2.5.49. Cholesterol- jego rola i cholesterol jako substrat syntez.
Cholesterol jest lipidem nierozpuszczalnym w wodzie, steroid ten zbudowany jest z czterech połączonych pierścieni węglowodorowych. Z ugrupowaniem steroidowym połączony jest z jednej strony węglowodorowy ogon, a z drugiej grupa hydroksylowa. W błonie cząsteczka cholesterolu ułożona jest równolegle do łańcuchów kwasów tłuszczowych fosfolipidów. Grupa hydroksylowa oddziałuje z sąsiadującymi grupami główek fosfolipidów, natomiast ogon cholesterolu jest umieszczony w niepolarnym rdzeniu dwuwarstwy. Co więcej cholesterol może tworzyć kompleksy z fosfolipidami, które koncentrują się w specyficznych regionach w obrębie błon- struktury te nazywamy tratwami lipidowymi. W ten sposób, cholesterol wpływa na płynność błon, powodując, że są mniej płynne. Transport cholesterolu we krwi odbywa się za pośrednictwem lipoprotein o małej gęstości (LDL) i jest on wchłaniany do komórek dzięki obecności na ich powierzchni receptora LDL. Cholesterol przyczynia się do rozwoju miażdżycy, może być pozyskiwany z pożywienia lub syntetyzowany. Głównym miejscem syntezy cholesterolu jest wątroba, ale jelito także wytwarza znaczne jego ilości. Tempo syntezy cholesterolu zależy od komórkowego poziomu cholesterolu. Cholesterol jest prekursorem wielu innych ważnych steroidów: soli żółciowych, hormonów steroidowych i witaminy D.
- sole żółciowe- są to polarne pochodne cholesterolu, są wydajnymi detergentami, ponieważ zawierają obszary polarne i niepolarne. Syntetyzowane w wątrobie, przechowywane i zagęszczane w pęcherzyku żółciowym, a następnie uwalniane do jelita cienkiego. Są głównym produktem rozpadu cholesterolu.
- hormony steroidowe- hormony te są niezwykle ważnymi cząsteczkami sygnałowymi, regulującymi funkcjonowanie organizmu. Hormony te należą do grup: progestageny (np. progesteron), glukokortykoidy (np.kortyzol), mineralokortykoidy (np. aldosteron), androgeny ( np.testosteron) estrogeny (np. estron).
- witamina D- cholesterol jest także prekursorem witaminy D, odgrywającej ważną rolę w kontrolowaniu metabolizmu wapnia i fosforu. 7-Dehydrocholesterol- prowitamina D3- ulega fotolizie przez pasmo nadfioletowe światła słonecznego do prewitaminy D3, która spontanicznie izomeryzuje do witaminy D3.
25. Formy transportowe cholesterolu w osoczu.
Cholesterol i triacyglicerole są transportowane w płynach ustrojowych w postaci cząstek lipoproteinowych. Każdy taki agregat składa się z rdzenia lipidów hydrofobowych otoczonych powłoką bardziej polarnych lipidów i białek. Cząstki lipoprotein klasyfikuje się według zwiększającej się gęstości:
-chylomikrony i chylomikrony resztkowe
- lipoproteiny o bardzo małej gęstości (VLDL)
- lipoproteiny o pośredniej gęstości (IDL)
- lipoproteiny o małej gęstości (LDL)
- lipoproteiny o dużej gęstości (HDL)
75. Formy transportowe lipidów w osoczu.
Lipidy są transportowane przez kompleksy lipoproteinowe nazywane chylomikronami. Kompleksy te są złożone przede wszystkim z tricylogliceroli i apolipoproteiny B-48 ich głównego składnika białkowego.