Toksyczne środki przemysłowe

Przemysł i gospodarka są pierwszymi na liście działalnościami, które wykorzystują około 60 tysięcy różnorodnych związków chemicznych. Nie jest to jednak ich ostateczna liczba, z roku na rok wytwarzanych jest ich coraz więcej, średnio liczba ich wzrasta o 600 rocznie. Szeroka ich gama jest bardzo toksyczna, posiada właściwości utleniające, może ulegać wybuchom czy spaleniu. Staja się one nie tylko szkodliwa dla życia organizmów żywych, ale mogą być ich bezpośrednim zagrożeniem życia, gdy ich stężenie w atmosferze lub glebie przekroczy dopuszczalne limity. Wiele z nich jest bardzo odpornych i nie rozkładają się w przestrzeni, co może stanowić duże zagrożenie poprzez dostanie się do organizmu przez przewód pokarmowy czy układ oddechowy lub droga przez skórę.

Wszystkie powyższe środki określane są skrótem TSP - Toksycznych Środków Przemysłowych. Nie można ich sklasyfikować w prosty i przejrzysty sposób gdyż ich wewnętrzna, skomplikowana budowa uniemożliwia owe działanie. Jedyna cechą klasyfikująca są objawy zatrucia powyższymi środkami. Wiele z nich działa podrażniająco na błony śluzowe układu oddechowego, skórę, spojówkę, działanie systemu nerwowego i działalność organów wewnętrznych. Związki te mogą się tam gromadzić w wielkim stężeniu i uniemożliwiać funkcjonowanie zanieczyszczonych organów.

W Polsce sklasyfikowano 54 związki chemiczne, szkodliwe dla organizmów żywych przy ponad limitowym stężeniu na przykład podczas awarii, wylewy, wybuchu. Oto wykorzystywanie kilku z nich:

• Trichlorku fosforu - wykorzystywany do syntezy barwników i nawozów fosforowych

• Dichlorku siarki - wykorzystywany w przemyśle cukrowniczym i do syntezy barwników

• Izocyjanianu metylu - wykorzystywany do syntezy insektycydów i poliuretanów

• Fosgenu - wykorzystywany do syntezy leków i barwników

• Dinitrofenolu - wykorzystywany w produkcji pestycydów i barwników

• Chloroetanolu - wykorzystywany w produkcji tworzyw sztucznych

• Akrylonitrylu - wykorzystywany w produkcji włókien sztucznych

• Siarkowodoru - wykorzystywany w produkcji gumy oraz w papiernictwie i chłodnictwie

• Amoniaku - wykorzystywany w produkcji nawozów, tworzyw sztucznych i w chłodnictwie

• Disiarczku węgla - wykorzystywany w przemyśle włókienniczym

• Bromku metylu - wykorzystywany w chłodnictwie oraz jako środek metylujący

• Tlenku etylenu - wykorzystywany w produkcji insektycydów

• Dioksyn - wykorzystywany w syntezie organicznej, oraz do zanieczyszczenia pestycydów

• Chloru - wykorzystywany w produkcji środków dezynfekujących i odkażających oraz jako środek do uzdatniania wody

• Fluorowodoru - wykorzystywany w obróbce szkła i kryształów, w przemyśle petrochemicznym

• Cyjanowodoru - wykorzystywany w produkcji barwników i stali

W Polsce zlokalizowanych jest około 3500 przedsiębiorstw będących zagrożeniem dla środowiska naturalnego oraz około 100 będących największym zagrożeniem bezpośrednio dla życia ludzi, roślin i zwierząt. Najbardziej zagrożona jest gmina Inowrocław, w której zlokalizowana jest największa liczba powyższych zakładów przemysłowych. To również przez te gminę przebiega trasa nr 25, którą cysterny przewożą TSP - paliwa, oleje napędowe, odpady porafineryjne zwane "kożuchami" oraz droga transportowego szlaku kolejowego z obwodnicą Jaksice, Cieślin, Mimowolna.

Jednakże awaria takiej cysterny lub wagonu z chemikaliami może spowodować skażenie w promieniu nawet do 11 kilometrów od epicentrum awarii. Jednakże przewoźnicy powinni zwrócić największą uwagę na środki bezpieczeństwa przy przewozie takich toksycznych substancji. Jednym z takich kroków jest dokładne i przede wszystkim prawdziwe oznakowanie przyczepy czy cysterny w nazwę oraz międzynarodowy lub krajowy numer identyfikacyjny środka chemicznego. Ma to na celu pomoc przy identyfikacji substancji podczas wycieku oraz łatwą i skuteczną utylizacje i niwelowanie zagrożenia, jakie stwarza.

