ODMROŻENIA I USZKODZENIA MIEJSCOWE WYWOŁANE DZIAŁANIEM ZIMNA

• najbardziej narażone na odmrożenia są okolice ciała najbardziej oddalone od tułowia (stopy, dłonie, nos, uszy)

Czynniki wpływające na nasilenie urazu miejscowego spowodowanego przez zimno:

• temperatura otoczenia

• prędkość wiatru

• wilgotność

• ogólny stan chorego

Typy urazów miejscowych

powstałych w wyniku działania zimna

Urazy nieodmrożeniowe	Urazy odmrożeniowe
odmrozina - zmiany na skórze powstające w wyniku długotrwałego działania zimnego, suchego powietrza o temp. > 0°C stopa okopowa - powstaje w wyniku kilkudniowego narażenia na wilgoć i zimno przy temp. >0°C (żołnierze, bezdomni)	- powstają w wyniku oddziaływania niskiej temperatury na powierzchnię ciała, w wyniku czego dochodzi do zamrożenia tkanek

Wyróżnia się 4 fazy:

1. faza przedodmrożeniowa → ochłodzenie prowadzi do skurczu naczyń krwionośnych i wyciekania osocza przez śródbłonek; temp. tkanki: 3-10°C

2. faza zamarzania → w tkance powstają kryształy lodu; temp. tkanki: -4°C

3. faza stazy naczyniowej → w uszkodzonych naczyniach dochodzi do wydostawania się osocza, wykrzepiania

4. późna faza niedokrwienia → skrzeplina, niedokrwienie, przeciek tętniczo-żylny doprowadzają do powstania zgorzeli i zaburzeń regulacji autonomicznej

Objawy kliniczne:

1. odmrozina → zmiany powstają 12-14h po narażeniu na działanie zimna;

→ na skórze występują swędzące, małe zaczerwienienia, podrażnienia podatne na owrzodzenia; guzki i pajączki naczyniowe (na obszarze narażonym na zimno)

2. stopa okopowa → może doprowadzić do martwicy rozpływnej; objawy - zmiany przypominające oparzenie:

• przekrwienie

• ból

• obrzęk

• pęcherze

3. odmrożenia

• w przypadku prawdziwego odmrożenia zawsze dochodzi do uszkodzenia skóry w czasie jej ogrzewania

• w obrębie odmrożenia występuje odczucie zimna, niedoczulica

• w trakcie ogrzewania pojawiają się bardzo silne dolegliwości bólowe

4-stopniowy podział odmrożeń

na podstawie badania przedmiotowego

I°	zdrętwienie zaczerwienienie skóry z białym / żółtawym obszarem uszkodzonej skóry
II°	pęcherze z surowiczą treścią / mlecznym płynem, otoczone zaczerwienionym obrzękiem
III°	głębsze pęcherze z purpurowym, podbarwionym krwią płynem uszkodzone są głębokie warstwy skóry
IV°	mumifikacja palców/ kończyny na skutek odmrożenia mięśni, kości

Rozpoznanie różnicowe:

• oparzenia

• zmiany naczyniopochodne

• działanie środków chemicznych

• infekcje

• urazy

• choroby układowe

Leczenie:

1. odmrozina → łagodne ogrzewanie, stosowanie środków nawilżających skórę, unikanie narażenia na zimno

2. stopa okopowa → uniesienie i oszczędzanie kończyny; unikanie wilgoci i zimna

3. odmrożenia →

Postępowanie przedszpitalne:

• szybki transport chorego do szpitala z uniesioną uszkodzoną kończyną, owiniętą w suche ubranie, zabezpieczoną przed urazami i wychłodzeniem; bardzo ważne → należy unikać ponownego ochłodzenia; jeżeli osoba z odmrożoną stopą musi iść po śniegu, powinna to zrobić zanim kończyna zostanie ogrzana

Postępowanie szpitalne:

• zwalczanie hipotermii →należy podnieść temperaturę ciała do 34°C zanim przystąpi się do leczenia odmrożeń

• po unormowaniu parametrów życiowych włączyć szybkie ogrzewanie; należy zanurzyć odmrożoną część ciała do wody o temp. 40-42°C

• kontynuować ogrzewanie do chwili, gdy skóra będzie miękka, elastyczna, zaczerwieniona w obrębie obwodowej części odmrożenia

• po kilku godzinach od ogrzewania powstanie obrzęk; pęcherze po 6-24h; w ciągu kilku tygodni dojdzie do demarkacji, powstania strupa; może być konieczna amputacja

• przy dolegliwościach bólowych podawać pozajelitowo środki p/bólowe

• profilaktyka tężcowa - odbarczyć białe pęcherze, krem z aloe vera, uniesienie uszkodzonej kończyny, ibuprofen, penicylina, płyny

---