FUNKCJE PIENIĄDZA:

1.Miernik wartości.

2.Środek wymiany.

3.Środek płatniczy.

4.Środek tezauryzacji (przechowywania bogactwa).

5.Międzynarodowy środek płatniczy.

Finanse - ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z działalnością gospodarczą i społeczną człowieka.

Formy

Pieniądz gotówkowy - pieniądzem tym są banknoty i monety niewymienialne na kruszec, są one nazywane znakami pieniężnymi. Znaki pieniężne są emitowane (czyli wprowadzane do obiegu) przez banki centralne, w Polsce bankiem tym jest Narodowy Bank Polski. Obowiązującym środkiem płatniczym w naszym kraju jest oczywiście złoty polski.

Pieniądz bezgotówkowy, czyli skrypturalny (istniejący tylko w formie zapisu). Jest on tworzony przez banki, które przeprowadzają operacje bezgotówkowe - przekazują pieniądz z rachunku na rachunek. Pieniądz bezgotówkowy jest emitowany w momencie udzielenia przez bank kredytu lub też ulokowania pieniądza papierowego w banku, np. na lokacie terminowej lub rachunku a vista.

Pieniądz elektroniczny - produkt magazynujący wartość, w którym zapis środków pieniężnych, czyli wartości dostępnej dla klienta jest przechowywany na urządzeniu elektronicznym, pozostającym w posiadaniu klienta. Pieniądz elektroniczny jest potencjalnie jedną z największych innowacji w internetowych finansach. Daje on użytkownikowi możliwość swobodnego i bezpiecznego płacenia za dowolne dobra dostępne w sieci. Przykładem pieniądza elektronicznego są określone karty typu Paypass

Rodzaje skal podatkowych:

1.Proporcjonalne

2.Nieproporcjoonalne:

a)progresywne - wzrost podstawy wzrost stawki

b)regresywna - wzrost podstawy spadek stawki

)degresywna

Cechy zmienne podatku:

- przedmiot opodatkowania - za co?

- podmiot podatku - kto ma zapłacić?

- podstawa opodatkowania - od czego naliczany jest podatek np. powierzchnia, kwota

- stawki podatkowe - procentowe albo kwotowe

Cechy stałe podatku:

- pobierany w pieniądzu

-ustanowiony jednostronnie - pobierany na podstawie władczej, jednostronnej decyzji podmiotu ustanawiającego podatek

- ogólny - zasady ustalenia i poboru odnosza się do każdego podmiotu, który spełnia warunki określone w prawie podatkowym

- zasadnicze - podstawowym celem podatku jest cel fiskalny

-bezzwrotny - pobrany zgodnie z prawem nie podlega zwrotowi

- nieodpłatny - podmiot uiszczający podatek nie otrzymuje żadnego świadczenia w zamian

- przymusowy - w przypadku gdy podatek nie jest uiszczony dobrowolnie, można go pobrać w sposób przymusowy w drodze egzekucji administracyjne

ROZLICZENIA PIENIĘŻNE

Gotówkowe:

• Czek gotówkowy - stanowi dyspozycję wystawcy czeku, udzieloną trasatowi, obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku lub osobie wskazanej na czeku. Może być przedstawiony do zapłaty bezpośrednio u trasata lub w innym banku. Zapłata czeku gotówkowego przedstawionego do zapłaty w innym banku następuje po uzyskaniu przez ten bank od trasata środków wystarczających do zapłaty czeku.

• Wpłata na rachunek bankowy.

Bezgotówkowe

• Polecenie przelewu - dyspozycja, wydana przez płatnika, bank dokonuje obciążenia rachunku bankowego klienta wskazaną uprzednio kwotą, z równoczesnym uznaniem tą kwotą innego wskazanego przez płatnika rachunku, jest przyjmowane przez bank, gdy na koncie płatnika znajduje się wystarczająca kwota pieniędzy. Zaksięgowane powinno odbyć się w dniu przyjęcia przez bank polecenia zapłaty, lub najpóźniej w dniu następnym (dniu roboczym). Każdy przelew potwierdzony przez bank lub przelew w przypadku, którego rachunek został już obciążony nie może zostać anulowany. Za wszelkie błędy czy też szkody spowodowane nienależytym wykonaniem polecenia przelewu odpowiedzialność ponosi bank.