Zatrucie TSP - pierwsza pomoc w razie awarii

W przypadku nieszczęśliwego zdarzenia, jakim jest awaria i skażenie środkami toksycznymi należy niezwłocznie podjąć kroki uniemożliwiające jak największego skażenia środowiska i zniwelować zagrożenie życia ludzkiego. Trzeba podjąć odpowiednie kroki i często właśnie od wykształcenia i doświadczenia ekip ratunkowych zależy zapobieganie katastrofy. Należy uwzględnić:

• Rodzaj środka chemicznego

• Drogę przenikania do organizmu

• Stan zdrowia porażonego

Pomoc może się przejawiać jako:

• Ewakuacja ludności z zagrożonego terenu

• Nałożenie maski przeciwgazowej

• Usunięcie skażonej odzieży

• Zniwelowanie zakażenia ciała i organizmu

• Wzbudzanie wymiotów, gdy środek przeniknął już do przewodu pokarmowego

• Podanie środków medycznych i medykamentów odtruwających

Rozpoznanie i pomoc:

1. Rozpoznanie środka chemicznego powodującego zatrucie - pomaga temu właściwe oznakowanie

2. Obserwowanie objawów zatrucia

3. Osoby nieprzytomne nie mogą otrzymać medykamentów ani nie wolno pobudzać ich odruchu wymiotnego

4. Sztuczne oddychanie u osób z niewydolnością układu oddechowego lub przy utracie oddechu

5. Przepłukanie oczu przy podrażnieniu spojówki i innych błon oka

6. Przepłukanie oczu olejem parafinowym przy zanieczyszczeniu azotniakiem lub poprzez wapno palone

7. Przepłukanie roztworem kwasu borowego gdy skażenie występuje w wyniku rozlania wody amoniakalnej lub innej zasady

8. Przepłukanie solą fizjologiczna lub woda przy skażeniu kwasem - ŚRODKI NEUTRALIZUJĄCE SĄ ZABRONIONE

9. Pomoc przy dostaniu się do szpitala lub innej placówki medycznej i poddanie się opiece specjalistów.

10. Zatrucie wewnętrzne kwasem lub zasadą wyklucza sztuczne oddychanie

11. Poparzenia termiczne przemyć należy etanolem, ale ominąć okolice twarzy i założyć opatrunek jałowy

12. Zatrucie metanolem lub glikolem etylowym (np.: płyn BORYGO) wymaga podania neutralizującego alkoholu etylowego

Aspekt środka chemicznego, jakim są dioksyny:

Jest to związek chemiczny a właściwie grupa związków zagrażających naszemu życiu, znajdujący się w wyniku awarii w otoczeniu. Prasa i telewizja określają je jako: "najbardziej toksyczny związek chemiczny wyprodukowany przez człowieka" lub też "najgroźniejszy sztuczny czynnik kancerogenny". Człowiek jak i zwierzęta od zawsze byli narażeni na kontakt i skażenie  toksynami. Jest ono najczęściej spotykanym zatruciem naszego środowiska życia a ich znaczenie rakotwórcze jest przyczyną wielu debat a także kontrowersji. Do tej pory badania dioksyn i ich wpływu na organizmy zwierząt dowiodły, że są najsilniejszym czynnikiem warunkującym choroby nowotworowe. Ten środek jest bardzo wytrzymały i może przetrwać w glebie przez wiele setek lat. Dioksyny powstają w różnoraki sposób: poprzez spalanie w spalarniach stałych odpadów komunalnych i częściowego spalania benzyny opałowej, skażenie herbicydami np. Agent Orange - jak to miało miejsce w Wietnamie, w procesie wybielenia masy papierowej.

Do układu pokarmowego człowieka dioksyny dostają się poprzez spożycie zatrutego pokarmu herbicydami lub z powietrza w wyniku osiadania i sedymentacji produktów pospalarnianych na uprawianych roślinach. Akumulowane dioksyny w tłuszczu przechowywane są tam bardzo długo i bardzo długo nie można się ich pozbyć z powyższej tkanki, - co najmniej 7 lat. Utrzymują się tam naukowców znacznym stężeniu naukowców długo mogą niekorzystnie wpływać na poprawne funkcjonowanie organizmów zwierząt naukowców człowieka.

Wielu naukowców i badaczy jednak nie podziela opinii o kancerogennym wpływie tego środka na organizm człowieka. Nie do końca podzielają oni opinię, że dioksyny są najbardziej niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka - bardziej skłaniają się oni do poglądu o szkodliwości tego środka na małą skalę, ale nigdy nie wykluczają możliwości jakiegokolwiek szkodliwego wpływu dioksyn na organizm człowieka. Wielu jest zdania, że wcześniejsze prognozy były znacznie przesadzone i tylko wyolbrzymiły problem. Stał się on również jednym z wielu punktów licznych programów przedwyborczych, przez co podniosło to rangę i znaczenie tego problemu. Dziś naukowcy zdają się ograniczyć przeświadczenie o rakotwórczym wpływie tego środka - starają się ograniczyć go w świadomości ludzkiej a nie zniszczyć, ponieważ jeszcze wciąż trwają badania dotyczące toksyczności dioksyn dla organizmu ludzkiego.

Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl prawa autorskie do niniejszego materiału posiada Wydawnictwo GREG. W związku z tym, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody Wydawnictwa GREG podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

---