Mierniki Pozytywne.
W myśl współczesnych poglądów, zdrowia nie traktujemy jako „stan”, to znaczy statystycznie, lecz jako proces polegający na ciągłym przystosowywaniu się organizmu do szeroko pojętego środowiska. W tym ujęciu cennymi są takie miary zdrowia, które informują o stopniu adaptacji organizmu lub łączą się ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania. Utrzymanie np. wysokiej sprawności fizycznej idzie w parze ze zmniejszoną skłonnością do choroby wieńcowej, a stan zahartowania zmniejsza wrażliwość na choroby z przeziębienia. W pewnym zakresie kryteria te mierniki rozwoju i sprawności.
Wśród mierników rozwoju pierwszą grupę stanowią zmienne, które opisują rozmiary ciała bądź określają jego ciężar. Należą do nich pomiary długości ciała, poszczególnych jego odcinków, obwody, ciężar, powierzchnia, objętość. Drugą grupę stanowią zmienne wyrażające składniki ciała w najprostszym przypadku ograniczone do dwu: tkanki tłuszczowej i beztłuszczowej składowej ciała lub wyróżniające dalsze składowe takie jak: kościec, tkankę mięśniową, płyny ustrojowe.
Mierniki czynności ustroju powinny dostarczyć bliższych informacji o stanie jego przystosowania do otaczającego środowiska, niż pomiary budowy somatycznej, ponieważ od sprawności działania mechanizmów fizjologicznych zależy w decydującym stopniu skuteczność procesów adaptacyjnych.
Stopień przystosowania ustroju do otaczającego środowiska można mierzyć zarówno zdolnością do szybkiego i pomyślnego pokonywania określonych przeszkód z możliwie najmniejszym uszczerbkiem dla jego integralności, stopniem oporności organizmu na działanie określonych bodźców i szkodliwości, bądź też miernikami, które składają się na pojęcie sprawności. Z punktu widzenia oceny stanu zdrowia istotna jest umiejętność badania sprawności fizycznej. Wykorzystanie w praktyce mierników zdrowia opartych na rozwoju i sprawności jest jeszcze nadal ograniczone. Jednakże szersze ich wykorzystanie zależy od postępów wiedzy łączącej w jedno stan zdrowia i choroby.
Mierniki negatywne.
Oparte są one na określeniu rozpowszechnienia zgonów, chorób i inwalidztwa. jest to tradycyjny zestaw miar wciąż najczęściej wykorzystywanych ze względu na ich praktyczne znaczenie, umożliwia bowiem szybkie określenie bieżącej sytuacji zdrowotnej w wymiernych kategoriach dwoistego podziału zdrowie - choroba. Społeczny system gromadzenia informacji o zdrowiu ludności nastawiony jest głównie na ten rodzaj mierników. Mierniki oparte na zgonach, mają postać współczynników wyrażających liczbę zgonów zanotowanych w pewnym okresie czasu, zwykle w ciągu roku, przypadających na określoną liczbę ludności. Mogą się one odnosić do wszystkich zgonów w populacji lud do zgonów z określonych przyczyn ewentualnie dotyczyć nie całej populacji lecz tylko pewnych grup ludności.
Mierniki oparte na rozpowszechnianiu chorób, podobnie jak poprzednie mają postać współczynników wyrażających liczbę przypadków zachorowań lub liczbę osób chorych przypadających na określoną liczbę ludności. Poprzez postępy w ochronie zdrowia nastąpiło nie tylko obniżenie poziomu umieralności lecz również uległa zmianie względna częstość poszczególnych przyczyn zgonów, zmienił się także profil chorobowości, a nawet naturalny przebieg niektórych chorób.
Mierniki ryzyka choroby.
Ten zespół kryteriów ma największe znaczenie w ocenie stopnia narażenia na wystąpienie chorób przewlekłych i jego użyteczność łączy się z perspektywą wczesnego wykrywania chorób społecznych. Czynnikiem ryzyka nazywamy taką właściwość lub poziom cechy, których obecność zwiększa szansę wystąpienia danej choroby. Upowszechnienie mierników ryzyka choroby w ocenie zdrowia ludności wiąże się z rozwojem formy czynnej opieki zdrowotnej, polegającej na zastosowaniu w skali powszechnej prostych prób laboratoryjnych do diagnostyki stanów przedklinicznych lub utajnionych stanów przedklinicznych.
Rodzaje i źródła informacji o zdrowiu ludzkości.
Możliwości i zakres studiów epidemiologicznych zależą w pierwszym rzędzie od dostępności informacji. Epidemiolog może liczyć na korzystanie z zebranych bezpośrednio przez siebie, bądź też z informacji gromadzonych przez inne osoby lub inne instytucje. Do ogólnej oceny stanu zdrowia ludności służą najczęściej materiały wtórne. Są to informacje wykorzystywane w studiach epidemiologicznych, lecz pierwotnie zbierane do innych celów. Zakres i jakość tych materiałów zależą od stopnia rozwoju służb statystycznych i zasięgu rutynowej sprawozdawczości w danym kraju.
Znaczenie oceny zdrowia zbiorowości.
Ocena stanu zdrowia zbiorowości, która należy do podstawowych zastosowań epidemiologii opisowej, ma doniosłe znaczenie dla praktyki ochrony zdrowia. Wynika to z tego, że do poznania zewnątrz pochodnych przyczyn choroby nie wystarczy na ogół zbadanie pojedynczych osób, lecz konieczne jest umiejscowienie jej w populacji, na tle otaczającego środowiska. Działalność zmierzająca do poprawy stanu zdrowia ludzkości polega na eliminacji tych przyczyn zgonów, chorób i inwalidztwa, które można usunąć przy istniejącym stanie rozwoju wiedzy medycznej oraz środkach materialnych zapewniających jej wykorzystanie.
Definicja Promocji Zdrowia.
Wśród definicji promocji zdrowia możemy wymienić następujące:
- proces umożliwiający ludziom zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem oraz jego poprawę.
- nauka i sztuka wspomagania ludzi w dokonywaniu zmian w stylu życia, aby mogli zbliżyć się do optimum swego zdrowia.
- połączenie działań edukacyjnych i zmian w środowisku tak, aby sprzyjały one zdrowiu.
- sztuka interwencji w systemy społeczne i zachęcenia ich aby rozwijały się w kierunku zdrowych środowisk.
Powszechnie uważa się, że nadrzędnym celem promocji zdrowia są zmiany w stylu życia ludzi, który w największym stopniu determinuje zdrowie. Zmiany te mogą dokonywać się poprzez rozbudzenie świadomości ludzi, zmianę ich zachowań zdrowotnych oraz kształtowanie środowiska wspierającego działania na rzecz zdrowia.
Obszary Działań
Promocja zdrowia obejmuje 5 obszarów. Dotyczą one różnych poziomów: państwa, województwa, gminy, szkoły,itd.
1) Budowanie zdrowotnej polityki publicznej. Decydenci są świadomi swojej odpowiedzialności za zdrowie osób im podległych.
2) Tworzenie środowiska życia i pracy sprzyjającego zdrowiu.
3) Zachęcenie do aktywnych działań na rzecz zdrowia całego społeczeństwa i wspieranie jego wysiłków, tworzenie grup samopomocy.
4) Rozwijanie indywidualnych umiejętności służących zdrowiu, ułatwiających podejmowanie właściwych wyborów i decyzji
5) Reorientacji służby zdrowia - jej pracownicy pełnią także rolę doradców zdrowia.