24.03
ŚRODOWISKO W UJĘCIU PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ
Środowisko-krąg osób, rzeczy i stosunków, otaczających w jego życiu indywidualnym i zbiorowym, które są bodźcem wywołującym w jednostce reakcje i mające na nią wpływ.
Otoczenie- cała zewnętrzna struktura, niezależnie od tego czy jest ona trwała czy zmienna i czy stanowi źródło bodźców rozwojowych ,np. gdy siedzimy w klasie, otoczeniem będą dla nas ludzie chodzący po korytarzu.
Dynamika środowiska- polega na tym, że jest ono zmienne, np. dynamika rodziny jest wtedy, kiedy zjawia się w niej nowy członek (rodzi się dziecko)
W pedagogice społecznej środowisko jest czynnikiem sprawczym zmian u ludzi.
Determinizm-środowisko determinuje zachowania człowieka
Idealizm pedagogiczny- człowiek może przezwyciężyć środowisko, kiedy ma wyższe cele, wyższe motywacje.
Dialektyczny związek (Radlińska)- „Pedagogikę społeczną interesuje przede wszystkim wzajemne oddziaływanie wpływów środowiska i przekształcających środowisko sił jednostek. W ich związkach odnajduje cele stawiane świadomej czynności wychowawczej, w ich świetle charakteryzuje używane środki działania”
Środowisko obiektywne- typowe dla danego obszaru; oznacza „to, po co człowiek sięgnąć może”
Środowisko subiektywne- zawiera elementy oddziaływujące w danej chwili na człowieka
Środowisko bezpośrednie (bliższe)- obejmuje „to, co najbliższe”, np. rodzice, rodzeństwo
Środowisko dalsze- o szerszych granicach zasięgu(np. kuzynostwo)
Środowisko naturalne- rozumiemy przez nie układ geograficzny. Obejmuje te elementy otoczenia, które są dziełem samej natury, których istnienie nie wymagało interwencji człowieka. Często nazywane również środowiskiem fizycznym. Jest to zatem Ziemia wraz z jej zasobami i ukształtowaniem powierzchni, klimat, flora, fauna.
Środowisko częściowo przeobrażone- obszary, w których wciąż jeszcze przeważają elementy przyrody pierwotnej
Środowisko społeczne- ludzie, stosunki społeczne, otaczające osobnika. Elementami tego środowiska jest: rozmieszczenie ludności i gęstość zaludnienia, struktura zawodowa ludności, relacja poszczególnych grup wieku, poziom i struktura wykształcenia ludności. Środowisko społeczne jest układem złożonym, o bogatych formach wewnętrznego funkcjonowania i oddziaływania na jednostki.
Środowisko niewidzialne (Radlińska)- typ środowiska kulturowego, np. normy, zwyczaje, tradycje w danym środowisku
Środowisko kulturowe- „oddziałujące na osobnika elementy dorobku historycznej działalności człowieka. Opiera się na pojęciu kultury jako sumy zobiektywizowanych elementów historycznego dorobku człowieka. Dorobek ten obejmuje wytwory działalności człowieka lub sposoby ich przeżywania (reakcje). Dobra kultury dzielimy na materialne i duchowe. Reakcję człowieka na dobra kultury należy ujmować w dwojakich odniesieniach- do własnego kręgu kulturowego i do różnych kultur współczesnego świata. Składniki środowiska kulturowego to: wytwory kultury materialnej, wytwory kultury duchowej
Środowisko okoliczne- „całokształt warunków środowiskowych, właściwych otoczeniu pozamiejscowemu tego wychowanka” obejmuje większą przestrzeń, jak np. gmina czy dzielnica większego miasta
Środowisko miejscowe (lokalne)- całość warunków środowiskowych miejscowości, w której dane dziecko żyje i wychowuje się. Może być nim wieś lub małe miasto.
Środowisko domowe- całość osobistych warunków środowiskowych dziecka, które wiążą się bezpośrednio lub pośrednio ze strukturą rodziny i jej życiem.