Wykład 7 - Towarowy , wyroby gotowe - ewidencja. Reklamacje i korekty

Towary są to rzeczowe składniki majątku obrotowego zakupione w celu odsprzeda. Celem obrotu towarowego jest pośredniczenie między producentem a nabywcą (konsumentem).

Pośrednikami na rynku są jednostki handlu hurtowego i jednostki handlu detalicznego i inne jednostki prowadzące działalność handlową.

Jednostki handlu hurtowego zaopatrują głównie detal natomiast bezpośredni kontakt z klientem, konsumentem indywidualnym i zbiorowym ma głównie detal.

Na pokrycie kosztów swojego utrzymania oraz na wypracowanie zysku jednostki obrotu towarowego dysponują marżami. Wysokość marży z reguły ustala sama jednostka. Marżę tę ustala się wskaźnikiem procentowym do ceny zakupu.

W ramach obrotu towarowego ma miejsce następująca struktura cenowa:

cena zakupu

+ marża hurtowa

= cena hurtowa

+ marża detaliczna

= cena detaliczna

Łączna marża handlowa jest różnicą między ceną zbytu ustaloną przez producenta a ceną detaliczną. Jest to suma marży handlowej i detalicznej.

Cykl obrotu towarami obejmuje zakup, składowanie i sprzedaż. Im proces składowania będzie krótszy tym większy obrót towarami będzie mogła dokonać jednostka gospodarcza. Zostanie wówczas zrealizowana większa marża. Podmioty handlowe rozliczają się w ramach realizowanego obrotu z urzędem skarbowym z tytułu VAT.

Jednostki handlowe ewidencjonują przyjęte i rozchodowane towary na koncie „TOWARY” według cen rzeczywistych lub ewidencyjnych. Cena ewidencyjna w tym przypadku zawiera marżę - jest wyższa od ceny zakupu lub nabycia. Tak więc w przypadku stosowania przez podmiot handlowy cen ewidencyjnych będą zawsze występowały odchylenia kredytowe - zmniejszające. Są to odchylenia od cen ewidencyjnych towarów.

Schemat 4. Ewidencja zakupu towarów w hurcie

Rozliczenie zakupu Towary

Zobowiązania

Fa VAT (1)

(2)

ceny rzeczywiste otrzymanie towarów

cena hurtowa = cena rzeczywista + marża

Odchylenia (marża) VAT (4)

(3)

odchylenia kredytowe wyksięgowanie VAT-u

cena rzeczywista< ceny hurtowej

Objaśnienia:

1. Otrzymanie i zaakceptowanie faktury od dostawcy;

2. Przyjęcie towarów do magazynu na podstawie dokumentu wewnętrznego;

3. Ustalenie i przeksięgowanie różnicy między ceną z faktury a ewidencyjną;

4. Wyksięgowanie VAT-u naliczonego - jako należności od US.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie ustawy o rachunkowości i MSR

Na koncie „Rozliczenie zakupu materiałów” mogą wystąpić, na koniec miesiąca i koniec roku, dwa salda:

• debetowe - oznaczające wartość materiałów w drodze,

• kredytowe - oznaczające wartość dostaw niefakturowanych.

Ewidencja analityczna (szczegółowa) prowadzona jest ilościowo, ilościowo - wartościowo lub wartościowo. Podobnie jak przy obrocie innych zapasów.

Rejestrowanie każdej zmiany w ewidencji analitycznej byłoby bardzo pracochłonne dlatego podstawą zapisów mogą być raport magazynowe. Na ich podstawie dokonuje się zbiorczych księgowań obejmujące całodzienne obroty.

W jednostkach detalicznych ewidencję analityczną towarów prowadzi się wartościowo. Ewidencja analityczna ma celu zapewnienie kontroli i rozlicznie osób materialnie odpowiedzialnych.

Podstawą zapisów księgowych w sklepach są raporty sklepowe. Są to zestawienia dochodów sporządzane codziennie lub co kilka dni. W detalu prowadzi się ewidencję towarów według ceny sprzedaży brutto. Cena ewidencyjna tych towarów zawiera marżę detaliczną i VAT zarezerwowany (dotyczący sprzedaży).

