PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA
Wykład 10
Dziecko na przestrzeni okresu wczesnoszkolnego
1.Obszary rozwoju (według Newmanów)
kooperacja społeczna
samoocena
nabywanie sprawności szkolnych
zabawa zespołowa
2. 7 latek
Kryzys 7 roku życia wg Wygotkiego
Przejście przedszkole - szkoła
Adaptacja do nowych warunków
Osiąganie gotowości szkolnej
2 fazy okresu wczesnoszkolnego
3. Gotowość szkolna
Szkoła wiedeńska - Bühler
Szkoła lipska - Winkler
Podejście relacyjne - Ausbel, Szuman, Brzezińska
Ujęcie statyczne i dynamiczne
4. Gotowość szkolna
Płaszczyzny wyznaczające
a. właściwości rozwojowe dziecka
b. wymagania szkoły, osobowość nauczyciela
c. rola rodziny
Johansson - 6 niezależnych czynników:
1. rozwój mowy
2. dojrzałość społeczno - emocjonalna
3. wykonywanie działań arytmetycznych
4. sprawność motoryczna
5. przystosowanie do warunków szkolnych
6. bezsłowne czynności poznawcze
5. Gotowość szkolna
Fazy narastania niepowodzeń szkolnych:
1. drobne niepozorne luki w wiadomościach i umiejętnościach
2. dalsze narastanie trudności, pierwsze objawy niechęci do szkoły
3. negatywne oceny, dalszy wzrost niechęci do szkoły
4. przekonanie - mimo pomocy - o niemożności radzenia sobie z nauką
5. ucieczki z lekcji, agresja
6. drugoroczność
7. przerwanie nauki
6. Specjalne potrzeby edukacyjne
obniżenie funkcjonowania intelektualnego
wybiórcze deficyty w zakresie funkcji percepcyjno - motorycznych i językowych
schorzenia neurologiczne
dzieci defektologczne
zaniedbanie wychowawcze i dydaktyczne
zaburzenia dynamiki procesów nerwowych
zaburzenia emocjonalno - motywacyjne
zaburzenia w sferze osobowości.
7. Procedura postępowania przy podejmowaniu działań nastawionych na stymulację rozwoju (Smykowski 2000):
etap informacyjny
diagnoza aktualnych możliwości
wyznaczenie sfery najbliższego rozwoju
diagnoza wielkości transferu
8. Rozwój fizyczny i motoryczny
Rozwój kośćca
Stałe zęby
Wzrost odporności
Rozrost mózgu
Jednostajne tempo
Skok szkolny
Potrzeba ruchu
Doskonalenie motoryki małej
Ustalenie lateralizacji
9. Rozwój poznawczy
Rozwój pamięci
Strategie
Metapamięć
Rola wiedzy
Wzrost koncentracji uwagi
Doskonalenie odbioru zmysłowego
10. Rozwój poznawczy - teoria Piageta
Okres operacji konkretnych /7-11rż/
Cechy myślenia w fazie operacji konkretnych
a. rozumowanie wolne od egocentryzmu
b. decentracja
c. przekształcenia
d. odwracalność
e. niezmienniki
11. Rozwój poznawczy - według Piageta
Rodzaje operacji
a. odwracalność
b. szeregowanie
- długość około 7 rż
- klasyfikacja - 7 - 8 rż (inkluzja klas)
- Pojawienie się pojęcia liczby
- Zachowanie stałości uczuć i wartości
- Wola
- Autonomia
- Szacunek wzajemny
- Początek pojmowania znaczenia reguł
- Zrozumienie intencji
12. Rozwój mowy i orientacji pojęciowej
pokaźny zasób słów
rozwijanie orientacji w znaczeniu słów
pojawienie coraz to ogólniejsze treści,
reagowanie na pojawiające się sprzeczności
pojawia się wiele pytań
nowa forma komunikowania się
pojęcia naukowe
mowa - konkretna oraz wypracowana
13. Rozwój emocjonalny
Faza latencji
Współistnienie emocji (Harter)
Rozróżnianie emocji
Intelektualizacja emocji
Ku dorosłemu przeżywaniu
Uczucia wyższe
Znaczenie szkoły
14. Rozwój społeczny
Rodzina, szkoła, rówieśnicy
Nowe role
Wiek gangów
Przyjaźnie dziecięce
Zachowania pro- i aspołeczne
Samodzielność
Realistyczny optymizm
15. Rozwój moralny
Teoria Piageta
autonomia moralna - relatywizm
/reguły, intencjonalność, kłamstwo, kara/
Teoria Kohlberga
okres przedkonwencjonalny i konwencjonalny
-indywidualizm i cele instrumentalne
- harmonia interpersonalna
- prawo i porządek
16. Rozwój osobowości
Szersza orientacja w świecie podstawą do kształtowania siebie
Pojęcie Ja
etap osobowości interakcyjnej zależnej z ja - emocjonalnym / - 8/
etap osobowości obiektywnej z ja - racjonalnym / - 12/
- oddzielenie uczuć od zachowania
- Ja = trwały element osobowości
17. Trudności wieku szkolnego
Specyficzne trudności szkolne
Zaburzenie dynamiki procesów nerwowych
Fobie szkolne
Psychosomatyka
Tiki
Jąkanie
Moczenie nocne