DIETA KETOGENNA
Uzasadnienie stosowania diety:
Wśród substancji powstających w wyniku β-oksydacji kwasów tłuszczowych znajdują się związki zawierające grupę ketonową, aceton, p-hydrooksymaślan
Całkowite stężenie związków ketonowych we krwi przy normalnym metabolizmie tłuszczów nie przekracza wartości 0,2 mmol/l
Wydalanie ciał ketonowych z moczem jest u człowieka zazwyczaj mniejsze i wynosi 1 mg/24h
W takich warunkach i stanach fizjologicznych jak duże spożycie tłuszczów, głodzenie, nadmierny wysiłek fizyczny na czczo lub niewyrównana cukrzyca dochodzi do zwiększenia ich wydzielania z moczem - ketonurii
Ketonemia i ketonuria nazywana są łącznie ketozą. Ketoza występuje przy głodzeniu i w diecie tłuszczowej a powstające przy tym związki ketogenne jak zaobserwowano w licznych przypadkach mają działanie antypadaczkowe.
Dieta ketogenna ma zastosowanie przy leczeniu niektórych typów padaczki opornych na leków. Dla około 20% dzieci z padaczką obecnie dostępne leki nie są w pomocne lub poprzez swoje uboczne skutki nie są do zaakceptowania
W normalnej diecie głównym źródłem są węglowodany, a w konsekwencji glukoza. Jeśli w diecie węglowodany są dostosowane w limitowanych, ściśle wyliczonych małych ilościach organizm sięga po nie.
Cel diety:
Dieta ketogenna oparta na wysokim udziale tłuszczu, jest dietą ubogowęglowodanową, z podażą białek i energii zgodną z zapotrzebowaniem z zależności od wieku i masy ciała
Celem jest wywołanie i utrzymanie ketozy poprzez odwrócenie proporcji tłuszczu i węglowodanów w diecie w konsekwencji zmniejszenie pobudliwości drgawkowej mózgu.
Dieta zwykła:
T 1g/1kg m.c + 1g
W +1g/1kg m.c 1g
Zasady diety
Stosunek ketogennych do nieketogennych składników powinien wynosić 3:1, aby wywołać ketozę takiego stopnia, który będzie skutecznie kontrolował ataki epilepsji.
Dieta zawierająca oleje ze średniołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi może być stosowana do wywołania ketozy zamiast standardowej diety ketogennej. Średniołańcuchowe trójglicerydy MCT są bardziej ketogenne niż inne tłuszcze i można wówczas zwiększyć a diecie udział węglowodanów i białek dla utrzymania ketozy na dostatecznym poziomie.
Jednak dieta oparta na MCT nie jest tak dobrze akceptowana i tolerowana przez pacjentów u których istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia biegunki, wymiotów, bólów brzucha lub nudności.
Zazwyczaj oleje z MCT powinny być wprowadzone wolno zaczynając od małych ilości sukcesywnie zwiększając ich udział równomiernie w każdym posiłku.
Miarą wywołania ketozy jest pojawienie się w moczu ciał ketonowych, które powinno utrzymywać się na stałym i wysokim poziomie.
Okres od 10 - 20 dni jest to czas, kiedy zastosowana dieta przynosi te efekty w postaci ustępowania ataków lub znacznego zmniejszenia ich nasilenia.
Należy wówczas zmienić nieco stosunek ketogennych do nieketogennych składników. Jeżeli pomimo tego nudności, wymioty, nadal się utrzymują należy opuścić jeden lub dwa posiłki ( głodówka również wywołuje stan ketozy), podać zmniejszoną ilość soków owocowych ( by nie dopuścić do znacznego spadku glukozy we krwi i ponownie powrócić do zastosowanej diety.
Charakterystyka poszczególnych posiłków
Dieta powinna być planowana na 3 posiłki. Każdy posiłek powinien zawierać taką samą ilość białka, tłuszczu i węglowodanów, energii. Jeżeli zaplanowane są przekąski to pozostałą ilość tłuszczu należy równo podzielić na 3 posiłki.
