

Osoba rehabilitowana jako podmiot.



Ogólna metodyka rehabilitacji i taktyka

postępowania fizjoterapeutycznego.



Podejście fizjoterapeuty do pacjenta.



Hierarchia i racjonalizacja celów.



Zasady doboru środków, form i metod

fizjoterapii.



Karolina Przybysz-Golińska



Kamila Makowska



Łukasz Choryło

„Ostateczny rezultat

procesu rehabilitacji

zależy od ciebie

samego i od tego, ile

z siebie dasz. Praca

personelu

rehabilitacyjnego jest

ważna, ale twój udział

w rehabilitacji jest

stokroć ważniejszy...”



Osoba to po prostu tyle, co
jednostka natury rozumnej
(individua substantia ratio-nalis
naturae) (Boecjusz)



To wyróżnia osobę w całym świecie
przedmiotowych bytów, to stanowi
o jej odrębności



To sprawia, że osoba jest
równocześnie wśród całego świata
bytów jedynym w swoim rodzaju
podmiotem – zupełnie różnym od
tych, jakimi są np. zwierzęta – byty
pod względem swego cielesnego
ustroju stosunkowo najbardziej
podobne do człowieka.



Osoba rehabilitowana musi

"zarządzać" sobą, aby cele

rehabilitacji mogły zostać

osiągnięte.



W polskim modelu rehabilitacji osób

niepełnosprawnych występują dwie

definicje:

1) rehabilitacja jest to

przywracanie sprawności

2) wg prof. Rask`a rehabilitacja to

prosty program, którego celem jest

leczenie ludzi, a nie choroby



Rehabilitacja osób

niepełnosprawnych oznacza

zespół działań, w szczególności

organizacyjnych, leczniczych,

psychologicznych, technicznych,

szkoleniowych, edukacyjnych i

społecznych zmierzających do

osiągnięcia, przy aktywnym

udziale tych osób, możliwie

najwyższego poziomu ich

funkcjonowania, jakości życia i

integracji społecznej”. (Dz.U.

art. 7 z 27 sierpnia 1997r.).

Do lat 70-tych odbywała się swoista selekcja

osób, podział na tych którzy kwalifikowali się do

rehabilitacji i mieli możliwość powrotu do zdrowia

oraz na tych, którzy byli eliminowani przez

system

Kryteriami etycznymi, którymi należy kierować się w wyborze

środków i metod leczniczych są:



Godność osoby ludzkiej (ochrony zdrowia i troski o nie domaga się

integralność psychofizyczno-duchowa osoby)



Wartość życia ludzkiego (ze względu na godność osoby ludzkiej trzeba

zauważyć i podkreślić godność ciała ludzkiego a w związku z tym wartość

życia ludzkiego)



Dobro chorego (największym dobrem zarówno zdrowego jak i chorego

jest jego życie)



Etyka oparta na trosce o pacjenta urzeczywistnia wartości na zasadzie

akceptacji godności człowieka i uwzględnia jego relacje z innymi ludźmi



To właśnie ma szczególne zastosowanie w rehabilitacji – po diagnozie

następuje terapia i rehabilitacja, czyli podjęcie interwencji o charakterze

opiekuńczym i leczniczym, które pozawalają na leczenie oraz reintegrację

osobową i społeczną pacjenta (Karta pracowników służby zdrowia)



Metody muszą być podporządkowane

zadaniom /treściom/ dlatego

realizacja każdego konkretnego

zadania wymaga zastosowania

odpowiedniej metody.



Terapeuta musi zdawać sobie sprawę

granic stosowalności każdej z nich.



Musi umieć ocenić czy zastosowana

przez niego metoda została

optymalnie dostosowana do zadania i

do warunków, tzn. do odpowiedniej

grupy wiekowej, odpowiedniego

schorzenia itp.



Metody nauczania nowych czynności

ruchowych odpowiadają na pytanie "jak

uczyć" a metody prowadzenia terapii i

zajęć "jak organizować" stosownie do

wieku, schorzenia i innych czynników.



Metody nauczania w fizjoterapii to

sposoby za pomocą których podczas

spotkania z terapeutą pacjent

opanowuje umiejętności, nawyki, oraz

związane z tym wiadomości.



Metody to nic innego jak sposób

realizacji zadań i uzyskiwania

zamierzonego celu. Określona metoda

pozwala na dobieranie czynności i

środków aby osiągnąć określone

wyniki. Często podczas terapii

występuje kilka zadań których

realizacja wymaga zastosowania

różnych metod.



