System polityczny RP (ćw1)
Kryteria dotyczące ocen:
Na 3- lista (trzeba być na 2/3 zajęć) + kolokwium
Na 4- referat
Na 5- referat + aktywność na zajęciach
Zagadnienia:
System polityczny państw zaborczych na ziemiach polskich na przełomie XIX /XX w.
Powstanie masowych partii politycznych w społeczeństwie polskim przed 1918r.
Rola ordynacji wyborczej z 28 X 1918r. w procesie aktywności społeczno-politycznej i demokratyzacji obywateli II RP.
Walka polityczna o charakter pierwszej konstytucji II RP 1918-1921.
Ustrój polityczny II RP w świetle konstytucji z 17.03.1921r.
Mozaika polityczna II RP jej źródła i specyfika.
Oblicze polityczne parlamentu II RP.
Nowela sierpniowa z 1926r. jako realizacja tendencji politycznych w kierunku zmiany relacji pomiędzy władzą ustawodawczą i wykonawczą w Polsce.
Antydemokratyczne ustawodawstwo rządów autorytarnych w Polsce (1930-1934).
Projekty zmian konstytucji z 1921r. w latach 1928-1934.
Ustrój polityczny II RP w świetle konstytucji kwietniowej.
Przekształcenia ustrojowe w Polsce w latach 1945-1952.
Konstytucja PRL z lipca 1952r. i jej nowelizacja w okresie PRL-u.
Stalinizacja życia politycznego i publicznego w Polsce.
Narodziny i działalność opozycji politycznych w PRL-u.
Stan wojenny w Polsce (geneza, przebieg, konsekwencje dla życia społeczno-politycznego).
Odwilż polityczna w Polsce w latach 1985-1988.
Przełom polityczny w Polsce w 1984r. i jego społeczno-polityczne i gospodarcze konsekwencje.
Tworzenie konstytucji II RP 1989-1997.
Kompetencje parlamentu (sejmu i senat) prezydenta w świetle konstytucji z 1997r.
Walka polityczna w wyborach parlamentarnych i prezydenckich w II RP.
System wyborczy w II RP.
Podstawy prawne działalności partii politycznych w II RP.
Rada ministrów i administracja rządowa w II RP.
Samorząd terytorialny w II RP.
Organy wymiaru sprawiedliwości w II RP.
Stosunki państwo-kościół w II RP.
Wpływ członkostwa Polski w UE na nowelizację Polskiego systemu politycznego.
Prawa i obowiązki wolności obywateli w II RP.
Polski system polityczny na tle krajów UE.
Literatura:
„Ustrój polityczny RP w świetle konstytucji z 1997r.”- W. Skrzydło
„Historia ustroju i prawa Polskiego”- Bardach, Leśniodolski, Pietrzak
„Polskie konstytucje”- A. Ainekiel
Hierarchia aktów prawnych:
- ratyfikowane umowy międzynarodowe, konwencje
- konstytucja
- ustawy
- rozporządzenia
Wszystkie wyżej wymienione akty prawne są prawem powszechnie obowiązującym. Zarządzenia, okólniki, instrukcje nie są prawem powszechnie obowiązującym. O konstytucji możemy orzekać w sensie:
formalnym
materialnym
Ad. a) ustawa uchwalona poprawnie, zgodnie z ordynacją, na podstawie której wydawane są ustawy.
Ad. b) będziemy odnosić konstytucję do treści prawa i wolności obywateli, statusu organizacji rządowej.
Anglia posiada konstytucję w sensie materialnym
Ćwiczenia 2
System polityczny jest to zbiór argumentów które oddziałowują na siebie tworząc rzeczywistość polityczną. Na system polityczny składa się sejm, senat, organy samorządu terytorialnego, itp.
Prawo konstytucyjne określa system polityczny.
Mówiąc o procesie demokratyzacji mówimy o latach po roku 1989.
Demokracja- władza ludu, demokracja ma ograniczenia (cenzus wieku).
Państwo demokratyczne jest to państwo prawa.
Demokracja bezpośrednia- bezpośredni udział danego obywatela np. w wybieraniu danego kandydata.
Liberalizm w Polsce rozwija się dopiero po 1989r. Liberał będzie mówił, że państwo nie może brać nic za darmo.
Socjalista uważa iż powinno istnieć jakieś zabezpieczenie socjalne.
4 czerwca 1989r.-upadek komunizmu w Polsce
Wolność może być pozytywna lub negatywna, może być „do” lub „od”.
Fazy przejścia od konserwatyzmu do demokracji:
- faza euforii (nadzieje)
- proces akceptacji społecznej
- faza zniecierpliwienia
- faza refleksji
- faza tęsknoty- ludzie wykazują tęsknotę: chęć głosowania na partie lewicowe
- faza racjonalizacji- trwa do dziś
Generał Wojciech Jaruzelski- pierwszy prezydent po 1989r. na czele rządu stał Tadeusz Mazowiecki (rząd rządził 15 miesięcy).
Lech Wałęsa został pierwszym zaprzysiężonym prezydentem. W tych wyborach uczestniczyło 111 komitetów wyborczych.
Głosy w wyborach oblicza się metodą D'hanta.
Demokracja jest możliwa do wcielenia jeżeli w państwie istnieje dobrobyt (jeżeli państwo jest bogate).
Elita polityczna- wszyscy Ci, którzy sprawują władze, posiadają oni techniczną zdolność do wyodrębniania się ze społeczeństwa.
Transformation- stare elity dokonują zmian.
Replacement- nowe elity dokonują zmian.
Transplacement- nowe i stare elity dokonują zmian.
Interverschen (interwencja) zmiana z systemu niedemokratycznego na demokratyczny (Irak).
Utopia tradycjonalistyczna- utopia konserwatywna chce przywrócenia tego co było.
Utopia konstruktywistyczna- chce skonstruować nową rzeczywistość za pomocą inżynierii społecznej.
Utopia rewolucyjna- trzeba dokończyć rewolucję w Polsce, która zaczęła się w 1980r.
Utopia nowej ewangelizacji.
Utopia uniwersalizmu- ujednolicenie pewnej filozofii.
Są to sposoby transformacji. Te elementy trzeba wziąć pod uwagę przechodząc z jednego systemu w drugi.