Każdy posiłek powinien być przygotowywany z czterech podstawowych grup produktów:
chude mięso (ryby, drób), jaja, ser, wędliny = źródło białka
owoce i warzywa = źródło węglowodanów
olej, oliwa z oliwek, masło, majonez = źródło tłuszczu
śmietana 30% tłuszczu = źródło białka w tłuszczu
Produkty tj. mięso, warzywa, które będą gotowane powinny być ważone po obróbce termicznej. Nie ma w diecie miejsca na produkty zbożowe, mleko, ziemniaki, wyroby cukiernicze, słodycze, dżemy, miody, galaretki, wody słodkie, napoje z których chętnie korzystają dzieci. Również słodkie syropy i lody z dodatkiem cukru są eliminowane. Jako środka słodzącego można używać niewielkiej ilości środków słodzących (tylko aspartaam inne tj. mannitol, sorbitol, acesulfan są zabronione). Produkty słodzone sztucznymi środkami słodzącymi, również powinny być wyeliminowane z diety, gdyż zawierają w znacznej ilości węglowodany.
Jadłospis - oddział pediatryczny ( można z potraw robić papki) - kserówka
Efekty leczenia dietą ketogenną
Każde dziecko powinno mieć indywidualnie opracowaną dietę. Rodzice powinni poznać zastosowanie diety, nauczyć się układać jadłospisy i wyliczać ilości składników odżywczych dla dziecka.
Ketozę osiąga się po kilku dniach od rozpoczęcia stosowania diety.
Produkty przed produkcją powinny być dwa razy ważone
Dieta powoduje niedobory Fe, Ca, witamin z grup B oraz wit. C
Dieta powoduje bardzo dobry rozwój OUN ze względu na wysoki skład NNKT
Dieta jest dietą trudną - czas stosowania około 2-3 lat, pełna wyrzeczeń, ciągłego leczenia, dokładnego ważenia i kontroli poziomu ciał ketonowych w moczu.
Uzupełnia stosowanie się preparatami witaminowymi i mineralnymi.
Ze względu na występujące niedobory wapnia konieczna jest suplementacja.
Sposób sporządzania diety ketonowej i przykładowy jadłospis:
Wiek 3 lata Masa ciała 14 kg
Zapotrzebowanie energetyczne wg normy dla dzieci zdrowych wg Instytutu Matki i dziecka tj. u dziecka zdrowego
E = 86 kcal/1kg m.c/24h x 14kg = 1200 kcal
Zapotrzebowanie na białko ( wg normy dla dzieci zdrowych)
B = 1,8g/1kg m.c/24h x 14kg = 25g białka
Układ diety ketogennej
Tłuszcz (g) B(g) + W(g)
3 1
Obliczenia kaloryczności tzw. 1 jednostki pożywienia C jednostki dietetycznej
Proporcje |
Tłuszcz |
Białko + węglowodany |
Energia 1 jednostki pożywienia |
3:1 |
3x9kcal |
1x4kcal |
27 kcal + 4 kcal |
|
27kcal |
4kcal |
31 kcal |
Oblicz ilość jednostek pożywienia / 24h
Zapotrzebowanie energetyczne = 1200 = 39 jednostek
Energia 1 jednostki pożywienia 31
Zapotrzebowanie na tłuszcz (3:1)
39 x 3 g = 117 g
Zapotrzebowanie na białko i węglowodany ( w proporcji 3:1)
39 x 1g = 39g
B = 25g (obliczenia wyżej)
W = 14g z różnicy (39g tłuszczu - 25g białka)
Rozkład składników odżywczych i energii na 3 posiłki w ciągu dnia
Składniki (g) |
Dzienna podaż |
Jeden posiłek w diecie |
|
|
Dieta ketogenna |
Dieta normalna |
|
Tłuszcze |
117 |
42 |
39 |
Białko |
25 |
25 |
8,3 |
Węglowodany |
14 |
170 |
4,7 |
Energia |
12000 |
1200 |
400 |