Np. metody nauczania ruchu:



syntetyczna: wyuczenie ćwiczeń

w całości, ma zastosowaniu w

nauczaniu ćwiczeń prostych i

łatwych



analityczna: osobne wyuczanie

części ruchu i złożenie go w

całośc w końcowym etapie

nauczania



kompleksowa: pośrednia miedzy

jedną a drugą, początkowo

przedstawia się ruch w całości, a

następnie naucz go częściami,

aby dojść ponownie do

wykonania go w całości



Rehabilitacja medyczna jest integralną

częścią leczenia



Postępowanie, które umożliwia

przyspieszenie procesu naturalnej regeneracji

i plastyczności (dla układu nerwowego) oraz

zmniejszenie następstw ustrojowych i

psychicznych spowodowanych przez uraz lub

chorobę



Rehabilitacja to skoordynowany proces

usprawniania nauczania, zatrudniania i

przystosowania do społecznego

współdziałania osób, które na skutek choroby,

urazu, wad wrodzonych są niepełnosprawne



Rehabilitacja osób niepełnosprawnych to

zespół działań organizacyjnych, leczniczych,

psychologicznych, technicznych,

szkoleniowych, edukacyjnych oraz

społecznych



Weiss i Dega wdrożyli model

rehabilitacji, który został uznany

w 1970 r. przez Biuro Europejskie

Światowej Organizacji Zdrowia

WHO za godne rozpowszechnienia.

Model ten opierał się na 4

podstawowych zasadach:

- powszechność rehabilitacji,

- wczesne wdrożenie,

- kompleksowość,

- ciągłość.



4 podstawowe zasady modelu Weissa i Degi:

1) Powszechność – dostęp do rehabilitacji

każdego, kto jej potrzebuje,

2) Ciągłość – rehabilitacja trwa tak długo, aż

osiągniemy najlepszy możliwy skutek,

3) Wczesność zapoczątkowania – rehabilitację

należy rozpocząć równocześnie z zabiegami

medycznymi, a nie – jak sądzono – po

całkowitym wyleczeniu,

4) Kompleksowość – równocześnie prowadzone

są 4 rodzaje rehabilitacji:
a) Rehabilitacja lecznicza (medyczna) -

dokonywanie zabiegów medycznych

usprawniających organizm – dużą rolę w

procesie rehabilitacji odgrywają mechanizmy

kompensacji i adaptacji,
b) Rehabilitacja psychologiczna - usprawnianie

stanu ducha, ma ona iść w kierunku akceptacji

sytuacji w jakiej dana osoba się znalazła,
c) Rehabilitacja społeczna - akceptacja życia w

społeczeństwie z niepełnosprawnością,
d) Rehabilitacja zawodowa - nauczenie nowego

zawodu albo przystosowanie do wykonywania

dotychczasowego zawodu w

niepełnosprawności.

Celem terapeuty jest otrzymanie od pacjenta możliwie
dokładnych
informacji od pacjenta

Być otwartym w stosunku do pacjenta i stworzyć atmosferę
zaufania → motywowanie pacjenta

Nie mieć uprzedzeń → odpychające zachowanie blokuje pacjenta

Dobierać słowa w taki sposób, aby uzyskać dokładny i
wyczerpujący opis:

-

pozwolić pacjentowi mówić na swój

sposób

-

dodatkowe pytania stawiać w sposób

neutralny, nie sugerować odpowiedzi

-

powtórzyć wypowiedzi pacjenta w

celu stwierdzenia, czy wszystko

zostało zrozumiane

Wykorzystywać mimikę i gestykulację

w celu pozyskania informacji

-

Wnioski muszą wypływać z badania

a nie z przypuszczeń. Nie można

fałszować obrazu klinicznego wiedzą

teoretyczną

Podstawę procesu rehabilitacji

stanowią generalne zasady dotyczące

powszechnie ludzi

niepełnosprawnych. Są to :

- ruch i praca, które są (poza

odpowiednim leczeniem) czynnikami

przyśpieszającymi powrót chorego do

zdrowia i maksymalnej sprawności.

- uwzględnienie występowania

związku, jaki dotyczy powrotu do zdrowia,

ze środowiskiem społecznym, z którego

człowiek niepełnosprawny przychodzi do

ośrodka rehabilitacyjnego i do którego

powróci po zakończeniu leczenia.

- występowanie związku między

poprawą stanu zdrowia, postępami w

szkoleniu i wydajnością pracy, a stanem

psychicznym niepełnosprawnych.

- każda osoba pomimo upośledzenia

zachowuje nadal określone sprawności

fizyczne, psychiczne i w zakresie

technik społecznego zachowania.

