PRZEDSIĘBIORSTWO NA RYNKU UE
WYKŁAD II - 03.03.2011
Etap 1.
Strefa wolnego handlu jest tworzona po to, aby zwiększyć rynek dla firm krajowych i pobudzić wzrost gospodarczy. Cel ten osiąga się przez redukcję lub eliminację wewnętrznych barier taryfowych i pozataryfowych na produkty i usługi. Każde z państw członkowskich może na tym etapie ustalać własne bariery taryfowe i pozataryfowe wobec krajów nieczłonkowskich. Ten etap integracji nie dotyczy swobodnego przepływu ludzi i kapitału.
Etap 2.
Unia celna stanowi uzupełnienie warunków, które spełniają strefy wolnego handlu o wspólną zewnętrzną politykę w zakresie barier taryfowych i pozataryfowych na import z krajów nieczłonkowskich.
WZTC - Wspólna Zewnętrzna Taryfa Celna
Etap unii celnej związany jest z powstaniem efektów handlowych w postaci efektu kreacji handlu i efektu przesunięcia handlu.
Etap 3.
Wspólny rynek, poza założeniami unii celnej, zakłada także swobodę przepływu kapitału i siły roboczej. Etap ten prowadzi więc w istocie do powstania wspólnego rynku towarów, usług, pracy i kapitału.
Etap 4.
Unia gospodarcza oznacza wspólną politykę gospodarczą w zakresie towarów, usług, pracy i kapitału. Na tym etapie zakłada się też koordynację wybranych elementów polityki gospodarczej np. polityki podatkowej i monetarnej. Możliwe jest też wprowadzenie wspólnego pieniądza. Ten etap integracji zakłada rezygnację z części suwerennych uprawnień poszczególnych krajów członkowskich w zakresie realizowanej polityki gospodarczej na rzecz organów ponadnarodowych Unii Europejskiej.
Podstawowe zasady globalizacji i regionalizacji (integracji) międzynarodowej
|
GLOBALIZACJA |
REGIONALIZACJA |
Główne podmioty |
Głównym nosicielem procesów globalizacyjnych są przede wszystkim korporacje transnarodowe. |
Nosicielem procesów regionalizacyjnych (integracyjnych) są zawsze państwa, ich agendy czy instytucje. Dysponują zatem pewnymi funkcjami władczymi na terytorium podlegającym regionalizacji. |
Cele |
Działając na wielu rynkach korporacje dążą do ich maksymalnego ujednolicenia. Zbliżenie warunków dokonuje się głównie pod wpływem rynku. |
Regionalizacja ma prowadzić do większej efektywności gospodarowania, zmniejszenia kosztów transakcyjnych, zminimalizowania barier wzrostu, powiększenia rynków, racjonalnego podziału pracy i tych wszystkich korzyści, jakie powoduje działalność na większym obszarze. |
Zasady działania |
Korporacje prowadzą działalność zgodnie z własnymi celami (w ostatecznym rozrachunku jest to maksymalizacja zysku), stąd też gospodarowanie jest podporządkowane zasadom mikroekonomii. |
Regionalizacja jest związana z zasadami makroekonomii - z tworzeniem warunków zewnętrznych, stabilizacją makroekonomiczną, nowymi impulsami dla rozwoju infrastruktury itp. |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: J. Kleer, Globalizacja gospodarki a integracja regionalna W: Globalizacja gospodarki światowej a integracja regionalna. Konsekwencje dla świata i Polski, Warszawa 1998, s.18.
GATT (1947 r.) - General Agreement on Tariffs and Trade
WTO (1995 r.) - World Trade Organization
BARIERY TARYFOWE - ograniczenia o charakterze celnym.
BARIERY NIETARYFOWE - dzielą się na bariery parataryfowe i bariery pozataryfowe. Bariery parataryfowe to takie utrudnienia w wymianie, które nie będąc cłami wywołują skutki ekonomiczne analogiczne do skutków ceł, tzn. podnoszą ceny towarów importowanych, a tym samym ograniczają ich konkurencyjność cenową. Działają zatem poprzez mechanizm cenowy. Zalicza się do nich np. opłaty wyrównawcze, depozyty importowe. Bariery pozataryfowe to takie utrudnienia w wymianie, które nie działają poprzez mechanizm cenowy, tzn. nie wpływają na poziom cen. Zalicza się do nich np. normy sanitarne, normy techniczne, normy ochrony środowiska itp.
Przykład:
cena 1 tony cukru w UE: 2000 zł
cena 1 tony cukru import. spoza UE: 1600 zł
oplata wyrównawcza: 400 zł
OPŁATA WYRÓWNAWCZA - jest liczona jako różnica pomiędzy ceną rynku wewnętrznego i ceną zakupu danego towaru na rynkach krajów trzecich. Jest ona doliczana do ceny zakupu z chwilą wejścia w obszar celny danego kraju (ugrupowania) - import.
cło 10% ad valorem: 10%*1600=160
cena: 1600+160=1760
opłata wyrównawcza: 2000-1760=240 (trafia do budżetu UE)
FEOGA - Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
Z budżetu rolnicy otrzymują subsydia (dopłaty) - eksport.