8. Makroekonomiczne determinanty bezrobocia
Stopa bezrobocia jest to odsetek siły roboczej, która nie ma pracy, lecz jest zarejestrowana jako chcąca i będąca w stanie pracować. Jednym z celów polityki gospodarczej jest zwalczanie bezrobocia Jednak zanim zacznie się zwalczanie bezrobocia trzeba najpierw poznać jego przyczynę, aby działanie było jak najefektywniejsze a zarazem jak najmniej wpływało na inne czynniki, takie jak na przykład inflacja.
Pierwszym determinantem bezrobocia może być niedostateczny odpływ strumieni siły roboczej ze sfery bezrobocia lub zbyt mocny dopływ do tej sfery. W przypadku pierwszym należy tworzyć nowe miejsca pracy w przypadku drugim należy tworzyć popyt dla istniejących firm.
Następne determinanty bezrobocia zależą od rodzajów samego bezrobocia. Zależnie, od czego zależy stopa bezrobocia mamy do czynienia z innym jego rodzajem.
Do czynników kształtujących wielkość bezrobocia możemy zaliczyć niedostateczny popyt. Mamy wtedy do czynienia z bezrobociem keynesowskim, czyli wielkość popytu jest stosunkowo mała i firmy zwalniają niepotrzebnych pracowników. Radą na to jest aktywna polityka fiskalna stymulująca popyt. Cześć bezrobocia nazywana jest bezrobociem frykcyjnym, czyli takim, który powstaje w wyniku pewnych tymczasowych niedopasować na rynku pracy. Bezrobocie to występuje zawsze w każdej dynamicznej gospodarce, w której występują ciągłe zmiany. Bezrobocie może także zostać wywołane poprzez zmiany popytu i podaży oraz eliminowanie niepotrzebnych już gałęzi przemysłu i restrukturyzację ich. Bezrobociu strukturalnemu podlegają pracownicy zwolnieni w czasie zmian strukturalnych na rynku oraz rozbieżności ludzkich kwalifikacji i pracy aktualnie oferowanej przez pracodawców. Neoklasycy twierdzą, że bezrobocie zawsze wracać do stanu bezrobocia naturalnego poprzez zmianę poziomu płac, natomiast przyczyn bezrobocia doszukują się w działalności monopoli, zarówno ogromnych przedsiębiorstw jak i związków zawodowych, przez które ceny i płace są sztywne w dół. Krzywa Philipsa ukazuje natomiast zamienność bezrobocia na inflację. Tak, więc zmniejszanie bezrobocia hamuje wysoka inflacja, która musi być hamowana wysokimi stopami procentowymi, co powoduje zmniejszanie się opłacalności inwestycji przedsiębiorstw i zmniejszenie popytu globalnego, przez co bezrobocie wraca do swojego starego położenia. Przyczyną bezrobocia może być także zagranica. Ujemne saldo wymiany z zagranicą oznacza poniekąd dawanie pracy obcokrajowcom zaś pomijanie swych obywateli. Wzrost cen towarów strategicznych dla gospodarki takich jak ropa naftowa przyczynia się także do wzrostu bezrobocia poprzez zwiększanie się liczby przedsiębiorstw nieopłacalnych. Istnienie kapitałochłonnego postępu technicznego pozwala osiągnąć ten sam efekt zużywając mniejszą ilość pracy, przez co także powstaje bezrobocie.