Hospitacja diagnozująca w naszej szkole
Zorganizowanie i przeprowadzenie w ubiegłym roku szkolnym, 2003 / 2004, w naszej szkole cyklu hospitacji diagnozujących stanowi kolejny etap nabywania nowych doświadczeń. Naszą intencją nie jest opisywanie tego rodzaju hospitacji, gdyż każdy może sięgnąć do stosownej literatury, chciałybyśmy raczej podzielić się swoimi spostrzeżeniami i doświadczeniami z innymi nauczycielami.
Pierwszym krokiem, a zarazem przygotowaniem było przeprowadzenie konferencji szkoleniowej na temat hospitacji diagnozującej dla całej rady pedagogicznej. Następnie zespół samokształceniowy nauczycieli nauczania zintegrowanego opracował zagadnienia hospitacyjne. Diagnozą postanowiono objąć edukację matematyczną. Jako zagadnienie hospitacyjne zespół wybrał: Czytanie ze zrozumieniem - rozwiązywanie zadań tekstowych. Wybór zagadnienia nie był przypadkowy, wynikał przede wszystkim z analizy wyników zewnętrznego mierzenia jakości pracy szkoły - jakim jest sprawdzian klas VI. Harmonogram hospitacji zakładał objęcie badaniem wszystkich uczniów klas I -III, 229 uczniów uczących się w 9 oddziałach. Zespół założył, iż każda lekcja będzie przeprowadzona wg innego scenariusza, do każdych zajęć będą opracowane osobne arkusze obserwacji lekcji oraz karty pracy uczniów. Przy opracowaniu wskaźników dokonano podziału na klasy I oraz II i III. W klasach I badano, czy: uczeń rozumie treść czytanego zadania, potrafi samodzielnie zapisać formułę matematyczną, potrafi obliczyć działanie, potrafi wybrać prawidłową odpowiedź.
W klasach II - III badano, czy: uczeń samodzielnie czyta treść zadania, potrafi wyszukać dane, prawidłowo zapisuje i wykonuje obliczenie oraz formułuje odpowiedź.
Każda lekcja była poprzedzona rozmową przedhospitacyjną, w czasie której omawiano scenariusz lekcji, arkusze obserwacji i karty pracy. Jest to bardzo ważne w tego rodzaju hospitacji - każdy obserwujący jest zorientowany w przebiegu zajęć i celu prowadzonej obserwacji. Po przeprowadzonej lekcji ucząca przedstawiała wyniki kart pracy, zaś zespół sumował dane z arkuszy. Po całym cyklu hospitacji zespół dokonał diagnozy wyników nauczania oraz wyciągał wnioski do dalszej pracy.
Najistotniejszym w całym przedsięwzięciu było z pewnością przełamanie oporu wśród samych nauczycieli, a następnie zaangażowanie i wkład pracy całego zespołu. Doświadczenie jakie zdobyli wszyscy uczestnicy umożliwi z pewnością dokonanie zmian w metodach i formach pracy. Ustalono, że hospitacja będzie kontynuowana w kolejnych latach, co pozwoli zdiagnozować przyrost wiedzy i umiejętności uczniów, a jej wyniki będą przedstawiane nauczycielom klas IV - VI. Monitorowanie pozwoli także typować uczniów wymagających wsparcia. Swoimi spostrzeżeniami już dzieliliśmy się z rodzicami, także z ich strony oczekując współpracy.
Harmonogram hospitacji:
Zagadnienia hospitacyjne( umiejętności) Oczekiwania hospitacyjne klasa nauczyciel termin uwagi
Arkusz obserwacji lekcji
Oczekiwania hospitacyjne wskaźniki Poziom spełnienia oczekiwań uwagi
wszyscy większość Niektórzy nikt
Spostrzeżenia nauczyciela prowadzącego lekcję w ramach hospitacji diagnozującej
Przeprowadzenie w ubiegłym roku szkolnym hospitacji diagnozującej w naszej szkole stanowi kolejny etap nabywania nowych doświadczeń w mojej pracy. Badania rozpoczęłam w klasie pierwszej, a ich kontynuacja przez kolejne dwa lata edukacji umożliwią mi diagnozowanie nabytych umiejętności uczniów, obserwację ich działań, w szczególności zaś rozwoju od momentu rozpoczęcia , do zakończenia pierwszego etapu nauki.
