwoli mi wyciągnąć wnioski i skonfrontować moje oczekiwania z uczniowskimi w dalszej pracy.


Ankieta

Proszę o wypełnienie ankiety. Ma ona charakter anonimowy i będzie nieodzowną pomocą w dalszej pracy nauczyciela prowadzącego zajęcia koła polonistycznego. Proszę zaznaczyć tylko jedną odpowiedź lub wpisać własną propozycję.

L. p.	Pytanie	Odpowiedź
1.	Dlaczego zdecydowałeś (-aś) się na uczestnictwo w zajęciach koła polonistycznego?	Zainteresowania językiem polskim; Namowa kolegów i koleżanek; Inne (jakie?) ................................. .................................
2.	Czy treści przekazywane na zajęciach spełniły twoje oczekiwania?	Tak Raczej tak Nie
3.	Czy zdobyte podczas zajęć wiadomości bądź umiejętności wykorzystałeś (-aś) na lekcjach lub biorąc udział w konkursach?	Tak Raczej tak Nie
4.	Jak oceniasz atmosferę panującą na zajęciach?	Świetna Dobra Raczej dobra Raczej zła Zła
5.	Czy poleciłbyś (-abyś) te zajęcia kolegom i koleżankom?	Tak Raczej tak Raczej nie Nie
6.	Pomóż prowadzącemu w przygotowaniu następnego cyklu zajęć. Zaproponuj zmiany, jeśli dostrzegasz taką potrzebę. Co zmieniłbyś (-abyś)?	............................................... ............................................... ...............................................

13

---