• Polecenie zapłaty - po wcześniejszym wyrażeniu zgody dłużnika na tę formę rozliczenia z wierzycielem. Inicjowanie płatności należy do wierzyciela, który zleca swojemu bankowi pobranie określonej kwoty należności z rachunku dłużnika. Bank wierzyciela przesyła polecenie zapłaty do banku dłużnika, ten z kolei obciąża zadana kwota wskazany rachunek i przekazuje środki pieniężne do banku wierzyciela w celu zapisania ich na rachunku zleceniodawcy. Jednoczesne zlecenie w odniesieniu do osoby fizycznej nie może przekraczać równowartości 1000 euro, a dla podmiotów gospodarczych jest to granica 50000 euro.

• Czek rozrachunkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną trasatowi do obciążenia jego rachunku kwotą, na która czek został wystawiony, oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku.

• Na wniosek wystawcy czeku bank może potwierdzić czek rozrachunkowy, rezerwując jednocześnie na rachunku wystawcy odpowiedni fundusz na pokrycie czeku.

• Bank może potwierdzić również czek niezupełny, czek rozrachunkowy może być przedstawiony do rozrachunku ze skutkami zapłaty bezpośrednio u trasata lub w banku, w którym posiadacz czeku ma rachunek

• uznanie rachunku posiadacza czeku sumą czekową następuje po uzyskaniu przez bank posiadacza czeku od trasata środków wystarczających do zapłaty czeku. Zapłatę czeku można zabezpieczyć poręczeniem czekowym (aval), co do całości sumy czekowej lub do jej części. Poręczenie może dać osoba trzecia, z wyjątkiem trasata, lub nawet osoba podpisana na czeku

• wystawca lub posiadacz czeku mogą zakreślić go ze skutkami wskazanymi poniżej. Zakreślenia dokonuje się przez umieszczenie na przedniej stronie czeku dwóch linii równoległych. Zakreślenie może być ogólne lub szczególne. Zakreślenie jest ogólne, jeżeli między dwiema liniami nie ma żadnej wzmianki albo jeżeli znajduje się między nimi wyraz „bankier” lub inny równoznaczny; zakreślenie jest szczególne, jeżeli między dwiema liniami napisano nazwisko bankiera; trasat może czek z zakreśleniem ogólnym zapłacić tylko do rąk bankiera lub swojego stałego klienta. Czek z zakreśleniem szczególnym może trasat zapłacić do rąk oznaczonego bankiera ,a w przypadku, gdy oznaczonym bankierem jest trasat, tylko do rąk stałego klienta. Oznaczony bankier może jednakże zainkasować czek za pośrednictwem innego bankiera; bankierowi wolno nabywać czeki zakreślone tylko od swoich stałych klientów lub innych bankierów. Nie wolno mu ich inkasować na rachunek innych osób; w razie niestosowania się do powyższych przepisów trasat lub bankier odpowiadają za szkodę do wysokości sumy czekowej.

• Akredytywa

• zabezpiecza interesy zarówno dostawcy jak i odbiorcy; dostawcy pozwala natychmiast otrzymać swoja należność

• odbiorca może w pełni uzależnić zapłatę od spełnienia przez dostawcę ustalonych warunków (dostarczenie faktury, dokumentów ubezpieczeniowych czy tez protokołów odbioru w przypadku transzowania)

• zostaje otwarta na wniosek dłużnika (odbiorcy) złożony w oddziale jego banku, wskazujący wierzyciela (dostawcę) i oddział jego banku, w którym będą dokonywane wpłaty

• wniosek powinien określać , jakie dokumenty będzie zobowiązany złożyć dostawca dla uzyskania

• wpłaty

• Rozliczenie za pomocą akredytywy polega na pokrywaniu, przez oddział banku właściwy dla wierzyciela, określonych wierzytelności z wyodrębnieniem na ten cel środków dłużnika, z zachowaniem ustalonych przez niego warunków.

• Inkaso:

• Polega na założeniu przez dostawcę w swoim banku polecenia pobrania należności od odbiorcy w zamian za wydanie odbiorcy dokumentów przekazanych przez sprzedającego.

• Najczęściej wykorzystywane jest przy eksporcie

• papier wartościowy zezwalający na dysponowanie towarem, na który opiewa,

• może być przedmiotem obrotu (przeniesienia praw własności),

• stanowi zabezpieczenie towaru, jest najważniejszym dokumentem w transporcie morskim.

