Chirurgia W 4 19.11.2005

Utrata przytomności

Najczęstsze przyczyny:

• uraz głowy

• niedotlenienie mózgu

• hypoglikemia

• zatrucia

• działanie prądu elektrycznego

• udar mózgu

• hypotermia

• hypertermia

Uraz głowy:

• 30-50% zgonów związanych jest z urazem głowy.

• 35% urazów głowy przebiega z utratą przytomności.

Skala Glasgow:

Otwieranie oczu spontanicznie

na polecenie słowne

na ból

nie otwiera

Odpowiedź słowna swobodna, logiczna

mowa chaotyczna

nieodpowiednie słowa

niezrozumiałe dźwięki

brak

Odpowiedź ruchowa swobodna, odpowiednia do polecenia

celowa, lokalizująca bodziec bólowy

odsunięcie (zgięcie) kończyny od źródła bólu

na bodziec bólowy lub spontanicznie

odruchowe prostowanie kończyn na bodziec bólowy

brak

Patologia urazu głowy:

• brak przytomności:

uszkodzenie warstwy korowej

uszkodzenie układu siateczkowatego

• wzmożone ciśnienie śródczaszkowe:

krwiak

obrzęk

Objawy wklinowania mózgu:

• nierówne źrenice

• zaburzenia świadomości (aż do śpiączki)

• nadciśnienie tętnicze

• bradykardia

• zwolnienie lub zatrzymania akcji serca

• zgon

Obraz kliniczny obrażeń mózgu:

Rozległe uszkodzenia mózgu:

wstrząśnienie:

• natychmiast po urazie przejściowa utrata świadomości,

• najczęściej nie daje trwałych następstw,

rozległe uszkodzenie aksonalne:

• następstwo przerwania i pękania włókien nerwowych

• śpiączka bez obecności uszkodzeń ogniskowych

• śmiertelność 35-50%

Uszkodzenie ogniskowe:

krwawienie podpajęczynówkowe ok. 70%

• obecność krwi w płynie mózgowordzeniowym

• fotofobie, ból głowy

krwawienie podtwardówkowe ok. 30%:

• ubytki neurologiczne

krwawienie nadtwardówkowe ok. 1%:

• utrata przytomności > okresowe przejaśnienie > zapaść

Badanie chorego po urazie głowy:

• standardowe ABCDE

• zbadać szerokość i równość źrenic

• ocenić inne komponenty urazu (leki, inne choroby)

• ocena możliwości urazu kręgosłupa

Pomoc przedszpitalna:

• postępowanie ABCD

• wkłucie i płynoterapia

• hyperwentylacja tlenem

• obniżenia ciśnienia śródczaszkowego (Mannitol, Furosemid)

• leczenie napadów padaczkowych (Fenytoina, Benzodiazepiny)

Niedotlenienie mózgu:

• duszenie

• wstrząs

• zatrucia

• tonięcie

• spadek przepływu krwi przez mózg

Pomoc przedszpitalna w niedokrwieniu:

• tlenoterapia

• postępowanie ABCD

• leczenie przyczynowe

Hypoglikemia

• najczęściej - efekt działania insuliny

• choroby nadnerczy, przysadki mózgowej lub dużych gruczołów tarczycy lub wątroby

• doustne leki p/cukrzycowe, salicylany, sulfonamidy i niektóre leki p/depresyjne

• spożycie alkoholu

• głodzenie

• zakażenia przebiegające z biegunką, wymiotami, gorączką

Pomoc przedszpitalna:

• ABCD

• podać 1 amp. 50% Glukozy iv w bolusie

• alkoholicy - Tiaminę (100mg. iv) + Glukoza

• jeżeli podanie drogą iv jest niemożliwe - Glukagon (0,5-2 mg im lub sc),

• wlew 5 - 10% Glukozy w kroplówce

Udar mózgu

• Udar niedokrwienny (biały):

• 80% przypadków

• może mieć charakter przejściowy

• Udar krwotoczny:

• 20% przypadków

• najczęściej charakter postępujący

• rokowanie gorsze

Ryzyko udaru mózgu:

• ryzyko wystąpienia wzrasta z wiekiem i podwaja się co 10 lat

• znajduje się w pierwszej 5 przyczyn zgonów na świecie

• co 5 pacjent dotknięty udarem umiera w ciągu 1 miesiąca

Czynniki ryzyka:

• miażdżyca

• nadciśnienie

• wysoki poziom cholesterolu

• cukrzyca

• przebyty udar w przeszłości

• choroby serca

Objawy:

• drętwienie - osłabienie połowy ciała lub tylko jednej kończyny

• nagłe zaburzenie widzenia

• nagłe zaburzenie mowy i rozumienia mowy

• nagły, silny ból głowy i zawroty

• zaburzenia równowagi

• niedoczulica

Objawy różnicowe:

• Udar niedokrwienny:

