Osoba rehabilitowana jako podmiot. Podejście fizjoterapeuty do pacjenta. Ogólna metodyka rehabilitacji i taktyka postępowania fizjoterapeutycznego.
Hierarchia i realizacja celów.
Zasady, dobór środków, form i metod fizjoterapii.

Rehabilitacja według definicji WHO(Światowa Organizacja Zdrowia) to kompleksowe postępowanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie, które ma na celu przywrócenie pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym.

Ocena fizjoterapeutyczna osoby rehabilitowanej (pacjenta) obejmuje 3 badania:

• Badanie PODMIOTOWE

• Badanie PRZEDMIOTOWE

• Badania DODATKOWE

Badanie podmiotowe (wywiad) przeprowadzamy na początku naszej współpracy z pacjentem, gdyż dostarcza nam ono niezbędnych informacji, z których będziemy korzystać w trakcie leczenia pacjenta. Każdy pacjent jest inny pod względem wieku, sprawności fizycznej, doświadczeń w leczeniu się, wykształcenia, mentalności. Do każdego trzeba trafić, dlatego bardzo ważne jest aby każdy pacjent, którego leczymy był traktowany odrębnie, do każdego należy mieć indywidualne podejście.

Traktujemy pacjenta jako podmiot według czterech cech fizjoterapii:

Wczesności

Rozpoczynamy leczenie rehabilitację jak najwcześniej.

Kompleksowości

Każdy pacjent powinien mieć kompleksową opiekę, należy zapewnić mu wszystkie możliwości leczenia korzystając z metod fizjoterapii, kinezyterapii, masażu leczniczego.

Ciągłości

Pacjent musi być rehabilitowany w sposób ciągły, nie należy przerywać leczenia.

Powszechności

Każdy pacjent niezależnie w jakiej grupie społecznej się znajduje powinien mieć dostęp do rehabilitacji.

Podejście fizjoterapeuty do pacjenta

Fizjoterapeuta uczy, za pomocą określonych środków, powrotu do zdrowia ludzi chorych, uczy osoby trwale niepełnosprawne życia w warunkach ograniczonej sprawności i to nie tylko fizycznej. Od terapeuty wymaga się „mistrzostwa w postaci pomysłu zrodzonego z nauki i doświadczenia”.

Podejście fizjoterapeutyczne:

• Poprawa funkcji i pokonanie niepełnosprawności

• Nauka pokonywania barier i trudności

• Nauka wykonywania czynności codziennych

• Nauka radzenia sobie z bólem i innymi dolegliwościami

• Zwiększenie ogólnej sprawności, wydolności i siły pacjenta.

Bardzo ważne jest:

• Podejście do pacjenta - to od nas zależy czy swoją osobą wzbudzimy zaufanie pacjenta co będzie gwarantowało lepszą jakość pracy.,

• Nawiązanie odpowiedniej relacji: przedstawienie się, uśmiech, kontakt wzrokowy,

• Wygląd własny oraz higiena osobista,

• Profesjonalny dystans towarzyski,

• Odpowiednio ukształtowana własna osobowość (empatia, zrozumienie, umiejętność rozmowy),

• Profesjonalizm charakteryzujący się wiedzą z zakresu fizjoterapii, psychologii, pedagogiki.

Ogólna metodyka rehabilitacji i
taktyka postępowania fizjoterapeutycznego

Ocena fizjoterapeutyczna obejmuje:

• Badanie podmiotowe (zbieranie wywiadu)

• Badanie przedmiotowe (badanie fizykalne)

• Badania dodatkowe (wyniki badania lekarskiego)

Badanie podmiotowe dzieli się na 3 części:

Wywiad personalny jest to zebranie podstawowych informacji o pacjencie: imię, nazwisko,

stan cywilny ,wiek ,adres , wykształcenie, zawód, przebyte choroby i urazy ciała,

zabiegi operacyjne, choroby dziedziczne, obecnie przyjmowane leki;

Wywiad dotyczący aktualnej choroby - uzyskanie wiadomości o czasie i okolicznościach,

w których wystąpiły objawy bólowe, ich nasileniu i charakterze, bóle stawów lub inne

dolegliwości i choroby współistniejące, rodzaj bólu (kłujący, promieniujący, rwący, itp.)

Wywiad socjalny - uzyskanie informacji o sposobie utrzymania pacjenta, warunkach

mieszkaniowych np. czy ma windę w bloku itp., osoby pomagające.

W fazie wywiadu zostają zebrane wszelkie informacje podawane przez pacjenta lub jego

opiekunów. Są one niezbędne przy ustalaniu taktyki postępowania fizjoterapeutycznego,

a więc ustalenia czasu rozpoczęcia zabiegów fizjoterapeutycznych, ustalenia programu rehabilitacji, dobraniu odpowiednich metod fizjoterapii, kontroli wyników.

Ocena fizjoterapeutyczna obejmuje:

• Badanie podmiotowe (zbieranie wywiadu)

• Badanie przedmiotowe (badanie fizykalne)

• Badania dodatkowe (wyniki badania lekarskiego)

Badanie fizykalne jest oparte na wiedzy i doświadczeniu osoby badającej.