• Weksel własny (sola):

• Jest papierem wartościowym, w którym wystawca, bądź wskazana przez niego osoba, zobowiązuje się do bezwarunkowego zapłacenia w oznaczonym czasie i do rąk osoby wymienionej w wekslu (remitenta) określonej kwoty,

• Sola - wystawca weksla zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty

• Weksel trasowany (weksel ciągniony)

• Wystawca zleca wskazanej w wekslu osobie (trasatowi) zapłacenie określonej kwoty na rzecz osoby trzeciej (remitenta),

• Kiedy firma jako producent nie jest w stanie zapłacić za dostawę materiałów dopóki odbiorca produktów nie ureguluje wobec ciebie zobowiązań, weksel trasowany rozwiązuje ten problem. Wystawiając go poleca odbiorcy (trasatowi), aby bezpośrednio uregulował zobowiązania wobec dostawcy,

• Weksel jest dokumentem, w którym wystawca zobowiązuje odbiorcę produktów (zwanego trasatem) do zapłaty określonej sumy twojemu dostawy, którego nazwisko będzie wyszczególnione na wekslu.

• Weksel wg rodzaju remitenta:

• Weksel na zlecenie - upoważnia do przeniesienia prawa do wierzytelności w drodze indosu. Aby indosować weksel, czyli przekazać swoje prawa weksla na inną osobę, wystarczy napisać na jego odwrocie np. „ustępuję na rzecz (imię i nazwisko)” - indos imienny, „Indosuję” - indos in blanco lub „Ustępuję na zlecenie okaziciela” - indos na okaziciela i podpisać się. Każdy dodatkowy podpis na wekslu jest dodatkową gwarancją spłaty długu.

• Weksel imienny - zawiera ścisłe określenie osoby remitenta.

• Weksel na okaziciela.

• Określone przez prawo elementy weksla:

• Słowo „weksel” w tekście dokumentu w języku, w jakim go wystawiono.

• Bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej.

• Nazwisko osoby na rzecz, której ma być dokonana zapłata.

• Oznaczenie terminu i miejsca płatności.

• Data i miejsce wystawienia weksla.

• Podpis wystawcy.

• Oprócz tego, weksel trasowany, musi zawierać nazwisko osoby, która ma zapłacić.

• Okresowe rozliczenia saldami:

• Tylko wówczas, gdy kontrahenci wzajemnie świadczą sobie usługi lub dostawy i występują wobec siebie w podwójnym charakterze: jako dostawca i odbiorca, czyli jako wierzyciel i dłużnik,

• Istota okresowych rozliczeń polega na zaniechaniu realizowania poszczególnych należności, a ewidencjonowaniu wzajemnych świadczeń,

• Wprowadzenie okresowych rozliczeń saldami wymaga zawarcia umowy przez rozliczające się przedsiębiorstwa, której treść należy podać do wiadomości obsługującym kontrahentów oddziałom banków

• Rozliczenia planowe.

• mogą być przydatne do rozliczenia dostaw o charakterze periodycznym,

• zamiast indywidualnych faktur dostawca może wystawić jedną zbiorczą fakturę, obejmującą dostawy np. w okresie miesiąca

• odbiorca porówna fakturę z dokonanymi przelewami, a różnicę przekaże dostawcy poleceniem przelewu. Jeśli saldo rozliczeń wypadnie na jego korzyść, różnicę potrąci z następnego przelewu,

• chociaż inicjatywa dokonywania periodycznych przelewów pieniędzy spoczywa w rękach odbiorcy, umowne terminy planowych wpłat zabezpieczają interes dostawcy. Natomiast odbiorca kontroluje dostawcę, ponieważ może nie opłacić dostawy niezgodnej z warunkami umowy.

• Karta płatnicza.

• Debetowe

• Obciążeniowe

• Kredytowe

• Karty wirtualne

• Przedpłacone „Elektroniczne portmonetki”

• Z odroczonym terminem płatności

Wibor - Warsaw Interbank Offered Rate - stawka oprocentowania depozytów międzybankowych w Warszawie. Jest to oprocentowanie, po jakim banki udzielają pożyczek innym bankom. Inaczej mówiąc jest to cena pieniądza na rynku polskim, określająca średni koszt pieniądza w danym dniu na dany okres.

Wibid - (Warsaw Interbank Bid) średnia wartość oprocentowania, po jakiej banki komercyjne są gotowe pożyczyć pieniądze innym bankom na międzybankowym rynku niezabezpieczonych kredytów i depozytów w Polsce.