Ewidencję sprzedaży towarów prowadzi się na następujących kontach:

- Sprzedaż towarów (przychód ze sprzedaży towarów),

- Wartość sprzedanych towarów według cen nabycia.

Schemat 5. Ewidencja sprzedaży towarów w hurcie

Towary Wartość sprzed. towarów Przychody Należności

(OB.)X Fa VAT Wydanie

Odchylenia (marża)

Wo, No Y (OB.) Wynik finansowy VAT należny

Źródło: Opracowanie własne na podstawie ustawy o rachunkowości i MSR

Cena z marżą bez VAT nazywa się wartością netto sprzedaży (lub nabycia) zależnie od strony transakcji. Cenę z marżą i VAT- em nazywa się ceną brutto sprzedaży lub zakupu.

VAT nalicza się od wartości towarów powiększonej o marżę.

Marżę można ustalić dwoma metodami:

1. w stu,

2. od stu.

Marża jest pojęciem określającym zysk uzyskiwany na sprzedaży. Określa ona nadwyżkę uzyskiwaną na sprzedaży dobra ponad bezpośrednie koszty jego uzyskania. Marża może być wyrażona kwotowo lub procentowo.

Marża wyrażona kwotowo wynika z różnicy (cena sprzedaży - koszt sprzedanego dobra).
Marża wyrażona procentowo to nic innego jak stosunek marży kwotowej do ceny sprzedaży lub kosztu towaru bądź produktu. Występują dwa sposoby procentowego określania marży zależnie od tego czy wylicza się ją w odniesieniu do ceny sprzedaży czy do kosztu sprzedawanego towaru. Odpowiednio określa się ją jako marżę „w stu” lub marżę „od sta”. W zależności od sposobu jaki wybierzemy, otrzymamy inną wartość.

Przy wyliczaniu marży metodą „w stu”, jako wartość odniesienia wykorzystujemy cenę sprzedaży. Nazwa „w stu” pochodzi od tego, że marża jest zawarta w wartości wykorzystywanej jako odniesienie, czyli w 100%.

Przykład 13

Jeśli cena zakupu towaru wynosi 80 zł. a marża kwotowa jest równa 20 zł. to cena sprzedaży (odniesienia) wynosi 100zł. To jest 100% w którym marża jest już zawarta. Marża procentowa „w stu” wynosi 20/100 = 20%

Przy wyliczaniu marży metodą „od sta”, jako wartość odniesienia wykorzystujemy koszt. Nazwa „od sta” pochodzi od tego, że marża nie jest zaliczona do 100% wartości wykorzystywanej jako odniesienie, czyli do kosztu. Marża „od sta” nazywana jest często „narzutem”.

Przykład 14

Cena zakupu towaru 80 zł to jest 100% i nie zawiera w sobie marży.
Marża kwotowa wynosi 20 zł. Cena sprzedaży (odniesienia) jest równa 100 zł. Marża procentowa „od sta” = 20/80 = 25%

Istnieje zależność między marżami „w stu” i „od sta”, a mianowicie:

• Marża „od sta” = marża „w stu” /(100- marża „w stu”),

• Marża „w stu” = marża „od sta”/(100+marża „od sta”).

Marża wyrażona procentowo jest bardzo popularnym miernikiem, ponieważ pokazuje ona rentowność sprzedaży. Pozwala ona na łatwe porównywanie ze sobą zyskowności sprzedaży towarów o rożnych cenach.

Należy pamiętać, iż przy wyliczaniu marży bierze się pod uwagę jedynie bezpośrednie koszty związane ze sprzedawanym dobrem. Dopiero z uzyskanej marży przedsiębiorstwo pokrywa koszty pośrednie związane z działalnością. W przypadku działalności handlowej, marża będzie różnicą pomiędzy ceną sprzedaży towaru a ceną jego zakupu. W przypadku działalności produkcyjnej i usługowej, marżę oblicza się jako różnicę między ceną sprzedaży a bezpośrednim kosztem wytworzenia produktu bądź usługi. W przypadku działalności kredytowej, marża obliczana jest inaczej niż w przypadku sprzedaży towarów, dóbr i usług. W działalności kredytowej marżę określa się jako różnicę w oprocentowaniu udzielonego kredytu a kosztem pozyskania środków na jego udzielenie (oprocentowaniem, na jakie pożyczkodawca zaciągnął pożyczkę na udzielenie kredytu).