Przygotowując się do zajęć zapoznałam się z założeniami i celami hospitacji diagnozującej. Na posiedzeniu zespołu samokształceniowego nauczania zintegrowanego wspólnie z koleżankami uzgodniłyśmy, że badania prowadzone będą w zakresie edukacji matematycznej, określiłyśmy temat zajęć dla wszystkich zespołów i zakres prowadzonych obserwacji:
- Temat: Rozwiązywanie zadań tekstowych - -dodawanie i odejmowanie w zakresie 20
- Obserwacje umiejętności czytania ze zrozumieniem treści zadania i obliczania zadań
Opracowałyśmy karty obserwacji diagnozującej zawierające:
1. oczekiwania hospitacyjne:
- uczeń czyta i rozumie treść zadania
- uczeń potrafi obliczyć
2. kryteria i wskaźniki
3. poziom spełnienia oczekiwań
Ustalenia przedhospitacyjne z wicedyrektorem szkoły dotyczyły zapoznania ze scenariuszem przebiegu zajęć, sposobu prowadzenia obserwacji, realizacji założeń hospitacyjnych.
Przed zajęciami wyznaczonymi na dzień 26.03.2004 zapoznałam nauczycieli nauczania zintegrowanego z powyższymi ustaleniami. Osobami biorącymi udział w hospitacji były nauczycielki i wicedyrektor szkoły.
Zajęcia przeprowadziłam zgodnie ze scenariuszem:
1. Część wprowadzająca opierała się na ćwiczeniach doskonalących i utrwalających technikę dodawania i odejmowania w zakresie 20 z wykorzystaniem zagadek, odczytania hasła i zabaw o tematyce wiosennej.
2. Realizacja części głównej dotyczyła rozwiązywania zadań tekstowych z uwzględnieniem opracowanych kryteriów i wskaźników .Aby sprawdzić i zmierzyć poziom spełnienia oczekiwań uczniowie posługiwali się kartonikami w dwóch kolorach wybierając rozwiązanie, co umożliwiło liczenie osobom diagnozującym w celu wypełnienia karty hospitacyjnej. Przy doborze zadań kierowałam się dotychczasowymi osiągnięciami i nabytymi przez uczniów umiejętnościami.
3. Etapem kończącym zajęcia była karta pracy z zadaniem tekstowym - samodzielna analiza treści zadania, zapisanie działania i wykonanie obliczeń oraz zredagowanie odpowiedzi przez uczniów.
Na spotkaniu pohospitacyjnym wspólnie z koleżankami dokonałyśmy analizy przebiegu zajęć z wykorzystaniem kart obserwacji. W podsumowaniu stwierdziłam , że cele zajęć zostały zrealizowane. Wszyscy uczniowie prawidłowo zanalizowali treść zadań, zapisywali bądź przyporządkowali właściwe do zadań działania i odpowiedzi wykonali obliczenia.
Po sprawdzeniu kart pracy uczniów z zadaniem do samodzielnego wykonania zaobserwowałam, że największą trudność sprawia uczniom napisanie właściwej odpowiedzi. 3 uczniów błędnie zapisało działanie i nie wykonało obliczeń.
Wnioski:
Dzięki przeprowadzonym zajęciom stwierdzam, ze stosowane metody i sposoby realizacji treści programowych dają oczekiwane rezultaty.
W dalszej pracy muszę podjąć działania mające na celu kształcenie umiejętności właściwej interpretacji pytań / czytanie ze zrozumieniem/ i redagowania poprawnej odpowiedzi do zadania.
W klasie I cały zespół klasowy wykonywał polecenia tej samej treści i o jednakowym stopniu trudności.
W drugim etapie hospitacji diagnozujacej istotne wydaje się wprowadzenie w klasie II zróżnicowanie zadań i dobór stopnia trudności dla poszczególnych grup uczniów w odniesieniu do ich możliwości i umiejętności.
Opracowały: Grabiańska Joanna i Jałowiecka Małgorzata - nauczycielki
Szkoły Podstawowej nr 15 w Mysłowicach"