SKOK	BANK KOMERCYJNY
-udzielają pozyczek -działalność niekomercyjna, ukierunkowane na zaspokajanie potrzeb członkow - członkami skoku mogą być tylko osoby fizyczne, skierowana do niezamożnych gospodarstw domowych - placówki działają raczej lokalnie ok. 60 centrali - nie objęte Bankowym Funduszem Gwarancyjnym - nie podlegają nadzorowi KNFu	- pożyczki i kredyty - zarobkowy,, komercyjny cel - każdy może być klientem banku - banki mają oddziały na terenie całego kraju

Zakłady ubezpieczeń

-majatek - odszkodowanie

-życie - świadczenie

Ryzyko(zdarzenie losowe => składka=> fundusz ubezpieczeniowy=> materializacja ryzyka=> świadczenie

PZU SA-majątkowe

PZU ŻYCIE SA - na życie

OFE zarządza Powszechne Towarzystwo Emerytalne - spółka akcyjna, nadzor KNF

Funduszami inwestycyjnymi zarządza Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych

Wg ryzyka i dochodu(rosnąco)

Fundusze rynku pieniężnego

Fundusze Obligacji

Fundusze Stabilnego Wzrostu

Fundusze Zrównoważone

…..

Fundusze Akcji

OFI emitują jednostki uczestnictwa

OFE jednostki rozrachunkowe (stopa zwrotu 2 razy w roku: marzec, wrzesień)

Funkcje finansów

Funkcja redystrybucyjna - zwiazana jest z ponownym rozdysponowaniem zgromadzonych zasobów pienieznych.

Wyróznia sie dwa rodzaje redystrybucji:

• budzetowa, nieekwiwalentna - zwiazana jest realizacja róznego typu obciazen na rzecz sektora finansów publicznych (podatków dochodowych, majatkowych, opłat, składek) - tzw. redystrybucja w znaczeniu waskim.

• pozabudzetowa, uczestnicza w niej przede wszystkim podmioty sfery realnej i finansowej, a przedmiotem sa wyłacznie róznego rodzaju przepływy pieniezne w zwiazku z operacjami finansowymi (zasilenie przedsiebiorstwa kredytem bankowym, spłata odsetek od kredytów, wypłata odszkodowania ubezpieczonemu).

Funkcja alokacyjna (rozdzielcza) - odnosi sie do dokonywania za pomoca strumieni pienieznych alokacji zasobów w gospodarce narodowej (rozdzielenie czynników produkcji oraz wytworzonych dóbr). Przepływ zasobów pienieznych zarówno w sferze produkcji jak i ostatecznej konsumpcji realizuje sie z pominieciem mechanizmu rynkowego oraz w oparciu o rozwiazania instytucjonalno-prawne w danym kraju.

Funkcja stabilizacyjna

zwiazana jest z wykorzystywaniem przez panstwo zjawisk finansowych do realizacji makroekonomicznych celów, np. wzrost gospodarczy, stabilizacja, ograniczenie bezrobocia czy inflacji. Panstwo moze realizowac ta funkcje poprzez okreslona polityke fiskalna. Zadaniem instrumentów polityki fiskalnej jest łagodzenie wahan cyklu koniunkturalnego (hamowanie ekspansji gospodarki w okresie jej nadmiernego wzrostu i pobudzenie aktywności gospodarczej w okresie słabniecia procesów gospodarczych). Moze to byc polityka:

• aktywna (dyskrecjonalna = uznaniowa) - polega ona na obnizaniu lub podwyzszaniu podatków, wprowadzaniu lub likwidowaniu ulg podatkowych, zwiekszaniu lub zmniejszaniu wydatków publicznych

• pasywna - w jej ramach mamy do czynienia z AUTOMATYCZNYMI STABILIZATORAMI KONIUNKTURY czyli progresywnym podatkiem dochodowym od osób fizycznych i zasiłkami

Finanse publiczne:

Akty prawne: konstytucja, ustawa o finansach publicznych, ustawa o finansach samorządowych, prawo budżetowe, ustawy budżetowe, ustawy podatkowe, kodeks karny skarbowy

Fundusze publiczne: Budżet państwa, budżety JST

Fundusze celowe: np. FUS

Organy władzy publicznej

Orgny władzy:	Organy stanowiące	Organy wykonawcze
Centralnej	Sejm, senat	Prezydent, rząd, premier, wojewoda
Wojewódzkiej	Sejmik województwa	Zarząd województwa, Marszalek województwa
Powiatowej	Rada powiatu	Zarząd powiatu, starosta
Gminnej	Rada gminy	Wójt, burmistrz, prezydent miasta

Władze kontrolne: NIK, RIO

Budżet to plan finansowy obejmujący wydatki i dochody za określony rok - norma prawna w formie ustawy budżetowej

Budżet JST ma forme uchwały

W Polsce najwikesze wpł♠ywy do budżetu z podatków pośrednich (VAT> Akcyza> od gier)

Bezpośrednie większe od osób fizycznych niż prawnych

---