Pedagogika specjalna na 24.03.2007r.
REHABILITACJA
To kompleksowe i zespołowe działanie na rzecz osoby niepełnosprawnej fizycznie lub psychicznie, które ma na celu przywrócenie tej osobie pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej lub psychicznej, a także zdolności do pracy oraz do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Twórcy rehabilitacji: profesor Howard Rusk a w Polsce profesor Wiktor Dega. Rehabilitacja to proces medyczny i społeczny.
Modele rehabilitacji:
Powszechność - integralna część leczenia, obejmuje głównie dyscypliny w leczeniu zamkniętym i otwartym
Wczesność - rehabilitacja zaczyna się już w okresie podstawowego leczenia, co znacznie poprawia wyniki i skraca czas leczenia
Ciągłość - rehabilitacja jest procesem ciągłym, rozpoczęty proces rehabilitacji jest kontynuowany do końca.
REWALIDACJA
Oznacza przywrócenie człowiekowi pełnej sprawności. Jest procesem wychowawczym z zaplanowanymi celami, uwzględniającymi wiedzę teoretyczną i działanie skierowane na osobę niepełnosprawną. Usprawnienie zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych.
W swym zakresie obejmuje szereg oddziaływań natury pedagogicznej i społecznej mających za cel przywrócenie w miarę możliwości jednostce niepełnosprawnej możliwości funkcjonowania w społeczeństwie.
Zdrowie - ŚOZ WHO, dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie tylko brak choroby lub kalectwa.
Niepełnosprawność - długotrwały stan, w którym występują pewne ograniczenia w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka. Ograniczenia te spowodowane są na skutek obniżenia sprawności funkcji fizycznych lub psychicznych. Jest to także uszkodzenie, czyli utrata lub wada psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna struktury organizmu. Utrata ta może być całkowita, częściowa, trwała lub okresowa, wrodzona lub nabyta, ustabilizowana lub progresywna.
Niepełnosprawność jest jednym z ważniejszych problemów współczesnego świata. Wynika to z powszechności i rozmiaru tego zjawiska. Z niepełnosprawnością fizyczną wiąże się ponadto zazwyczaj tzw. niepełnosprawność społeczna, czyli niemożność pełnego funkcjonowania w społeczeństwie. Rok 2003 ogłoszono rokiem niepełnosprawnych.
Rodzaje niepełnosprawności
Obniżona sprawność sensoryczna (zmysłowa) - brak, uszkodzenie lub zaburzenie funkcji analizatorów zmysłowych (są to m.in. osoby niewidome, niedowidzące, głuche, niedosłyszące, z zaburzeniami percepcji wzrokowej i słuchowej)
Obniżona sprawność intelektualna - upośledzenie umysłowe, demencja starcza
Obniżona sprawność funkcjonowania społecznego - zaburzenia równowagi nerwowej, emocjonalnej oraz zdrowia psychicznego
Obniżona sprawność komunikowania się - utrudniony kontakt słowny (zaburzenia mowy, autyzm, jąkanie się)
Obniżona sprawność ruchowa - osoby z dysfunkcją narządu ruchu (wrodzoną lub nabytą)
Mózgowe porażenie dziecięce
Obniżona sprawność psychofizyczna z powodu chorób somatycznych - np. nowotwory, guz mózgu, cukrzyca, rak)
Najczęstsze przyczyny niepełnosprawności
Wady wrodzone
Choroby przewlekłe (80%)
Nagłe - wypadki, urazy, zatrucia
Polskie przepisy prawne
Według ustawy o pomocy społecznej niepełnosprawność oznacza niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do grupy inwalidów lub legitymowanie się stopniem niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Wyróżnia się ponadto:
Inwalidztwo - częściowa niezdolność do wykonywania pracy zawodowej, spowodowana długotrwałym lub trwałym naruszeniem sprawności organizmu. O inwalidztwie mówi się, gdy choroba trwa powyżej sześciu miesięcy.
Kalectwo - niedorozwój, brak lub nieodwracalne uszkodzenie narządu lub części ciała (trwałe uszkodzenie organizmu). Może, ale nie musi spowodować zmniejszenia lub utraty zdolności do pracy zawodowej.
Choroba - jedno z podstawowych pojęć medycznych, ogólne określenie każdego odstępstwa od stanu określanego jako pełnia zdrowia organizmu.
Dokładne sprecyzowanie stanu określanego jako choroba jest równie trudne jak określenie stanu pełni zdrowia, gdyż podlega subiektywnej ocenie.
Zwalczaniem chorób u ludzi zajmuje się medycyna, a u zwierząt weterynaria. Nauką o chorobach roślin jest fitopatologia. Poznanie przyczyn chorób pozwala na zapobieganie im czyli profilaktykę chorób. Na poziomie społeczeństw, populacji czy na poziomie globalnym stosując metody epidemiologiczne można wpływać na zwalczanie chorób trapiących te skupiska ludzkie prowadząc politykę zdrowotną (zdrowie publiczne).
Choroba polega na uszkodzeniu funkcji lub struktury organizmu. O zaistnieniu choroby można mówić wtedy, gdy działanie czynnika chorobotwórczego powoduje przekroczenie zdolności organizmu do adaptacji, co z kolei wywołuje niepożądane, szkodliwe następstwa.
Choroba jest takim stanem organizmu, kiedy to czujemy się źle, a owego złego samopoczucia nie można jednak powiązać z krótkotrwałym, przejściowym uwarunkowaniom psychologicznym lub bytowym, lecz z dolegliwościami wywołanymi przez zmiany strukturalne lub zmienioną czynność organizmu. Przez dolegliwości rozumiemy przy tym doznania, które są przejawem nieprawidłowych zmian struktury organizmu lub zaburzeń regulacji funkcji narządów.
Kompensacja (łac. compensatio, równoważenie) - jeden z mechanizmów obronnych znanych w psychologii, odmiana substytucji.
Jest to wynagradzanie siebie za braki lub defekty. Daje chwilową przyjemność, ale powtarzane może spowodować utrwalenie się podświadomego skojarzenia danego defektu z nagrodą i utrudnić jego usunięcie.
Przykład: Dziewczyna uważa się za nieatrakcyjną, więc wynagradza to sobie słodyczami.
Ogólniej używa się tego terminu także w nieco innym znaczeniu, skierowania aktywności na cele podobne do tych, których nie potrafimy osiągnąć.
Przykład: Flirt zamiast stałych związków
Pedagogika specjalna - dział pedagogiki zajmujący się osobami w wieku niemowlęcym, przedszkolnym, szkolnym i w wieku dojrzałym o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Głównym zadaniem pedagogiki specjalnej jest stworzenie podstaw teoretycznych i metodycznych dla procesów rewalidacji (czyli usprawniania, kompensacji i korektury pedagogicznej w procesie dydaktyczno-wychowawczym) oraz resocjalizacji. Oprócz jednostek upośledzonych Pedagogika Specjalna zajmuje się też osobami wybitnie zdolnymi.
Główne działy pedagogiki specjalnej to oligofrenopedagogika, surdopedagogika, tyflopedagogika, pedagogika terapeutyczna, resocjalizacja.