Fundusz emerytalno-rentowy jest państwowym funduszem celowym, nie posiadającym osobowości prawnej, który stanowi podstawę finansowania obsługi rolników, a jego podstawowym źródłem dochodu jest budżet państwa.

Finansowane świadczenie dzielą  się na świadczenia gwarantowane przez państwo z ubezpieczenia emerytalno-rentowego (emerytury, renty, dodatki do emerytur i rent, zasiłki pogrzebowe) oraz świadczenia rodzinne.

A także świadczenia, których wypłata nie jest gwarantowana przez państwo i zależy od dochodów ze składek płaconych przez rolników, zgromadzonych na Funduszu Składkowym. Świadczenia z tytułu  ubezpieczenia wypadkowego (jednorazowe odszkodowania wypadkowe), zasiłki chorobowe i macierzyńskie.

Fundusz zaczął swoją działalność w roku 1992 kontynuując wcześniejszą działalność Funduszu Ubezpieczenia Społecznego Rolników, natomiast dla obsługi ubezpieczeń społecznych rolników utworzono w roku 1991 Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

 

Jego działalność jest uregulowana w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników, wg której rolnik to pełnoletnia osoba fizyczna mieszkająca i prowadząca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej osobiście i na swój własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych oraz osoba, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego na zalesienie. Ubezpieczeniu temu podlegają rolnicy,  pracujący z nimi domownicy, będący obywatelami Polski lub państw UE oraz domownicy przebywający na terytorium RP na podstawie wizy lub karty pobytu wydanej w związku z uzyskaniem zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenia na osiedlenie się na terytorium RP. 

Wysokość składki na ubezpieczenie emerytalno - rentowe wynosi 10% emerytury podstawowej (do 30.09.2009 r. składka na to ubezpieczenie  była opłacana w wymiarze kwartalnym, odpowiadającym kwocie 30% emerytury podstawowej obowiązującej w ostatnim miesiącu poprzedniego kwartału). Wysokość emerytury podstawowej jest ogłaszana przez Prezesa ZUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". 
Rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych, opłaca na ubezpieczenie emerytalno-rentowe również dodatkową składkę miesięczną w wysokości:

1. 12% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych do 100 ha przeliczeniowych;

2. 24% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych;

3. 36% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych,

4. 48% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 300 ha przeliczeniowych.

Składka podstawowa na ubezpieczenie emerytalno-rentowe za osobę podlegającą ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, która jednocześnie prowadzi pozarolniczą  działalność gospodarczą lub współpracuje przy prowadzeniu tej działalności, jest należna w podwójnym wymiarze.

Zarządcą FER jest prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, który podlega ministrowi właściwemu do spraw ubezpieczeń społecznych.

 

ANALIZA WYKRESÓW:

 

Przychodami FER są:

• dotacje z budżetu państwa

• dotacje uzupełniające związane z realizacją ustawowej gwarancji wypłaty świadczeń z FER

• dotacje celowe budżetu państwa (na wypłatę świadczeń zleconych KRUS, np. renty kombatanckie oraz opłacenie składek na ubezpieczenie zdrowotne dla rolników i emerytów oraz rencistów nie będących podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych)

• dotacje na ubezpieczenie zdrowotne

• przychody własne

• składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe

• inne przychody własne

• inne przychody

 
 

Wydatki:

• transfery na rzecz ludności

• na emerytury rolne

• na renty rolne

• na zasiłki pogrzebowe rolne

• wydatki bieżące

• odpis na fundusz alimentacyjny

• składki na ubezpieczenia zdrowotne finansowane z dotacji budżetu

 
 

Dotacja budżetowa stanowi ….

 
 
 
 

Skala dofinansowania FER z budżetu państwa jest złożonym problemem i musi być rozpatrywana pod kątem historycznym i musi być rozwiązywany stopniowo. W poprzednim ustroju społeczno-gospodarczym sytuacja rolników indywidualnych była trudna, np. rolników nie objęto ubezpieczeniami zdrowotnymi i społecznymi. Dlatego też wprowadzenie dla rolników zbliżonych składek do wysokości składek pracowniczych FUS skutkowałoby wzrostem kosztów produkcji rolnej, a także wzrostem cen płodów rolnych.  Tytułem przykładu, w latach dziewięćdziesiątych do ubezpieczenia społecznego rolników włączano szereg osób pozbawionych nie tylko pracy w przemyśle, ale i zasiłków dla bezrobotnych, gdyż posiadanie przez nie nawet niewielkich gospodarstw rolnych wykluczało korzystanie z tego rodzaju pomocy społecznej. Przez ostatnie 10 lat udział dofinansowania KRUS ze środków budżetu państwa zmalał o połowę, co ilustruje wykres poniżej…..

 

Główny kierunek zmian ma polegać  na urealnieniu wysokości składki ubezpieczeniowej płaconej przez rolników osiągających średnie i wysokie dochody. Rolnicy ci płaciliby składkę do FUS określonej wysokości. Zmiany będą polegać  także na ograniczeniu liczby osób, które nie zajmują się działalnością rolniczą, ale są posiadaczami ziemi. Zostały już ustalone od 2004 roku progi dochodów kwalifikujące rolników albo do KRUS albo do ZUS. Nowelizacja ta ma za zadanie ograniczyć dostęp do ubezpieczenia KRUS . Ubezpieczeniem tym może być osoba prowadząca działalność rolniczą co najmniej 3 lata.

 Fundusz emerytalno-rentowy jest państwowym funduszem celowym, nie posiadającym osobowości prawnej,  który stanowi podstawę finansowania obsługi rolników, a jego podstawowym źródłem dochodu jest budżet państwa. 

Jego działalność jest uregulowana w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Fundusz zaczął swoją  działalność w roku 1992 kontynuując wcześniejszą działalność Funduszu Ubezpieczenia Społecznego Rolników, natomiast dla obsługi ubezpieczeń społecznych rolników utworzono w roku 1991 Kasę  Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.  

Zarządcą FER jest prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, który podlega ministrowi właściwemu do spraw ubezpieczeń społecznych.

Wysokość składki na ubezpieczenie emerytalno - rentowe wynosi 10% emerytury podstawowej (do 30.09.2009 r. składka na to ubezpieczenie  była opłacana w wymiarze kwartalnym, odpowiadającym kwocie 30% emerytury podstawowej obowiązującej w ostatnim miesiącu poprzedniego kwartału). Wysokość emerytury podstawowej jest ogłaszana przez Prezesa ZUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

---