Produkty pracy takie jak usługi, wyroby gotowe, półprodukty, produkcja w toku są wyrażane w mierniku pieniężnym, uniwersalnym, którym jest koszt wytworzenia.

Koszt wytworzenia ustalany jest w wyniku kalkulacji. Koszy bezpośrednie i uzasadniona część kosztów pośrednich stanowią o wartości przyjmowanych produktów pracy. Przyjęcie do magazynu wyrobów może następować po rzeczywistym koszcie wytworzenia lub planowanym koszcie wytworzenia.

Wyniki kalkulacji mogą być znane na koniec miesiąca a przekazywanie wyrobów gotowych może być codziennie. Wówczas przyjmuje się wielkości planowane oparte na wartości kosztów z okresów poprzednich. Różnice między kosztem rzeczywistym a planowanym nazywa się „Odchyleniami od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych”.

Schemat. 6. Ewidencja przyjęcia wyrobów gotowych z produkcji i sprzedaży

Koszty produkcji Rozliczenie kosztów produkcji Wyroby gotowe

koszt

wytworzenia rzeczywisty koszt planowany koszt wytworzenia

wyniki kalkulacji wyroby przyjęto do magazynu

Odchylenia

PKW< RKW

PKW>RKW

Przychód ze sprzedaży WZ

Należności od odbiorców

Fa VAT sprzedaży Koszt wytworzenia sprzedanych

PK

Odchylenia mają znaczenie w wycenie wyrobów gotowych do bilansu jak również wpływają na koszt sprzedanych wyrobów gotowych.

Przykład 15

Jednostka produkcyjna wyprodukowała 3 000 szt. wyrobów gotowych. Ewidencja wyrobów prowadzona jest po planowanym koszcie wytworzenia

Planowany koszt wytworzenia jednej sztuki to 18zł.

Koszty materiałów bezpośrednich, wynagrodzeń bezpośrednich i wydziałowe poniesione faktycznie na wytworzenie tych wyrobów gotowych wynoszą 60.000 zł.

Zaksięguje:

1. Przyjęcie wyrobów gotowych do magazynu po planowanym koszcie wytworzenia,

2. Przeksięgowanie rzeczywistego kosztu wytworzenia,

3. Wyksięgowanie odchyleń,

4. Sprzedaż 1000 szt. wyrobów gotowych - cena sprzedaży netto 1 szt. 40 zł.

5. Wydanie sprzedanych wyrobów gotowych po koszcie planowanym 1000 szt. po 18zł/szt.

6. Przeksięgowanie części odchyleń przypadających na rozchód.

Koszt prod. Rozliczenie kosztów Wyroby gotowe Koszt własny

60.000 60,000 (2) 60,000 54,000 (1) 54,000 18,000,- (5) 18,000

6,000 (2) (6) 2,000

Odchylania od cen ewidencyjnych

6,000 (2) 2000 (6)

Przychody Należności od odbiorców VAT

40,000 48,800 8,800

Ad. Op. 6) Wo = 6000 x 100%/54.000 = 11,11%; No = 11,11% x 18,000 = 2000,-

Wycena wyrobów gotowych - stanu końcowego - po rzeczywistym koszcie wytworzenia:

Jest to stan końcowy wyrobów gotowych skorygowanych o stan końcowy odchyleń od cen ewidencyjnych. W tym przypadku (54,000 - 18,000) + (6000 - 2000) = 40.000.

Natomiast koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów stanowi wartość 20 000 zł.

Cena sprzedaży zawiera marżę liczoną od kosztu własnego wytworzonych wyrobów.

Porównując przychody ze sprzedaży z kosztami wytworzenia sprzedanych wyrobów otrzymujemy wynik z tej transakcji sprzedaży równy marży.