• objawy pojawiają się stopniowo, w czasie snu lub po przebudzeniu i narastają powoli,

• mogą nastąpić w ciągu kilku minut do 24 h

• Udar krwotoczny:

• nagły ciężki przebieg, z wymiotami, drgawkami, skokami ciśnienia, tachykardią, utratą przytomności

• sztywność karku, gałki oczne skierowane w stronę uszkodzenia mózgu

Pomoc przedszpitalna:

• ABCD

• Częste monitorowanie

• Postępowanie w zależności od stanu pacjenta w danym momencie

Hypertermia - utrata przytomności z gorąca

• Porażenie słoneczne

• Omdlenie z gorąca

• Udar cieplny

Porażenie słoneczne:

• szczególnie narażone dzieci oraz osoby starsze

• możliwe jednoczesne poparzenie słoneczne

Objawy:

• niepokój

• zaczerwienienie twarzy

• ból głowy

• wymioty

• drgawki

• utrata przytomności

Pomoc przedszpitalna w porażeniu słonecznym:

• przenieść chorych do cienia

• rozebrać

• oziębić - okłady na głowę

• podać do picia chłodne napoje - lekko osolone

• podać NLPZ

• zlecić odpoczynek

• obserwować

Omdlenie z gorąca:

• skutek rozszerzenia naczyń krwionośnych co prowadzi do względnej hipowolemii

• odwodnienie predysponuje do omdleń cieplnych

• częste u osób u osób w podeszłym wieku i dzieci

• nieprzystosowanie do upału

Pomoc przedszpitalna:

• ułożyć w pozycji bezpiecznej

• podać płyny - (doustnie lub dożylnie)

• schłodzenie

• obserwować

• wykluczyć inne przyczyny

Udar cieplny:

• stan nagłego zagrożenia życia, często kończy się śmiercią

• niewydolny mózgowy ośrodek termoregulacji

• wysoka gorączka < 40⁰C

• objawy neurologiczne - możliwy obrzęk mózgu

• możliwe następne uszkodzenie wieloukładowe organizmu

• Nie występuje pocenie się !!!

Objawy:

• dezorientacja

• senność

• zaburzenia psychiczne

• objawy uszkodzenia OUN

• utrata przytomności

• śpiączka

• zgon

Pomoc przedszpitalna:

• natychmiastowe schłodzenie

• leki p. gorączkowe są p/wskazane (mogą pogłębić uszkodzenie wątroby)

• przewóz do szpitala

• leczenie objawowe

Drgawki:

Najczęstsze przyczyny stanów drgawkowych:

• Padaczka

• Gorączka

• Alkohol

• Zatrucie

• Wstrząs

• Niedotlenienie

• Porażenie prądem

• Drgawki w ciąży

Stan padaczkowy:

• Jeśli trwa dłużej niż 15 min. lub między napadami pacjent nie odzyskuje przytomności

• Stan bezpośredniego zagrożenia życia

• Konieczna pilna hospitalizacja

Pomoc przedszpitalna:

• zachowaj spokój

• zabezpiecz chorego przed obrażeniami podczas drgawek

• postaraj się ułożyć pacjenta na boku, a jeśli się nie da uważaj na możliwość zachłyśnięcia się

• opróżnij jamę ustną

• stały dostęp świeżego powietrza

• jeśli trwa dłużej niż 5 min. u dziecka, lub 15 min. u dorosłego przewieź do szpitala

Leczenie:

• doraźnie diazepam (można podawać co 15 min.)

• leki konieczne zgodnie z zaleceniem lekarza

Błędy popełniane:

• tłumienie drgawek na siłę

• wkładanie na siłę przedmiotów do ust

• podawanie leków doustnie

• cucenie, polewanie wodą

• przeszkadzanie w odpoczynku po napadzie

Gorączka

• Drgawki w gorączce lub schorzenia mózgu

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• zapalenie mózgu

• guz mózgu

• Drgawki gorączkowe

• bez określonego podłoża

Drgawki gorączkowe:

• 95% przed 5 r.ż.

• 98% do 2 r.ż.

Podział:

• drgawki proste, gorączkowe (85%)

pojedyncze w ciągu doby, uogólniony napad trwający > jak 15 min.

• drgawki złożone gorączkowe (15%)

napady ogniskowe kilka na dobę, lub dłużej trwające dłużej niż 15 min.

Przyczyny:

• szybko narastająca gorączka (obniżony próg pobudliwości)

• zakażenie wirusowe

• zakażenie bakteryjne (zapalenie ucha środkowego)

• szczepienia przeciw: śwince, odrze, różyczce, błonicy, krztuścowi, tężcowi

Postępowanie:

• ochrona przed obrażeniami

• rozebranie

• drożność dróg oddechowych

• tlenoterapia

• objawowe obniżenie temperatury (np. delikatne schłodzenie)

• przyczynowe leczenie gorączki.

---