Jego elementy podstawowe to:

• Oglądanie pacjenta (badanie dotykiem)

• Opukiwanie

• Osłuchiwanie

Badanie statyczne:

miejscowe: pomiary linijne

(długości i obwody kończyn)

ogólne: ocena postawy ciała

Badanie dynamiczne:

miejscowe: badanie zakresu ruchomości,

ocena siły mięśniowej (test Lovetta),

testy czynnościowe

ogólne: analiza chodu, badanie funkcji

chwytnych w obrębie kończyny górnej,

testy funkcjonalne (stopień samodzielności

badanego

Badania dodatkowe - stanowią wyłączną domenę badania lekarskiego . Dane na temat ich wyników fizjoterapeuta dostaje od lekarza wykorzystującego skomplikowaną , dokładną aparaturę m.in. :

• rentgenodiagnostykę z tomografią komputerową

• rezonans magnetyczny i spektroskopia

• scyntygrafia statyczna i dynamiczna

• ultrasonografia

• elektrokardiografia

• elektromiografia

• elektroencefalografia

Metody fizjoterapeutyczne

• Mechanoterapia (kinezyterapia, masaż leczniczy, terapia manualna)

• Elektroterapia(elektrolecznictwo)-leczenie za pomocą różnego rodzaju prądów leczniczych.

• Termoterapia-wykorzystywanie energii cieplnej w celach leczniczych(ciepłolecznictwo, zimno lecznictwo)

• Fototerapia(światłolecznictwo)-leczenie światłem

• Hydroterapia(wodolecznictwo)

• Aerozoloterapia(inhalacje)

• Balneologia- wykorzystywanie właściwości leczniczych wód podziemnych i borowin

• Klimatoterapia- wykorzystywanie działania naturalnych czynników klimatu lokalnego

Hierarchia i racjonalizacja celów

Podstawowymi i zarazem najważniejszymi celami fizjoterapii są:

- zwalczanie bólu;

- zwalczanie stanów zapalnych, obrzęków;

- zwiększenie odporności ogólnej;

- usprawnienie mechanizmów regulacyjnych układu krążenia, oddechowego,
przemianie materii, termoregulacji, ukrwienie skóry;

- przeciwdziałanie skutkom zmniejszenia aktywności ruchowej;

- poprawa funkcji ruchowych.

Hierarchia zależna jest od tego, co będzie dolegało pacjentowi. Nie można ustalić sztywnej hierarchii, gdyż każdy przypadek jest indywidualnością. Zaś racjonalizacja? Racjonalizacja to pozytywna reakcja na frustrację, obiektywizm w spojrzeniu na przypadłość. Zatem nie można zracjonalizować celów `od tak', ponieważ każdy pacjent to odrębny przypadek. W sytuacji, w której przyjdzie nam zmierzyć się z osobą, np. po wypadku, należy obiektywnie ocenić stan nie tylko fizyczny, ale i psychiczny owego pacjenta. Racjonalizacja pozwala nam ustalić hierarchię, być może zanim zajmiemy się ciałem poszkodowanego, należałoby zadbać o jego zdrowie psychiczne, aby mógł on współpracować.

Zasady doboru środków, form i metod fizjoterapii

Na środki fizjoterapii składa się:

- materialno-techniczna baza fizjoterapii (sale do ćwiczeń zespołowych, pomieszczenia do ćwiczeń indywidualnych, pomieszczenia do ćwiczeń w wodzie, pomieszczenia do fizykoterapii, pomieszczenia do diagnostyki funkcjonalnej);

- zabiegi i ćwiczenia lecznicze, które na podłożu powyższej bazy umożliwiają realizację określonych zadań fizjoterapii;

- metodyczne środki kinezyterapii (objaśnienie, pokaz, instruowanie, polecanie i zachęcanie, korygowanie z jego odmianami, zadania ruchowe i inne środki pomocnicze).

Formy fizjoterapii

Forma jest elementem, który umożliwia realizację metod za pomocą określonych środków. Równocześnie forma określa niejako trzy podstawowe rodzaje czynników będące zresztą wzajemnie powiązanymi jej składowymi.

Są to:

- czynniki czasowe (określają czas trwania zajęć z pacjentem);

- czynniki przestrzenne (dotyczą miejsca przeprowadzenia ćwiczeń i wykonywania zabiegów fizykalnych);

- czynniki organizacyjne (wykazują wyraźne powiązanie z czynnikami natury czasowej i przestrzennej).

Metody fizjoterapii

W oparciu o kryteria uwzględniające mechanizmy regulujące czynności ludzkie, w metodyce kinezyterapii można też z pewnymi modyfikacjami wykorzystać podział metod na:

- metody reproduktywne (charakteryzuje je bierna, podporządkowana i wyczekująca postawa ćwiczącego);

- metody proaktywne (charakteryzuje je aktywna postawa ćwiczących, ale w zakresie określonego repertuaru zachowań ruchowych);

- metody kreatywne (charakteryzuje je twórcze postawy rehabilitowanych osób, nastawione m.in. na rozwiązywanie problemów, osoby te niejako samodzielnie kierują swoim usprawnianiem, przebiegającym jedynie pod opieką terapeuty).

---