Przy realizacji umów o dostawy mogą powstać różnice związane z ilością, jakością towarów bądź też wynikające z błędów rachunkowych. Te niezgodności są przedmiotem uzgodnień między kontrahentami i w zależności od o ich potraktowania będą odpowiednio ujęte w ewidencji odbiorcy i dostawcy. Często uwzględnienie reklamacji powoduje konieczność wystawienia Fa VAT korekty, wystawienie poleceń księgowania oraz dokumentów magazynowych.

Uwzględnienie reklamacji przez sprzedającego spowoduje wystawienie faktura VAT korekty, która skoryguje przychody, należności i VAT. Następnie zaksięgowane będzie przyjęcie zwróconych towarów.

Odbiorca towarów zaksięguje korektę jako zmniejszenie zobowiązań, VAT - u oraz wartości towarów. Jeśli wadliwych towarów nie odebrał, nie przyjął to zaksięguje je na koncie „Zapasy obce” do u odbioru ich przez kontrahenta.

Przy zapisie korygującym w księgowości wykorzystuje się najczęściej storna czerwone (zapis ujemny - w ramce lub na czerwono).

Przykład 16

Kupujący - odbiorca zaksięguje

Jeśli zakupiono i przyjęto towary 100 szt. po 40 zł, które okazały się w 50% wadliwe to korekta będzie dotyczyła (1) zmniejszenia towarów - korekta stanu w magazynie i (2) zmniejszenie - korekta zobowiązań.

Zobowiązania wobec dostawców Rozliczenie zakupu Towary

4880 4880 4000 4000 2440 (2) 2440 2000 (1) 2000

Zamykając te konta (sumując strony konta) otrzymamy poprawne wartości obrotów-nie zawyżone. Suma obrotów przedstawia rzeczywiste operacje i zrealizowane transakcje ponieważ zapis czerwony został odjęty.

Sprzedawca zaksięguje

Sprzedawca, który sprzedał towary zaksięguje operacje związane z przyjętą reklamacją (1)przyjęcie reklamowanych towarów, (2) korekta przychodu i należności oraz VAT.

Towary Wartość towarów… Przychody ze sprzedaży

(OB.)X 4000,- 4000,- 2000,- (1) 4000,- 2000,- (2)

(1)2000.-

Należności od odbiorców VAT

(1) 4880,- 880,- (1)

(2) 2440,- 440,- (4)

Może się zdarzyć, iż reklamacja będzie nieuznana przez dostawcę.

Wówczas skierowanie sprawy do sądu wymaga również odpowiednich przeksięgowań.

Najczęściej należności stają się roszczeniami spornymi i należy utworzyć odpis aktualizujący na należność sporną. Zobowiązania wobec dostawców stają się zobowiązaniami warunkowymi.

Błędne zapisy w ewidencji mogą być poprawiane przez:

• storno czerwone (częściowe i całościowe),

• storno czarne (częściowe i całościowe),

• skreślenie poziome, datę i parafkę.

Storno czerwone, tak jak wspomniano, nie zawyża obrotów stron konta, nazywane jest zapisem ujemnym (na czerwono lub w ramce)

Storno czarne to korekta przez zapis błędnej wartości po przeciwnych stronach i wprowadzenie zapisu poprawnego. Zawyża obroty stron konta.

Skreślenie stosowane w dokumentach wewnętrznych, w tym magazynowych.

Przykład 17

Jeśli operację (1) pobrania gotówki z banku do kasy 500 zaksięgowano błędnie wartość 5000,- wówczas używając storna czerwonego (1a) otrzymujemy

Bank Kasa

OBX 5000 (1) 5000

4500 (1a) 4500

Przykład 18

Jeśli wypłatę zaliczki pracownikowi 2000 (1) zaksięgowaliśmy błędnie wówczas można użyć storna czarnego. Zapisem (1a) dokonujemy korekty a zapisem (1b) wprowadzamy poprawny zapis.

Kredyty Należności od pracowników Kasa

1a) 2000 2000 (1) 2000 2000 (1a 2000 (1b)

(1b) 2000

www.findict.pl/slownik/marza/

www.findict.pl/slownik/marza

---