Pytanie 3: Omów proces tworzenia, podziału i wydatków dochodów podmiotów gospodarczych na podstawie pieniężnego modelu przepływów.

Omawiając schemat pieniężnych przepływów międzygałęziowych warto zwrócić uwagę na cechy, które odróżniają go od schematu przepływów materialnych. Oto one:

- w tabeli przepływów pieniężnych występuje brak rozdzielenia produkcji materialnej od nieprodukcyjnych usług, dzięki czemu rozpatrywanie strony finansowo-pieniężnej jest pełne i umożliwia stosowanie metody liczenia dochodu narodowego według SNA.

- w tabeli przepływów pieniężnych wypełniana jest IV ćwiartka, dzięki czemu uzyskuje się pełne informacje o wtórnym podziale dochodu narodowego

- w modelu pieniężnych przepływów przyjęto założenie, że każda z gałęzi wytwarza jedno dobro.

Przystąpmy teraz do analizy pieniężnego modelu przepływów międzygałęziowych , która wyjaśni nam proces tworzenia, podziału i wydatków dochodów przez podmioty gospodarcze.

Ćwiartka I, zwana również kosztową:

Przedstawiono tu popyt pośredni zgłaszany przez gałęzie gospodarki, czyli transakcje występujące między gałęziami. W wierszach zanotowano strumień popytu pośredniego. Wiersz pierwszy możemy interpretować następująco: gałąź 1 dostarcza sobie produkty o wartości w₁₁, gałęzi 2 o wartości w₁₂,…, gałęzi n - o wartości w_1n itd. Kolejne wiersze interpretujemy analogicznie. Tak, więc w wierszach ukazany jest kierunek rozdysponowania produkcji globalnej danej gałęzi do innych gałęzi gospodarki. Czyli wiersze interpretujemy z punktu widzenia dostawcy, jako podaż pośrednią zgłaszaną przez daną gałąź.

W kolumnach z kolei zanotowano strukturę kosztów materiałowych poszczególnych gałęzi. Kolumnę pierwszą (każdą następną analogicznie) interpretujemy następująco: gałąź pierwsza w celu wytworzenia własnej produkcji zużyła dobra zakupione z gałęzi 1 o wartości w₁₁, z gałęzi 2 o wartości w₂₁ itd. Tak, więc kolumny interpretujemy z punktu widzenia odbiorcy, jako popyt na dobra pośrednie zgłaszany przez daną gałąź.

oznacza zużycie pośrednie w całej gospodarce (produkcja pośrednia w całej gospodarce); suma wytworzonych produktów jest równa łącznym kosztom wytwarzania danych gałęzi.

Musimy pamiętać, że w ćwiartce I może również znaleźć się „zagranica”. Wtedy ćwiartka I zostanie poszerzona o odpowiedni wiersz i kolumnę. W wierszu notujemy import, a w kolumnie eksport.

Przejdźmy teraz do ćwiartki III, która ilustruje proces tworzenia dochodów brutto. Przedstawiono w niej dochody uzyskiwane przez poszczególne gałęzie, a także te uzyskiwane za pośrednictwem budżetu państwa i banków. W wierszach znajdują się poszczególne elementy produkcji czystej brutto: płace (V_i), akumulację (Z_i), amortyzację (A_i). Oddzielnie zapisano wpływy budżetu państwa oraz banków na dochody przedsiębiorstw (dotacje, subwencje, ulgi, zmianę ilości pieniądza). W wierszach widzimy strumień dochodów, czyli dochody wytworzone w poszczególnych gałęziach, natomiast w kolumnach zawarte jest struktura dochodów, czyli dochody wytworzone przez gałęzie (wartość dodana): płace pracowników, dochody poszczególnych gałęzi z tytułu dotacji budżetowych, przychody poszczególnych gałęzi z tytułu amortyzacji, dochody z tytułu nadwyżki ekonomicznej oraz dochody z tytułu zmiany ilości pieniądza.

suma dochodów uzyskiwanych z tytułu subwencji, amortyzacji, akumulacji, płac jest równa sumie dochodów uzyskiwanych z tych tytułów przez poszczególne gałęzie.

W tej części tabeli znajduję się również import, ponieważ trzeba pamiętać, że import jest równy eksportowi.

Podsumowując, w ćwiartce III widzimy dochód wytworzony w całej gospodarce.

Podziałowi dochodu narodowego brutto poświecona jest ćwiartka IV. Tutaj dochód zostaje rozdzielony między podmioty występujące w gospodarce zgodnie z aspiracjami podmiotów tworzących popyt końcowy. Uzyskują one środki na pokrycie wydatków składających się na ich popyt finalny, który jest zaprezentowany w ćwiartce II. W wierszach znajdują się płace wypracowane przez gałęzie, które są podzielone na płace dla konsumentów indywidualnych, zatrudnionych w sferze budżetowej, płace finansowane przez fundusze celowe, płace zatrudnionych w sektorze bankowym oraz w sferze inwestycji; kolejno w wierszach są rozdzielone środki budżetowe, zyski przedsiębiorstw oraz dochody wynikające ze zmiany ilości pieniądza między poszczególne podmioty gospodarcze. Natomiast kolumny obrazują strukturę dochodów poszczególnych podmiotów. Dla przykładu możemy podać strukturę dochodów konsumentów indywidualnych. Otóż na ich dochód składają się: płace, środki budżetowe w postaci transferów, subwencji, dotacji, dochody pochodzące z zysku przedsiębiorstw oraz udział w dochodach wynikających z tytułu zmiany ilości pieniądza. Struktura pozostałych podmiotów jest analogiczna.

Przejdźmy teraz do omówienia ćwiartki II, która obrazuje w jaki sposób produkcja finalna przekazywana jest końcowym odbiorcom produktu społecznego: konsumentowi indywidualnemu, zbiorowemu. Czyli zanotowano tutaj popyt końcowy, który obrazują poniesione wydatki konsumentów indywidualnych, budżetu na rzecz konsumentów zbiorowych, sektora bankowego, sfery inwestycyjnej oraz wydatki związane z popytem restytucyjnym. W wierszach przepływa strumień popytu końcowego. Są one interpretowane następująco: dla i=1 można odczytać, iż realizując popyt końcowy konsumentów dostarczono produkty odpowiednio: konsumentowi indywidualnemu wartości C₁', budżetowi państwa o wartości C₁'', na zadania przykładowych funduszy celowych o wartości F₁' i F₁'', sektorowi bankowemu k_1, sferze inwestycji o wartości I₁ oraz na odtworzenie majątku trwałego czyli popytu restytucyjnego p_1. Kolumny przedstawiają strukturę zakupów podmiotów będących wyrazicielami popytu końcowego, np. konsument indywidualny kupił część produkcji „i” gałęzi 1 o wartości C_1', gałęzi 2 o wartości C₂' itd.

Popyt końcowy podmiotów ma wymiar popytu potencjalnego. Są tu ukazane aspiracje poszczególnych podmiotów gospodarczych. Tutaj też występuje eksport jeżeli w ćwiartce I nie ma „zagranicy”.

suma popytu finalnego z tytułu aspiracji do zakupów dóbr „i”-tych równy jest sumie zakupów potencjalnych podmiotów gospodarczych.

---