- nie ma takiej pracy, która stawiałaby

jej wykonawcy wszystkie wymagania

w zakresie sprawności fizycznej,

psychicznej i społecznej.

- konieczność rozpatrywania potrzeb

niepełnosprawnych nie w oderwaniu,

lecz zawsze w ich związku z

całokształtem życia i pracy.

ETAPY

POSTĘPOWANIA

FIZJOTERAPEUTYCZNEGO

Badanie diagnostyczne – rozpoznanie oraz

zaplanowanie odpowiedniego postępowania

terapeutyczno – rehabilitacyjnego

1. Badanie podmiotowe (wywiad, anamneza)

- Główne dolegliwości (bóle, niedowłady, ograniczenie

ruchu w

stawach – przykurcze, usztywnienia stawowe)

- Wywiad chorobowy

- Wywiad rodzinny

- Przebieg dotychczasowego leczenia

2. Badanie przedmiotowe (kliniczne)

- Oględziny lekarskie (postawa, chód)

- Badanie palpacyjne

- Pomiar długości i obwodów kończyn

- Badanie zakresu ruchu w stawach

- Badanie siły mięśniowej

- Testy diagnostyczne

3. Badania dodatkowe

- Rentgenodiagnostyka

- Ultrasonografia (USG)

- Tomografia komputerowa (CT)

- Badanie rezonansu magnetycznego (MRI)

- Elektromiografia (EMG)

- Artroskopia

- Scyntygrafia kośćca

- Inne badania diagnostyczne

Cel rehabilitacji osoby niepełnosprawnej to:

1. wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej

osoby niepełnosprawnej,

2. wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról

społecznych,

3. likwidację barier w szczególności architektonicznych,

urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i

dostępie do informacji,

4. kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań

sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.

Cele

– powinny być osiągalne przez

pacjenta

1) Cele dalsze

- w jakim zakresie pacjent może dzięki

fizjoterapii dojść do zdrowia?

- jakie choroby mają być

przezwyciężone?
2) Cele bliższe

- w jaki sposób mają być osiągnięte

cele dalsze?

- jaką poprawę można osiągnąć dzięki

fizjoterapii w najbliższym czasie?

Grupy zabiegów powinny być

uporządkowane zgodnie do postawionych

celów

Wybrać zabiegi należące do jednej grupy

(przygotowujące i lecznicze)

Opisać i uzasadnić plan postępowania

leczniczego i ew. stopniowanie możliwości

Program ćwiczeń na czas pozabiegowy i

porady na co dzień (pobyt w domu)

zaplanować i uzasadnić.



Rehabilitacja medyczna

obejmuje działania kompleksowe

prowadzone przez zespół

rehabilitacyjny, ale też z udziałem

różnorodnej grupy lekarzy

specjalistów (w zakresie wielu

specjalności)



Dzięki takiemu rozumieniu

rehabilitacji określony pacjent

jest diagnozowany i leczony w

optymalny sposób, np. łączenie z

leczeniem chirurgicznym i

ortopedycznym, a z drugiej zaś

strony lekarze specjaliści w

innych dziedzinach coraz lepiej

poznają i stosują w praktyce

rehabilitację medyczną.

Zespół rehabilitacyjny składa się ze

specjalistów medycznych i innych, a w jego

skład wchodzą:

