Założenia pracy z małżeństwem z problemem alkoholowym:

1. Choroba alkoholowa wywiera wpływ na przeżycia i postawy wszystkich osób żyjących w związku z alkoholikiem. Znaczna część partnerów osób uzależnionych, w sposób szkodliwy przystosowuje się do sytuacji picia przez osobę bliską i do wynikających z tego faktu konsekwencji, wykazując cechy współuzależnienia.

2. Oczekiwana poprawa relacji między małżonkami nie następuje automatycznie z chwilą zatrzymania picia przez alkoholika. Często dzieje się wręcz odwrotnie - narastają nieporozumienia i konflikty. Nierzadko w abstynencji dochodzi do poważnych kryzysów związków, zakończonych rozwodem.

3. Cele, kierunek i metody pracy z małżeństwem z problemem alkoholowym zależą od tego czy alkoholik pije czy też utrzymuje abstynencję, a jeśli nie pije - zależą od fazy zdrowienia, w jakiej się aktualnie znajduje. W dużej zatem mierze problemy małżeńskie powinny być rozpatrywane w kontekście choroby alkoholowej, a praca nad nimi uzależniona jest od etapu pracy własnej małżonków nad alkoholizmem i współuzależnieniem.

4. Modelowo można wyróżnić kilka etapów pracy ze związkiem, w którym jeden z partnerów, najczęściej mężczyzna, jest uzależniony od alkoholu:

a) małżeństwo (lub inny rodzaj trwałego związku) z czynnym alkoholikiem,

b) małżeństwo z alkoholikiem w trakcie leczenia,

c) małżeństwo z alkoholikiem trzeźwiejącym, po leczeniu odwykowym w fazie:

• wymuszonej abstynencji,

• dominacji abstynencji,

• rozwoju osobistego.

5. Z trwałą abstynencją wiąże się konieczność zmiany niemal wszystkiego co ważne w małżeństwie: celów, wartości, nawyków, sposobu porozumiewania się. Trzeźwiejące pary muszą podołać zadaniom zbudowania nowego związku małżeńskiego z tym samym partnerem.

Procedura pracy z małżeństwami alkoholowymi w poszczególnych okresach związku.

W czasie, gdy jeden z małżonków pije nic nie można zrobić z nimi razem i jasno należy to powiedzieć obu stronom. Można:

• motywować do tego, aby każde z małżonków z osobna zaczęło się leczyć,

• przygotować interwencję wobec osoby uzależnionej,

• elementy edukacji na temat uzależnienia, współuzależnienia, leczenia.

Gdy alkoholik podjął leczenie: priorytetowym zadaniem jest

• leczenie dla każdego z partnerów w osobnym programie.

• zorganizowanie sesji rodzinnej z udziałem pacjenta i bliskich mu osób, spotkanie takie ma walory diagnostyczne, edukacyjne, konfrontacyjne i integrujące.

Po zaprzestaniu picia: fazy, przez które przechodzi rodzina w okresie podejmowania abstynencji:

1. wahań: rodzina głównie skoncentrowana na alkoholu, sprawy rodziny schodzą na dalszy plan

2. ulgi: rodzina czerpie zadowolenie z faktu niepicia, nie widzi potrzeby zmian

3. ujawniania się trudności: nieunikniona, jeśli weźmie się pod uwagę to co działo się w rodzinie w okresie picia, również sprzeczne oczekiwania członków rodziny

4. konstruktywnych zmian może się pojawić w wyniku pracy członków rodziny nad sobą, zdobywania nowych umiejętności, również lepszego oglądu własnej sytuacji rodzinnej.

Pracę z parą małżeńską w okresie trzeźwienia wyznacza długość abstynencji

Na etapie wymuszonej abstynencji i dominacji abstynencji odpowiedzi na pytania o źródła cierpienia, lęku, złości i radości koncentrują się wokół picia i abstynencji. Partnerzy powinni dostać:

• informacje o określonych trudnościach i konieczności godzenia się z nimi,

• edukacja na temat choroby i zdrowienia,

• ewentualnie trening komunikacji i zalecenia budujące relacje: np. wspólny spacer, obiad, itp.

W fazie rozwoju osobistego praca z problemami małżeńskimi nie różni się zasadniczo od pracy z małżeństwami bez problemu alkoholowego. Przykładowe tematy:

Szczegółowe problemy, z jakim borykają się rodziny abstynenckie:

1. brak zmian funkcjonowania członków rodziny po zaprzestaniu picia,

2. brak nowych reguł współżycia i nowego układu ról

3. nierozwiązany problem p. winy i zadośćuczynienia

4. unikanie rozmów o chorobie,

5. sprzeczne oczekiwania, zwykle nieujawnione,

6. problemy związane z realizacją potrzeby przynależności i potrzeby własnej tożsamości w rodzinie,

7. trudności w komunikowaniu się

8. problemy związane z odzyskiwaniem kontaktu z dziećmi,

9. problemy seksualne

10. problemy finansowe, pracoholizm (nadrabianie strat), zdrowotne itp.

1

---