- lekarz specjalista w rehabilitacji

medycznej, odpowiadający za cały proces

rehabilitacji i kierujący pracą zespołu

- lekarz specjalista w dziedzinie

balneologii (balneoklimatologii i medycyny

fizykalnej) kierujący pracą zespołu głównie

w zakładach przyrodoleczniczych uzdrowisk,

- fizjoterapeuta (zawód medyczny) mający

uprawnienia do wykonywania do

wykonywania zabiegów w zakresie

kinezyterapii, fizykoterapii i masażu,

magister ze specjalizacją może kierować

pracą gabinetu fizjoterapii i poradni

rehabilitacyjnej

- pielęgniarka (zawód medyczny) ze

względu na stały – całodobowy – kontakt z

pacjentem odgrywa w zespole podstawową

rolę

- psycholog kliniczny – ustala

diagnozę psychologiczną, wspólny

program kompleksowej rehabilitacji,

prowadzi psychoterapię indywidualną

i/lub grupową oraz poradnictwo

psychologiczne dla pacjenta i rodziny

- logopeda – opracowuje diagnozę

logopedyczną, wraz z zespołem realizuje

program rehabilitacji, prowadzi edukację

pacjenta i rodziny dotyczącą ciągłości

rehabilitacji mowy

- pracownik socjalny – współpracuje

od chwili przyjęcia z pacjentem i jego

rodziną w celu uzyskania pełnych

informacji o sytuacji społecznej

- ergoterapeuta – terapeuta

zajęciowy – prowadzi terapię

przyłóżkową w zakresie samoobsługi w

czynnościach życia codziennego,

ćwiczenia w pracowni terapii zajęciowej

a także – w podstawowym stopniu –

preorientację zawodową

- masażysta – może prowadzić

zabiegi masażu leczniczego

zgodnie z zaleceniami, z

wykorzystaniem wyuczonych

technik lub urządzeń

mechanicznych i aparatury

- technik ortopedyczny –

współpracuje w ustaleniu zaleceń

dotyczących zaopatrzenia

ortopedycznego, dokonuje

niezbędnych pomiarów, wykonuje,

dopasowuje , naprawia przedmioty

ortopedyczne, prowadzi częściowy

instruktaż dotyczący

wykorzystania przedmiotów i

pomocy

- pedagog – prowadzi zajęcia

przygotowawcze do nauki w

szkole dzieci niepełnosprawnych

lub zajęcia korekcyjno-

kompensacyjne z dziećmi w

zakresie szkoły podstawowej lub

gimnazjum.

Rozróżnia się następujące działy

fizjoterapii:



Balneoterapia - dział fizjoterapii

zajmujący się zabiegami rehabilitacyjnymi

wykorzystującymi wodę, w różnych

temperaturach, w celu leczenia schorzeń

pacjenta. Stosowany między innymi przez

Hipokratesa. Rozwinięty na szeroką skalę przez

Rzymian.



Klimatoterapia - dział fizjoterapii, rodzaj

terapii stosowanej w leczeniu uzdrowiskowym,

wykorzystujący działanie naturalnych

czynników klimatu lokalnego, tj. czystość

powietrza, temperatura, ciśnienie

atmosferyczne, promieniowanie słoneczne, itp.



Hydroterapia, dział fizjoterapii, inaczej

wodolecznictwo, akwaterapia (łac. aqua =

woda) – metoda leczenia bodźcowego

polegająca na zewnętrznym stosowaniu wody

o różnych postaciach: ciekłej, stałej lub

gazowej. Podstawę leczniczego działania

stanowi odpowiednia temperatura lub ciśnienie

wody użytej odpowiednio do danej terapii.



Kinezyterapia (gr. kinesis -

ruch) - leczenie ruchem, gimnastyka

lecznicza. Podstawą tej dziedziny

fizjoterapii są ćwiczenia ruchowe.

Ruch staje się środkiem leczniczym,

mającym wpływ na cały organizm.

Zadaniem kinezyterapii jest

maksymalne usunięcie

niesprawności fizycznej i

przygotowanie do dalszej

rehabilitacji, np. społecznej.



Terapia Manualna jest

specjalistyczną dziedziną fizjoterapii

stosowaną w leczeniu dysfunkcji

układu nerwowo-mięśniowo-

szkieletowego, która opiera się na

wiedzy klinicznej i zastosowaniu

wysko-wyspecjalizowanego

podejścia terapeutycznego z

udziałem technik manualnych i

ćwiczeń terapeutycznych



Masaż - zabieg

fizjoterapeutyczny polegający na

sprężystym (nie plastycznym)

odkształcaniu tkanek. Masaż może

mieć cele lecznicze, relaksacyjne lub

przygotowywać mięśnie do wysiłku.



Ergoterapia (gr. ergo -

czynię, robię) - rodzaj

psychoterapii, forma terapii

wykorzystująca różne rodzaje

pracy i rekreacji jako środki

terapeutyczne. Ergoterapia

towarzyszy, wspiera, uzdalnia i

usprawnia ludzi w każdym wieku.

Ludzi, którzy mają trudności w

wykonywaniu codziennych

czynności, którzy nie radzą sobie

ze swoimi ograniczeniami i muszą

liczyć na pomoc osób drugich



Fizykoterpia - jedna z form

fizjoterapii i część medycyny

fizykalnej, w której na organizm

oddziałuje się rozmaitymi

bodźcami fizycznymi, pobieranymi

z natury (Słońce, borowina) lub

wytwarzanymi specjalnymi

urządzeniami (krioterapia, prądy

różnego rodzaju)

Koniec

Bibliografia:



Dega, Milanowska – Rehabilitacja medyczna



Kwolek – Rehabilitacja medyczna



Kiwerski – Rehabilitacja medyczna



Bernard Kloster – Poradnik fizjoterapeuty



Internet